?ара ж?не т?сті металдарда ?айсы тобы тоттанбайды?
Болат пен шойын ?ай металл тобына жатады?
І?. Жа?а саба??а даярлау.
О?ушыларды? назарын саба??а аударамын. Саба?ты? та?ырыбы мен ма?саты таныстырылады.
?. Жа?а саба?ты т?сіндіру.
Е? ?арапайым электр тізбегі т?рт элементтен т?рады: ток к?зі, ажырат?ыш, электр ?ткізгіш ж?не ?абылда?ыш. Ток к?зі ретінде гальваникалы? элемент аккумулятор немесе генератор пайдаланылады. Ток к?зі мен т?тынушыны ?ткізгіш пен ?осу ар?ылы электр тізбегі алынады. Тізбек ?осыл?ан кезде, онымен ток ж?реді. Ал егер оны кез-келген жерден ?зіп тастаса, ток тізбегі ар?ылы ж?рмейді. Демек токты ж?ргізу ?шін тізбекті ?осу керек. Ал, оны то?тату ?шін, тізбекті ?зу керек. Тізбекті ?осып, ?зу ?шін арнайы электр ажырат?ыштар ?олданылады. Электр энергиясын ток к?зінен т?тынушы?а жеткізу ?шін, ?ткізгіш ?ажет. Жа?сы ?ткізгіштер тобына металдар жатады. Таби?атта ток ?ткізбейтін материалдар да к?п кездеседі. Ондай материалдар о?шаулауыш деп аталады. Мысалы: пластмасса, ?йнек, ??р?а? а?аш, резе?ке, фарфор материалдары о?шаулауыш ретінде ?ндірісте к?п ?олданылады.
?І. Сараманды? ж?мыс.
Ж?мысты бастамас б?рын техника ?ауіпсіздік ережесін са?тауымыз ?ажет.
Электр жина?анда оны то?тан ажыратуды ?мытпа.
Электр тізбегін тек м??алімні? к?мегімен ?ос.
Электр ??растыру?а арнал?ан ??рал-саймандарды? еш?андай а?ауы болмауы тиіс.
Электр сымдарын о?шаула?анда, оны мы?тап бекіт.
Патронны? ??рылысымен танысу ?шін мынадай іс амалдарды орында?дар.
Қара және түсті металдарда қайсы тобы тоттанбайды?
Болат пен шойын қай металл тобына жатады?
ІҮ. Жаңа сабаққа даярлау.
Оқушылардың назарын сабаққа аударамын. Сабақтың тақырыбы мен мақсаты таныстырылады.
Ү. Жаңа сабақты түсіндіру.
Ең қарапайым электр тізбегі төрт элементтен тұрады: ток көзі, ажыратқыш, электр өткізгіш және қабылдағыш. Ток көзі ретінде гальваникалық элемент аккумулятор немесе генератор пайдаланылады. Ток көзі мен тұтынушыны өткізгіш пен қосу арқылы электр тізбегі алынады. Тізбек қосылған кезде, онымен ток жүреді. Ал егер оны кез-келген жерден үзіп тастаса, ток тізбегі арқылы жүрмейді. Демек токты жүргізу үшін тізбекті қосу керек. Ал, оны тоқтату үшін, тізбекті үзу керек. Тізбекті қосып, үзу үшін арнайы электр ажыратқыштар қолданылады. Электр энергиясын ток көзінен тұтынушыға жеткізу үшін, өткізгіш қажет. Жақсы өткізгіштер тобына металдар жатады. Табиғатта ток өткізбейтін материалдар да көп кездеседі. Ондай материалдар оқшаулауыш деп аталады. Мысалы: пластмасса, әйнек, құрғақ ағаш, резеңке, фарфор материалдары оқшаулауыш ретінде өндірісте көп қолданылады.
ҮІ. Сарамандық жұмыс.
Жұмысты бастамас бұрын техника қауіпсіздік ережесін сақтауымыз қажет.
Электр жинағанда оны тоқтан ажыратуды ұмытпа.
Электр тізбегін тек мұғалімнің көмегімен қос.
Электр құрастыруға арналған құрал-саймандардың ешқандай ақауы болмауы тиіс.
Электр сымдарын оқшаулағанда, оны мықтап бекіт.
Патронның құрылысымен танысу үшін мынадай іс амалдарды орындаңдар.
Электр патронының корпусынан қақпағын ажыратып алыңдар, оның фарфордан жасалған өзегін шығарыңдар.
Сымдарды жалғайтын жерлерін біліп алыңдар.
Өзекті орнына бекітіп, қақпағын жабыңдар.
Электр ажыратқыштардың түрлерімен танысамыз.
Ажыратқыштың қақпағын алыңдар, ол үшін бекітіліп тұрған бұрауыштарын босатыңдар.
Түйіспелі механизмдердің құрылысымен танысыңдар.
Қосу, ажырату қалпын анықтаңдар.
Қақпақты орнына қойып, бұрауыштарды орнына бекітіңдер.
Бөлшектенетін электр ашаларды монтаждап, үйрену үшін мынадай іс-амалдарды орындаймыз.
Электр ашаның корпусындағы бекіткіш бұрауышты шығарыңдар
Корпусты екі бөлшекке бөліңдер.
Электр ашаның құрылысымен танысамыз.
Сымдардың жалғанған жеріне назар аударамыз.
Электр ашаны қайта жинап, бұрауышпен бекітіңдер.
ҮІІ. Жаңа сабақты бекіту.
Электр тізбегі қанша элементтен тұрады?
Ток өткізбейтін материалдарды ата?
Ажыратқыш қандай қызмет атқарады?
Ток көзінің қандай түрлері бар?
ҮІІІ. Үйге тапсырма. Электр тізбегі және оның элементтері туралы түсінік айту.
