22 ?ырк?йек - ?аза?стан халы?тары тілдеріні?
к?ніне арнал?ан «С?з мерген» сайысы
Ма?саты: Танымды? ?абілеттерді дамыту, ой ?рісті ке?ейту, т?ра?ты с?зтіркестері, ма?ал-м?телдер ж?не к?нерген с?здерді? ма?ынасын ашу, таби?атын тану.
??рал – жабды?тар: Интерактивті та?та, ?азылар ал?асына жауаптарды? ?орытындылары ж?ніндегі бланк, тірек, сызбалар.
Сайыс ережелері
-
Сайыс?а 4 о?ушы ?атысады, 4 м??алім ж?п болып ?атысады, 3 кезе?нен т?рады
І. Кезе? «Мы?ты болса? тауып к?р»
ІІ. Кезе? «Ж?йрік болса? шауып к?р»
ІІІ. Кезе? «Ойлы болса? озып к?р»
І. Кезе? «Мы?ты болса? тауып к?р»
С?з тіркестеріні? ма?ынасын ашу.
Тапсырмалар саны 12
Д?рыс жауап?а – 10 ?пай. Толы? емес жауап – 5 ?пай
Тапсырмалар?а жауап беру, кезекпен орындалады. Егер жауап д?рыс болмаса, келесі ойыншы?а кезек беріледі.
Бірінші кезе?де е? аз ?пай жина?ан ж?п сайыстан шы?ады.
1.
Ит
Жер
жауабы: ит ?лген жер
ма?: Алыс, ?за? ?ашы?
Мысы?
?ас?ыр
Т?лкі
2.
Жер
кіру
жауабы: Жерге кіріп кете жаздау.
ма?: ?ялу
Су
Тас
?зен
3.
Ес
Таразына салды
жауабы: А?ыл таразына салды
ма?: ой елегіне салып, екшеді, арты?- кемін оймен салма?тады
Сана
А?ыл
Назар
Бас
Суытты
жауабы: ая? суытты.
ма?: біраз демалды, тыны?ты
?ол
Ая?
Мойын
5.
Аспан
?аптырды
жауабы: жер ?аптырды ма?: алдап со?ты.
?зен
Жер
Тау
6.
Сойыл
Салмады
жауабы: ?амшы салмады
ма?: ?амшы тигізбей ж?ріп отырды.
Келтек
?амшы
Тая?
7.
Сойыл
Салмады
жауабы: ?амшы салмады
ма?: ?амшы тигізбей ж?ріп отырды.
Келтек
?амшы
Тая?
8.
Сауыс?ан
Адым
жауабы: ?ар?а адым
ма?: халы?ты? ?лшем
?те жа?ын деген ма?ынада
Тор?ай
Шымшы?
?ар?а
9.
Сауса?
С??ты
жауабы: ?ол с??ты ма?: талан – тараж?а салды, ?рлады.
Ая?
?ол
Табан
10.
Барма?
Тіс
жауабы:Барма?ын тістеді
ма?: ?кінді.
Сауса?
?ол
Ая?
11.
Шо?
?ойды
жауабы: от?а ?ойды
ма?: к?лік малын жемге, ш?пке жіберді
От
Жалын
?оламта
12.
Есек
ая?
жауабы: ?гіз ая?
ма?: шабан ж?ріс, баяу ?ар?ынды іс.
Сиыр
Т?йе
?гіз
ІІ. Кезе? «Ж?йрік болса? шауып к?р»
Ма?ал – м?тел ??раудан жарыс. Тапсырмалар саны – 9
Д?рыс жауап 10 ?пай. Толы? емес жауап – 5 ?пай
Сайысты ?пайы аз о?ушы бастайды. 2-ші айналымнан кейін ?пайы аз ж?п сайыстан шы?ады.
1.
Тіл
буын
жауабы: тіл-буынсыз, ой т?псіз
Ауыз
?ол
Ая?
2.
?ол
Тіл
жауабы: бас?а п?ле тілден
Ая?
Бас
Бет
3.
Бал
Тіл
жауабы: бал там?ан тілден, у да тамар
Шекер
Ш?рб?т
Сусын
4.
С?з
Мін
жауабы: сын т?зелмей, мін т?зелмейді.
Дыбыс
Дауыс
Сын
5.
Жуас
Жуан
жауабы: жуастан жуан шы?ады
Осал
Ез
?ор?а?
6.
Тіл
Тиек
жауабы: тіл тиексіз
С?з
Ауыз
?ол
.
7.
?же
?ыз
жауабы: ана?а ?арап ?ыз ?сер,
ата?а ?арап ?л ?сер
Ана
Же?ге
Сі?лі
8.
Тіс
Тас
жауабы: тіл тас жарады,
тас жармаса бас жарады.
??ла?
?ол
Тіл
9.
Ауыз
?амал
жауабы:тіс-тілді? ?амалы.
Ерін
Тіс
Жа?
ІІІ. «Ойлы болса? озып к?р»
К?нерген с?здер ма?ынасын ашу. Тапсырмалар саны – 3 д?рыс жауап – 10 ?пай. Толы? емес жауап - 5 ?пай.
1.
Ит
Мар?ау
жауабы: мысы? т?лі мар?ау (со?ыр)
Мысы?
Тауы?
Шош?а
2.
От к?сейтін ??ра
?орамса?
жауабы: сада?ты? жебесін салып,
белге байлайтын жеке-жеке ?ясы бар о? сал?ыш
?айра? тас
?скери ?ару
Ер -т?рман
3
Диірменні? ?сті?гі тасы
Балбал тас
жауабы: м?сінні? жанына ?ойыл?ан тас ба?ана
Мал?а су беруге арнал?ан
??ды?ты? ?а?па?ы
М?сінні? жанына ?ойыл?ан тас ба?ана
Же?імпаздарды марапаттау
Просмотр содержимого документа
«"С?з мерген" интелектуалды? ойыны»
22 қыркүйек - Қазақстан халықтары тілдерінің
күніне арналған «Сөз мерген» сайысы
Мақсаты: Танымдық қабілеттерді дамыту, ой өрісті кеңейту, тұрақты сөзтіркестері, мақал-мәтелдер және көнерген сөздердің мағынасын ашу, табиғатын тану.
Құрал – жабдықтар: Интерактивті тақта, қазылар алқасына жауаптардың қорытындылары жөніндегі бланк, тірек, сызбалар.
Сайыс ережелері
Сайысқа 4 оқушы қатысады, 4 мұғалім жұп болып қатысады, 3 кезеңнен тұрады
І. Кезең «Мықты болсаң тауып көр»
ІІ. Кезең «Жүйрік болсаң шауып көр»
ІІІ. Кезең «Ойлы болсаң озып көр»
І. Кезең «Мықты болсаң тауып көр»
Сөз тіркестерінің мағынасын ашу.
Тапсырмалар саны 12
Дұрыс жауапқа – 10 ұпай. Толық емес жауап – 5 ұпай
Тапсырмаларға жауап беру, кезекпен орындалады. Егер жауап дұрыс болмаса, келесі ойыншыға кезек беріледі.
Бірінші кезеңде ең аз ұпай жинаған жұп сайыстан шығады.
1.
| Ит |
Жер
| жауабы: ит өлген жер мағ: Алыс, ұзақ қашық |
| Мысық |
| Қасқыр |
| Түлкі |
2.
| Жер |
кіру | жауабы: Жерге кіріп кете жаздау. мағ: ұялу |
| Су |
| Тас |
| Өзен |
3.
| Ес |
Таразына салды | жауабы: Ақыл таразына салды мағ: ой елегіне салып, екшеді, артық- кемін оймен салмақтады |
| Сана |
| Ақыл |
| Назар |
| Бас |
Суытты
| жауабы: аяқ суытты. мағ: біраз демалды, тынықты |
| Қол |
| Аяқ |
| Мойын |
5.
| Аспан |
Қаптырды | жауабы: жер қаптырды мағ: алдап соқты. |
| Өзен |
| Жер |
| Тау |
6.
| Сойыл |
Салмады | жауабы: қамшы салмады мағ: қамшы тигізбей жүріп отырды. |
| Келтек |
| Қамшы |
| Таяқ |
7.
| Сойыл |
Салмады | жауабы: қамшы салмады мағ: қамшы тигізбей жүріп отырды. |
| Келтек |
| Қамшы |
| Таяқ |
8.
| Сауысқан |
Адым | жауабы: қарға адым мағ: халықтық өлшем өте жақын деген мағынада |
| Торғай |
| Шымшық |
| Қарға |
9.
| Саусақ |
Сұқты | жауабы: қол сұқты мағ: талан – таражға салды, ұрлады. |
| Аяқ |
| Қол |
| Табан |
10.
| Бармақ |
Тіс
| жауабы:Бармағын тістеді мағ: өкінді. |
| Саусақ |
| Қол |
| Аяқ |
11.
| Шоқ |
Қойды
| жауабы: отқа қойды мағ: көлік малын жемге, шөпке жіберді |
| От |
| Жалын |
| Қоламта |
12.
| Есек |
аяң | жауабы: өгіз аяң мағ: шабан жүріс, баяу қарқынды іс.
|
| Сиыр |
| Түйе |
| Өгіз |
ІІ. Кезең «Жүйрік болсаң шауып көр»
Мақал – мәтел құраудан жарыс. Тапсырмалар саны – 9
Дұрыс жауап 10 ұпай. Толық емес жауап – 5 ұпай
Сайысты ұпайы аз оқушы бастайды. 2-ші айналымнан кейін ұпайы аз жұп сайыстан шығады.
1.
| Тіл |
буын
| жауабы: тіл-буынсыз, ой түпсіз |
| Ауыз |
| Қол |
| Аяқ |
2.
| Қол |
Тіл | жауабы: басқа пәле тілден |
| Аяқ |
| Бас |
| Бет |
3.
| Бал |
Тіл | жауабы: бал тамған тілден, у да тамар |
| Шекер |
| Шәрбәт |
| Сусын |
4.
| Сөз |
Мін
| жауабы: сын түзелмей, мін түзелмейді.
|
| Дыбыс |
| Дауыс |
| Сын |
5.
| Жуас |
Жуан
|
жауабы: жуастан жуан шығады |
| Осал |
| Ез |
| Қорқақ |
6.
| Тіл |
Тиек |
жауабы: тіл тиексіз
|
| Сөз |
| Ауыз |
| Қол |
.
7.
| Әже |
Қыз
|
жауабы: анаға қарап қыз өсер, атаға қарап ұл өсер |
| Ана |
| Жеңге |
| Сіңлі |
8.
| Тіс |
Тас
| жауабы: тіл тас жарады, тас жармаса бас жарады. |
| Құлақ |
| Қол |
| Тіл |
9.
| Ауыз |
Қамал
| жауабы:тіс-тілдің қамалы.
|
| Ерін |
| Тіс |
| Жақ |
ІІІ. «Ойлы болсаң озып көр»
Көнерген сөздер мағынасын ашу. Тапсырмалар саны – 3 дұрыс жауап – 10 ұпай. Толық емес жауап - 5 ұпай.
1.
| Ит |
Марғау |
жауабы: мысық төлі марғау (соқыр) |
| Мысық |
| Тауық |
| Шошқа |
2.
| От көсейтін құра
|
Қорамсақ
| жауабы: садақтың жебесін салып, белге байлайтын жеке-жеке ұясы бар оқ салғыш |
| Қайрақ тас
|
| Әскери қару
|
| Ер -тұрман |
3
| Диірменнің үстіңгі тасы |
Балбал тас |
жауабы: мүсіннің жанына қойылған тас бағана
|
| Малға су беруге арналған |
| Құдықтың қақпағы |
| Мүсіннің жанына қойылған тас бағана |
Жеңімпаздарды марапаттау
