Маталармен танысу

Саба?ты? та?ырыбы: Маталарен танысу.Жан-

Жануарлардан алынатын талшы?тар.

Ма?саты: 1. Матаны? физикалы? – механикалы? ?асиеттерімен, жан- жануарлардан

Алынатын талшы?тар туралы ма?л?маттар беру.

2. О?ушыларды? хал?ымызды? ата д?ст?ріне, ?ол?неріне тере? ??іліп,

д?ниетанымын ке?ейтіп, ой ?рісін дамыту.

3. Белсенділігі мен ?ызы?ушылы?ын арыттыру. Ал?ан білімді д?рыс

?рекетке пайдалана білуге т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: кірістірілген саба?

Саба? типі: аралас

?дісі: баяндау, к?рсету, сараманды? ж?мыс.

К?рнекіліктер: Жібек пен ж?нні? талшы? тары, олардан то?ыл?ан маталар.

Кірістірілген п?ндер: биология, тарих

Технология: тірек сызба

Барысы:

І. ?йымдастыру б?лімі

О?ушыларды т?гелдеу.

Саба??а ?ажетті ??ралдарын тексеру

ІІ. Кіріспе б?лімі:

?ткенді ?айталау

?й тапсырмасын тексеру

1. тапсырма: 1- слайд

К?п н?ктені? орнына тиісті с?здерді ?ойып мына тексті о?ыса? ?ткен саба?ымыз не туралы бол?анын еске т?сіреміз.

. ж?не. та?амдары ар?ылы адам а?засын А,В,С,Д д?румендері мен толы? ?ана?аттандыру?а болады. Е? ба?алысы -. Оны? с?тке т?сен бактерияларды? ?сіп- ?нуін то?татып, жойып жіберетін ?асиеті бар.

Сонымен, ?ткен саба?та с?т ж?не с?т ?німдері деген та?ырыпта ?ткен болатынбыз.

Олай болса.

1. слайд

1. С?тті? ??рамында ?андай заттар бар?

(белоктар, майлар, к?мірсутегі, минералды т?здар, д?румендер, су бар)

3-слайд

1. С?тті? ?андай т?рлері бар?

(?айнатыл?ан, ?ойылтыл?ан, ??р?а?, жа?а сауыл?ан, кілегей, )

4-слайд

1. С?ттен ?андай та?амдар дайындалады?

(май, ?айма?, с?збе, ??рт, ірімшік, сарысу, айран, ?ымыз, ш?бат)

5-слайд

1. . – с?йкімді сусындарды? бірі. биені? с?тінен ашытылып жасалады. Оны? ??рамында адам а?засына ?асиетті белок, май, А,С д?румендері мен минералды заттар бар. емдік ?асиеті к?шті. Ол ас ?орыту жолдарында?ы бездерді? сол б?луіне к?п ?серін тигізеді. к?бінесе туберкулез ауруына шалды??ан адамды емдейді.

М?нжазбаларын жинау

І ІІ. Негізгі б?лімі:

Жа?а та?ырыпты хабарлау т?сіндіру

6-слайд

Жан- жануарлардан алынатын талшы?тар.

Матаны? физикалы? – механикалы? ?асиеттері:

7-слайд

Мата

жіп

талшы?тар

таби?и химиялы?

?сімдіктен алынатын жануарлардан капрон нитрон лаван

алынатын

ма?та зы?ыр ж?н жібек

Жібек ж?не ж?н маталарды жануарлардан алын?ан таби?и талшы?тардан дайындайды. Сондай а? оларды химиялы? жолмен де алу?а болады.

Таби?и ж?н ?ой, ешкі, т?йеден алынады. Ж?н матаны к?бінесе ?ой ж?нінен жасайды, ?йткені елімізді? барлы? б?лігі ?ой шаруашылы?ы мен ш??ылданады.

Осы таби?и ж?н алынатын жан- жануарлар туралы біз мектебімізді? биология п?ніні? м??алімі Сисенова Дина апайымыздан ты?дайы?.

8- слайд

Т?йені?, ?ойды?, ешкіні? суреттері.

9- слайд

ж?нді ??деу ж?мыстары

к?зем

ж?нді сорттайды жаба?ы

?са?

талшы?тарды сапасы бойынша іріктейді ірі

?о?ымдарынан тазалап, т?теді, ?опсытады

ысты? сабын сумен жуады

арнайы машиналарда кептіреді

(Ж?н талшы?ын к?рсету, ж?ннен то?ыл?ан маталар колекциясын ?сыну.)

Таби?и жібек- ?те жі?ішке, н?зік жіп. Оны т?т жібек ??ртыны? ?уырша?ынан алады. ?уырша?та?ы жібек талшы?ынан алады. ?уырша?та?ы жібек талшы?ыны? ?зынды?ы 700-800 мм-ге дейін жетеді.

Ертеде т?т жібек ??ртыны? пайда болуы ж?не бізді? елімізге ?айдан ж?не ?алай келгендігі туралы біз тарих п?ніні? м??алімі Беркімбаев Алтынбай а?айымыздан ты?дайы?.

10- слайд

Жібек жолы керуені

11- слайд

Жібекті ??деу ж?мыстары

ж ібекті ?уырша?ынан айыру ма?сатында бумен ??деу, ысты? ауамен кептіру.

жібек шикізатын алу – жібек желімін ж?мсарту ?шін ?уырша?ты бумен ??деу ж?не бірнеше ?уырша?тан жібек жібін жинау.

Б?л операциялар орау фабрикасында орындалады. Ал иру фабрикасында ж?н ж?не жібек талшы?тарынан жіп иіріледі. Жіп то?ыма ?ндірісіне т?сіп одан мата дайындалыды.

Матаны? сапасы к?бінесе талшы?тарды? ??рамына байланысты. Матаны? сапасына талшы?ты? ?зынды?ы, ж?мса?ты?ы, иірілуі секілді ?асиеттері ?сер етеді. ?зын ж?не жі?ішке талшы?тан жі?ішке, мы?ты, біркелкі жіп алынады. ?рине м?ндай жіптен то?ыл?ан мата да ж??а, берік, тегіс ?рі ж?мса? болып келеді. Ирек талшы?тар жа?сы жылу са?та?ышты?ымен ерекшеленеді.

Талшы?ты? ж?мырлы?ы матаны? ?ыртысталынуына ?сер етеді.

12- слайд. Ж?н ж?не жібек талшы?тарын салыстыру

Талшы?тарды? ??рамы мен сырт к?рінісі

Талшы? атулары

Ж?н

Жібек

Т?сі

а?, ?ара,сары,т.б. таби?и т?стер

а?

Жылтырлы?ы

?атты

онша ?атты емес

?зынды?ы

10-250 мм

700-800 мм

Жуанды?ы

жуан талшы?ты

?те жі?ішке талшы?ты

Иректігі

?те ирек

т?зу

Ж?мса?ты?ы

орташа

жо?ары

Тегістігі

?лпілдек

тегіс

Беріктігі

ма?тадан т?мен

жо?ары

Ж?мырлы?ы

жо?ары

орташа

Ж?н ж?не жібек талшы?тарын ?стап к?рсете отырып салыстыру.

13-слайд

Маталар ?олданылуына ?арай

т?рмысты? техникалы? арнайы

киім тігетін с?ндік ?шекей б?йымдарынан

к?йлек жиде жи?аз ?аптау терезе перделері

палто т?сек жап?ыш

Ж?н маталар ?демі ?рі т?зімді келеді. Олар жылуды жа?сы ?ткізеді, аса берік, аз мыж?ыланады, ыл?алды жылуымен о?ай ??деледі. Біра? ж?н матасы ша? ж?тады, сонды?тан жиі тазалауды ?ажет етеді.

Таби?и жібек маталар ж?мса?, жылтырлы?ымен, беріктілігімен ?йгілі. Олар ?те ?демі, же?іл, онша ?ыртыстанбайды. Матаны? ??рамы талшы?тарыны? ??рылысына, жіптеріні? ай?асуына ж?не с?ндік ерекшелігіне байланысты.

• Матаны? негізгі ??рамына физикалы? – механикалы?, гигиеналы? ж?не технологиялы? ?асиеттері кіреді. Б?л ??рамдар б?йымыны? с?нін та?дауда, ??деуге ескертіледі.

14-слайд

Матаны? ??рылымын салыстыру

Матаны? ??рылымы

Маталар

1. Физикалы? – механикалы? ?асиеті

ма?та матадан т?мен

орташа

жо?ары

жо?ары

Беріктігі

?ыртыстануы

1. Гигиеналы? ?асиеті

Ыл?ал ?ткізгіштігі

Ша? ?ткізгіштігі

Жылу са?та?ышты?ы

айтарлы?тай

жо?ары

жо?ары

Айтарлы?тай

Т?мен

Ма?тадан мата с?л жо?ары

1. Технология ?асиеті
2. Отыруы

Сетінеуі

Жіптерді? тігісі ыдырауы

айтарлы?тай

орташа

орташа

айтарлы?тай

орташа

орташа

?орытынды б?лімі:

1. Жан – жануарлардан алынатын таби?и маталар?а нелер жатады?
2. Матаны? ??рылымын ?андай ?асиеттерін ?арап салыстырамыз?
3. Венн диаграмассы ар?ылы ж?н ж?не жібек маталарыны? ??састы?ы мен айырмашылы?ын тап.

?йге тапсырма

Таби?и ж?н ж?не жібек маталардан жасал?ан б?йымдарды (киімдерді) к?ту туралы пайдалы ке?естер жазып келу.

О?ушыларды ба?алау.

Ж?мыс орнын жинату.

Тін?лі негізгі жалпы білім беретін мектебі.

Саба? жоспары

Та?ырыбы:

Маталармен танысу.

Жануарлардан алынатын таби?и талшы?тар.

                   6-сынып (?ыз балалар?а арнал?ан)

                                                 ?ткізген: Тналиева М.?

                               2015-2016 о?у жылы