"Ханталапай" ойыны

"Ханталапай" ойыны

Саба?ты? та?ырыбы: «Ханталапай» ойыны.
Саба?ты? ма?саты: ?лтты? ойындарды саба?та ?олдану ар?ылы о?ушыларды? математика?а деген ?ызы?ушылы?ын, белсенділігін арттыру. Тап?ырлы??а, шапша?ды??а баулу, салт-д?ст?р ар?ылы ой-?рісін дамыту. ?лтжандылы??а, елін с?юге т?рбиелеу.
Саба?ты? к?рнекілігі: Асы?тар, плакат, кестелер.
М??алім с?зі:
Кіріспе.
«Ханталапай» ойыны.
Ал, «Ханталапай» ойыны б?кіл ?аза? жеріне ке? тара?ан. Ойын?а екеуден он адам?а дейін ?атысады. Асы?ты? к?п бол?аны жа?сы. К?п асы?ты? ішінде біреуін ?ызыл т?ске бояйды. Сол асы? «хан» деп аталады. Ойынды бастайтын бала асы?ты? б?рін ?ос уысына жинап алып, отыр?ан балаларды? алдына шашып жібереді. Балалар «ханны?» ?алай т?скенін ба?ылап отырады. Егер «хан» б?к, шік, не т?йкі т?ссе, ойын бастаушы бала «ханны?» т?суіне ?арай жа?ын жат?ан асы?тарды бас барма?ты? к?мегі ар?ылы с?? сауса?ымен итере ыршытып бір-біріне д?л тигізуі ?ажет. Тигізген асы?тарды ол ?зіне алады. «Ханды» жатысы «хандікіндей» е? со??ы асы?пен ?ана атып алады. Сонды?тан асы?тарды ат?ан кезде есепке, д?лдікке, мергендікке ж?гінуге тура келеді. Ойын бастаушы баланы? ?олы бас?а асы?тар?а тиіп кетсе, сондай-а? ат?ан асы?ы бас?а асы??а барып тисе, ойынды келесі бала ж?ргізеді. Ал, «хан» алшы т?ссе, балалар жарыса «ханталапай» деп дауыстап, «ханды» ?з ?олына т?сіруге тырысады. «Хан» кімні? ?олына т?ссе, сол бала же?іске жеткен болып есептеледі. Онда ойынды сол бала ?айта бастайды.
Мынау асы?, асы?ы?дар келі?дер,
С?ра?тар?а жылдам жауап бері?дер,
Ма?ал менен сан ?лемге ені?дер,
Ж?мба?тарды зерде менен шеші?дер.- деп 5 а,? сыныптары ?ыздарымен «Ханталапай», ?лдармен «Кім мерген» ойынын бастаймыз.
Ойын?а ?р кластан 2 о?ушыдан шы?ып барлы? о?ушылар саба??а атсалысты. Ойын барысында же?ілген, же?іске жеткен о?ушылар болды. Же?ілген о?ушылар?а т?мендегі с?ра?тар, ма?ал-м?телдер,ж?мба?тар мен жа?ылтпаштар кезек-кезек ?ойылды. Ал, же?ген о?ушылар?а арнайы сыйлы?тар берілді.
С?ра?тар.
1. Егер ?ш пар ат 60 км шауып ?тсе, онда 1 ат неше км шауып ?теді? (60 км).
2. Екі адам 4 са?ат шахмат ойнады. Оларды? ?р?айсысы неше са?ат шахмат ойнады? (4 са?ат).
3. Са?атты? т?рттен бір б?лігі неше минут? (15 минут).
4. Айдос ?зіні? ту?ан к?нін 4 жылда бір атап ?теді. Б?л ?ай к?н? (29 а?пан).
5. К?бейтіндісі де, ?осындысы да бірдей екі сан. (2 де 2).
6. Е? кіші натурал сан. (1).
7. 4 пен 5-ті? арасына ?андай та?ба ?ойылса, 4-тен арты? 5-тен кем сан шы?ады. (?тір)
8. 0-ден ?лкен сандар (о? сандар).
9. Алымы б?лімінен ?лкен б?лшек. (б?рыс б?лшек).
10. 1 км-де неше метр бар (1000)
11. 100 жылды? бас?а атауы. (1 ?асыр).
12. Е? ?лкен ?ш та?балы сан. (999)
13. Е? кіші жай сан. (2).
14. Санына кері сан. ?
15. 18 жай сан ба, ??рама сан ба? (??рама)
Ма?ал-м?телдер.
1. Жеті ж?ртты? тілін біл,
(Жеті т?рлі білім ал).
2. Досы?ды ?ш к?н сынама, (?ш жыл сына).
3. Екі жа?ты ?ас болмас, (екі жаман дос болмас).
4. Білгені? бір то?ыз, (білмегені? то?сан то?ыз).
5. Білекті бірді жы?ар, (білімді мы?ды жы?ар).
6. Бес барма? жиналса, (ж?дыры? болады).
7. Отыз тістен шы??ан с?з, (отыз рулы елге тарайды).
8. Бір кісі ?аз?ан ??ды?тан, (мы? кісі су ішеді).
9. Бір т?йір д?нде, (бір тамшы бар).
10. Алтау ала болса, ауызда?ы кетеді.
(Т?ртеу т?гел болса, т?бедегі келеді).
11. Алты а?а бірігіп ?ке болмас,
(Жеті же?ге бірігіп шеше болмас).
12. Ер бір рет ?леді, (?ор?а? мы? рет ?леді).
13. ?ыры? кісі бір жа?, (?ы?ыр кісі бір жа?).
14. Ерке бала (екі жылар).
15. Бес сауса? (бірдей емес).
16. Жеті атасын білмеген, (жетімдікті? белгісі).
17. ??тты ?она? келсе, (?ой егіз табады).
18. Бір тал кессе?, (он тал ек).
19. Жал?ауды? екі досы бар:
(Бірі-?й?ы, бірі-к?лкі).
20. Он бала бір ?кеге ж?к болмайды.
(Бір ?ке он бала?а ж?к болады).
21. Бір жа?а дос, (ж?з туыстан арты?).
22. А?айын – алтау, (ана – біреу).
23. Алды?а бір ?араса?, (арты?а он ?ара).
24.Досы?ны? мы? бол?анына ма?тан,
(Д?шпаны? жал?ыз болсада са?тан).
25.Мы?ны? ?амын бір ойлар,
(Біреуді? ?амын мы? ойлар).
Жа?ылтпаштар.
1.Бес жа?ылтпаш айт?анша,
Пеш жа?ылмас,
Пеш жа?ылса, айтылмас бес жа?ылтпаш.
2. То?сан та? сан ба?
То?сан ж?п сан ба?
Егер ??са?, то?сан та? сан емес,
То?сан ж?п сан.
3. ?ыры? сыры?,
Шірік сыры?.
Сынып-сынып,
Бітті ??рып.
4. А? шар бар, к?к шар.
К?п шар бар, бес шар бар.
5. Бір ?ызы? ??с,
?ыз?ыш ??с,
К?л ?ыз?ыш ??ссыз, ?ызы?сыз.
Ж?мба?тар.
1.Келеді ?лкен алып аузын ашып,
Ж?реді 12 ая? ?адам басып,
Отыздан ?рбірінде сауса?ы бар,
??тылмас ешбір адам одан ?ашып.
(Алып-жыл, ая?-ай, сауса?-айда?ы к?н.)
2.Ата менен анасы,
?ш ж?з алпыс бес баласы,
Он екі ауыл шамасы.
Отыз ?р дуада?, бес бала? сан,
Елу екі ?ара?шы.
(Атасы мен анасы- к?н мен ай, 365к?н, 12ай, айда?ы 30к?н,5 бала? сан – жылды? ая?ында айлардан...алынып, жыл?а ?осылатын 5к?н, «5 ?она?»)
3.??лыпсыз ?ойманы?, Ортаймас асылы,
Таусылмас ?азына,
?жемні? байлы?ы.
(Білім)
4. ?анша ?осса? та ?осылмайды,
К?ргем жо? тіпті осындайды.
(2 т?зу)
5. ?абат-?абат ?аттама,
А?ылы? болса аттама.
(Кітап)
6.?зі с?йлей білмейді,
Сал?ан ізі с?йлейді.
(?алам)
7.Ауызы бір, екі ??быр.
(Шалбар)
8.Есігі біреу, б?лмесі бесеу.
(?ол?ап)
9. ?ш к?зді батыр,
Жолды а?дып жатыр.
(Ба?даршам)

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«"Ханталапай" ойыны»

Сабақтың тақырыбы: «Ханталапай» ойыны.
Сабақтың мақсаты: Ұлттық ойындарды сабақта қолдану арқылы оқушылардың математикаға деген қызығушылығын, белсенділігін арттыру. Тапқырлыққа, шапшаңдыққа баулу, салт-дәстүр арқылы ой-өрісін дамыту. Ұлтжандылыққа, елін сүюге тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Асықтар, плакат, кестелер.
Мұғалім сөзі:
Кіріспе.
«Ханталапай» ойыны.
Ал, «Ханталапай» ойыны бүкіл қазақ жеріне кең тараған. Ойынға екеуден он адамға дейін қатысады. Асықтың көп болғаны жақсы. Көп асықтың ішінде біреуін қызыл түске бояйды. Сол асық «хан» деп аталады. Ойынды бастайтын бала асықтың бәрін қос уысына жинап алып, отырған балалардың алдына шашып жібереді. Балалар «ханның» қалай түскенін бақылап отырады. Егер «хан» бүк, шік, не тәйкі түссе, ойын бастаушы бала «ханның» түсуіне қарай жақын жатқан асықтарды бас бармақтың көмегі арқылы сұқ саусағымен итере ыршытып бір-біріне дәл тигізуі қажет. Тигізген асықтарды ол өзіне алады. «Ханды» жатысы «хандікіндей» ең соңғы асықпен ғана атып алады. Сондықтан асықтарды атқан кезде есепке, дәлдікке, мергендікке жүгінуге тура келеді. Ойын бастаушы баланың қолы басқа асықтарға тиіп кетсе, сондай-ақ атқан асығы басқа асыққа барып тисе, ойынды келесі бала жүргізеді. Ал, «хан» алшы түссе, балалар жарыса «ханталапай» деп дауыстап, «ханды» өз қолына түсіруге тырысады. «Хан» кімнің қолына түссе, сол бала жеңіске жеткен болып есептеледі. Онда ойынды сол бала қайта бастайды.
Мынау асық, асығыңдар келіңдер,
Сұрақтарға жылдам жауап беріңдер,
Мақал менен сан әлемге еніңдер,
Жұмбақтарды зерде менен шешіңдер.- деп 5 а,ә сыныптары қыздарымен «Ханталапай», ұлдармен «Кім мерген» ойынын бастаймыз.
Ойынға әр кластан 2 оқушыдан шығып барлық оқушылар сабаққа атсалысты. Ойын барысында жеңілген, жеңіске жеткен оқушылар болды. Жеңілген оқушыларға төмендегі сұрақтар, мақал-мәтелдер,жұмбақтар мен жаңылтпаштар кезек-кезек қойылды. Ал, жеңген оқушыларға арнайы сыйлықтар берілді.
Сұрақтар.
1. Егер үш пар ат 60 км шауып өтсе, онда 1 ат неше км шауып өтеді? (60 км).
2. Екі адам 4 сағат шахмат ойнады. Олардың әрқайсысы неше сағат шахмат ойнады? (4 сағат).
3. Сағаттың төрттен бір бөлігі неше минут? (15 минут).
4. Айдос өзінің туған күнін 4 жылда бір атап өтеді. Бұл қай күн? (29 ақпан).
5. Көбейтіндісі де, қосындысы да бірдей екі сан. (2 де 2).
6. Ең кіші натурал сан. (1).
7. 4 пен 5-тің арасына қандай таңба қойылса, 4-тен артық 5-тен кем сан шығады. (үтір)
8. 0-ден үлкен сандар (оң сандар).
9. Алымы бөлімінен үлкен бөлшек. (бұрыс бөлшек).
10. 1 км-де неше метр бар (1000)
11. 100 жылдың басқа атауы. (1 ғасыр).
12. Ең үлкен үш таңбалы сан. (999)
13. Ең кіші жай сан. (2).
14. Санына кері сан. ─
15. 18 жай сан ба, құрама сан ба? (құрама)
Мақал-мәтелдер.
1. Жеті жұрттың тілін біл,
(Жеті түрлі білім ал).
2. Досыңды үш күн сынама, (үш жыл сына).
3. Екі жақты қас болмас, (екі жаман дос болмас).
4. Білгенің бір тоғыз, (білмегенің тоқсан тоғыз).
5. Білекті бірді жығар, (білімді мыңды жығар).
6. Бес бармақ жиналса, (жұдырық болады).
7. Отыз тістен шыққан сөз, (отыз рулы елге тарайды).
8. Бір кісі қазған құдықтан, (мың кісі су ішеді).
9. Бір түйір дәнде, (бір тамшы бар).
10. Алтау ала болса, ауыздағы кетеді.
(Төртеу түгел болса, төбедегі келеді).
11. Алты аға бірігіп әке болмас,
(Жеті жеңге бірігіп шеше болмас).
12. Ер бір рет өледі, (қорқақ мың рет өледі).
13. Қырық кісі бір жақ, (қыңыр кісі бір жақ).
14. Ерке бала (екі жылар).
15. Бес саусақ (бірдей емес).
16. Жеті атасын білмеген, (жетімдіктің белгісі).
17. Құтты қонақ келсе, (қой егіз табады).
18. Бір тал кессең, (он тал ек).
19. Жалқаудың екі досы бар:
(Бірі-ұйқы, бірі-күлкі).
20. Он бала бір әкеге жүк болмайды.
(Бір әке он балаға жүк болады).
21. Бір жаңа дос, (жүз туыстан артық).
22. Ағайын – алтау, (ана – біреу).
23. Алдыңа бір қарасаң, (артыңа он қара).
24.Досыңның мың болғанына мақтан,
(Дұшпаның жалғыз болсада сақтан).
25.Мыңның қамын бір ойлар,
(Біреудің қамын мың ойлар).
Жаңылтпаштар.
1.Бес жаңылтпаш айтқанша,
Пеш жағылмас,
Пеш жағылса, айтылмас бес жаңылтпаш.
2. Тоқсан тақ сан ба?
Тоқсан жұп сан ба?
Егер ұқсаң, тоқсан тақ сан емес,
Тоқсан жұп сан.
3. Қырық сырық,
Шірік сырық.
Сынып-сынып,
Бітті құрып.
4. Ақ шар бар, көк шар.
Көп шар бар, бес шар бар.
5. Бір қызық құс,
Қызғыш құс,
Көл қызғыш құссыз, қызықсыз.
Жұмбақтар.
1.Келеді үлкен алып аузын ашып,
Жүреді 12 аяқ қадам басып,
Отыздан әрбірінде саусағы бар,
Құтылмас ешбір адам одан қашып.
(Алып-жыл, аяқ-ай, саусақ-айдағы күн.)
2.Ата менен анасы,
Үш жүз алпыс бес баласы,
Он екі ауыл шамасы.
Отыз өр дуадақ, бес балақ сан,
Елу екі қарақшы.
(Атасы мен анасы- күн мен ай, 365күн, 12ай, айдағы 30күн,5 балақ сан – жылдың аяғында айлардан ..............алынып, жылға қосылатын 5күн, «5 қонақ»)
3.Құлыпсыз қойманың, Ортаймас асылы,
Таусылмас қазына,
Әжемнің байлығы.
(Білім)
4. Қанша қоссақ та қосылмайды,
Көргем жоқ тіпті осындайды.
(2 түзу)
5. Қабат-қабат қаттама,
Ақылың болса аттама.
(Кітап)
6.Өзі сөйлей білмейді,
Салған ізі сөйлейді.
(Қалам)
7.Ауызы бір, екі құбыр.
(Шалбар)
8.Есігі біреу, бөлмесі бесеу.
(Қолғап)
9. Үш көзді батыр,
Жолды аңдып жатыр.
(Бағдаршам)