Білімділік: о?ушылар?а саба?ты? та?ырыбы туралы ма?л?мат беру. Махаббаты? жалпы ??ндылы?тары ар?ылы адамны? жеке т?л?а ретінде ?алыптасуына ы?пал ету.
Дамытушылы?:о?ушыларды? ?з бетінше ізденіп, т?йін жасау?а ж?не с?йлеу, ойлау ?рекеттерін дамыта отырып, шы?армашылы? т?л?а ретінде дамуына ы?пал жасау.
«?зі?е деген махаббат – тамаша н?рсе, ?йткені ол – адамны? ?з ?абілетін сезінгенні? белгісі»
(Т. Гоббас)
М??алім с?зі: Адам ?зін-?зі ?абылдай білсе, істеген іс-?рекеттерін ба?алай алса, сонымен ?атар ?з бойында?ы адами ??ндылы?тарын жо?алтпаса, бізді? ?міріміз ?орша?ан ортамен ?ызы?ты болар еді. ?мірімізде ?ызы??а толы ?ажайыптар к?бірек болатын еді. Денсаулы?ымыз жа?сарып, бас?а адамдармен ?арым-?атынасымыз ны?ая т?сетін еді. Біз ?зімізді шы?армашылы? т?л?а ретінде ?алыптастыр?ан болар едік. Осыны? барлы?ы бізді? ?сер етуімізсіз-а? болатын еді.
ІІ. Ма?ынаны ажырату
1.Жеке, ж?пта, топта орындаймыз
?рбір адамны? жа?сы ?асиеттері болады, ?з бойы?ызда?ы асыл ?асиеттерді ба?ала?ыз ж?не ?абылда?ыз, сонымен ?атар ол ?асиеттері?із сізді? ?з к?ші?ізге сенімділік береді ж?не ?иын с?ттерді же?е білуге к?мектеседі. Еш?ашан ?з ?абілеттері?ізді т?мендетпе?іздер.
Ал, енді бойымызда?ы жа?сы ?асиеттерді жазайы? немесе суретпен салу?а болады.
Мына т?мендегі сызба бойынша тізім жасау?а сіздерге 5 минут уа?ыт беріледі.
Бір к?ні хан ба?ты аралап ж?рген кезінде ?урап бара жат?ан талдарды, б?таларды ж?не г?лдерді бай?айды. Та?дан?ан хан еменге ?арап м?н-жайды с?райды, сонда емен айтады: «мен ?ара?ай секілді ?зын бола алмадым, сол себепті мен ??са болып ?урап бара жатырмын»,-дейді. Хан ?ара?ай?а ?арап еді, ол: «ж?зім а?аштары сия?ты жеміс бере алма?анды?тан ?урап бара жатырмын»,-деді. Ал, ж?зім а?ашы болса ?зіні? раушан г?лі секілді ??лпыра алма?анды?ына ?кінді.Тек бір ?ана ыр?ай г?лі жай?алып ?сіп т?рды. Та?-тамаша бол?ан хан?а ыр?ай г?ліні? айт?аны: «Сен мені отыр?ыз?ан кезде менен ыр?ай г?ліні? ?скенін ?алады?. Сен егер мені? орнымда еменді, ?ара?айды, раушан г?лін ?сіргі? келсе, соларды отыр?ызушы еді?. Сонды?тан мен ?зімн? ыр?ай г?лінен бас?а ешкім бола алмайтынымды білгендіктен мені отыр?ыз?ан адам ма?ан ?арап л?ззат алсын деп, ?демі болып г?лдеуге тырыстым»,-дейді.
Ой ?оз?ау
?рбір адамны?, я?ни сізді? б?л ?мірге келуі?із кездейсо? емес, демек ?лемге сіз керексіз, ?йтпесе сізді? орны?ыз?а бас?а адам келер еді. ?р адам ?мірге келген со? ?зіне лайы?ты міндеттелген борышын ат?аруы тиіс.
Не ?шін сіз бас?а адам сия?ты болуы?ыз керек, бас?а біреуге еліктеуі?із керек? Сіз б?л ?мірге ?з ?лесі?ізді ?осу ?шін келді?із ж?не б?л сізді? ?ана ?олы?ыздан келеді. ?зі?ізге м??ият ?араса?ыз сіз сия?ты адам б?л ?мірде жо? екенін бай?айсыз. Сонды?тан бас?а адам болуды? ?ажеті жо?. Демек, адам ?зі ?ана ?з ?міріне ?уаныш, жары? н?р сыйлай алады.
4. Тренинг «Шоколад»
3 ?атардан 3 о?ушы шы?ып мына шоколадтарды? ішінен ?зіне ?на?анын та?дап алсын. (1-ші шоколад ?те ?демі ?ыз?ылт ?а?аз?а орал?ан, 2-щі шоколад орташа ?а?аз?а орал?ан, 3-ші шоколад жай д?птер бетіне орал?ан).
-?рине, б?л тренингті ойын ?шін жасап отыр?ан жо?пыз, б?л жатты?у ар?ылы ?мірде кездескен ?ызылды? б?рі ба?алы н?рсе емес екендігіне к?зімізді жеткіздік. «Жылтыра?анны? б?рі алтын емес» деген ма?ал да осыны ме?зейді.
О?ушылар, шарша?ан болса?, енді бір с?т тынышты? с?тін жасаса?:
Тынышты? с?ті (баяу ?уен орындалады)
Ы??айланып отыры?ыздар, к?зі?ізді ж?мы?ыз,дене?ізді босатып тынышталы?ыз. К?з алды?ыз?а енді атып келе жат?ан шуа?ты та?ды елестеті?із. Сіз тау?а алып барар жал?ыз ая? жолмен келе жатырсыз. Таза ауа, сылдырла?ан м?лдір б?ла? суы, ??старды? сайра?ан дауысы, сіз же?іл дем алудасыз, сіз к?ш-?уат?а толысыз. Жер ана?а, таби?ат?а деген махаббат, с?йіспеншілік барлы?ы ?зі?е деген махаббатпен ты?ыз байланысты. К?н шуа?ы сізді? тері?ізге сауле шашуда, самал жел сізді? шашы?ызды тербетіп, сізге к?рік беруде. Б?кіл таби?ат к?ші сізге ?з махаббатын сыйлап, сізді та? н?рымен ?арсы алады. Ал, енді б?л к?ш сізді? б?кіл дене?ізге сі?іп, ?уат беріп т?р?анын сезіні?із. Б?л к?шпен ?зі?ізге жа?ын адамдармен, достары?ызбен б?лісіп жат?аны?ызды елестеті?із. Б?л ?уат сізді? ?мірі?ізбен ты?ыз байланысты. Сіз ?лемдегі е? ба?ытты жансыз.
Енді, о?ушылар, к?здерімізді ашып, сынып?а оралайы?.
5. Топты? ж?мыс
1-топ жатты?уы: «Мен кіммін?»
Айнаны алып, к?зімізге м??ият ?араймыз, одан со? атымызды атап, мына с?здерді айтамыз: «Мен ?зімді жа?сы к?ремін ж?не ?зімні? бойымда?ы барлы? кемшіліктерімді ?абылдай аламын». Осы с?здерді шын ж?ректен айту?а тырысы?ыз.
Тал?ылау:
?з к?зі?ізге ?ара?анда ?андай сезімде болды?ыз?
?мірі?ізде ?зі?ізді ?абылдай алма?ан с?ттері?із болды ма?
О?ан не кедергі болды?
2-топ жатты?уы:
?олдары?ыз?а ?а?аз алып, сіз туралы туыс?андарды?, м??алімдерді?, достары?ызды? айт?ан жа?ымсыз к?з?арастарын жазу?а тырысы?ыз. Олар сізді? дене бітімі?із туралы не айтты? Сізді? бас?а адамдармен ?арым-?атынасы?ыз туралы ше? Сізді? ?абілеттері?із туралы не дейді? Жа?а ?а?аз алып та?ы бас?а ?з тарапы?ыз?а айтыл?ан, жиі еститін сыни к?з?арастарды толы?тырып жазы?ыз. Осы тапсырмаларды орындап жат?ан кезі?ізде ?андай сезімде бол?аны?ыз?а к??іл б?лі?із. Осы ?а?аз?а жазыл?ан ойлардан, пікірлерден сіз жылдам ??тылу керексіз, себебі б?л ойлар сізді? ?мір с?руі?ізге кедергі келтіріп ж?р.
3-топ жатты?уы:
-?олдары?ыз?а айнаны алып, ?зі?ізге: «мен ?згергім келеді»,- деп айты?ыз. Осы уа?ытта ?андай сезімде болды?ыз, со?ан к??іл б?лі?із. Сіз осы с?здерді айт?ан кезде ?ор?ыныш сезімі пайда бол?ан болса, ?зі?ізге неліктен деген с?ра? ?ойы?ыз. Демек, ол ?ор?ынышты жоюы?ыз керек. Содан со? айнаны алып, к?зі?ізге м??ият ?арап, даусы?ызды ?атты шы?арып: «Мен барлы? сенімсіздік пен ?рейден арыл?ым келеді»,- деп 10 рет ?айтала?ыз.
Жалпы айнамен ж?мыс жасау ?те пайдалы. Адам ?з к?зіне ?арап ?зі жайлы к?птеген м?лімет алуына болады. Сонымен ?атар, б?л ?діс ар?ылы жа?сы н?тиже шы?ару?а болады. Ал, енді топта ?з ойларын орта?а сал?ысы келетіндер бар ма?
ІІІ. Ой-тол?аныс сатысы
Ж?ректен ж?рекке
Махаббат аралына хат жазу
Б?гінгі саба?ымызды ?орытындылай келе т?йгенімізді орта?а салып, ?р?асысымыз ?з ж?регімізге деген тілегімізді ж?не махаббатымызды білдіру ?шін тілек кемесі ар?ылы хат жазамыз. Немесе, ?иналамын десе?із, б?гінгі саба? туралы ойлары?ызды, ал?ан ?серлері?ізді мына ж?ррекшелерге жазып тапсырулары?ыз?а болады. (ж?рекшелер таратылады).
Тал?ылау
-С?з со?ында айтарым, е? бастысы ?зі?е деген махаббатты менмендікпен шатастырып алу?а болмайды. Барлы? іс-?рекет тіршілікпен негізделсе, демек адам ?зін адам ретінде сезінуі ?шін де ?зіне деген сый-??рметі мен махаббаты болу керек.
«Сіз бас?а адам бола алмайсыз, тек ?ана ?зі?із ?ана бола аласыз. Сол себепті сабыр са?та?ыз. ?орша?ан орта сізді д?л осы ?алпы?ызда ?абылдайды».
Шы?ыс даналы?ы
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
«Бейнеу ауданы Ы. Алтынсарин атындағы орта мектебі» ММ-сі
Тренинг Сабақ
Тақырыбы: «Өзіңе деген махаббат»
Дайындаған: психолог Орынбаева Ханым Асанқызы
Өзіңе деген махаббат
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: оқушыларға сабақтың тақырыбы туралы мағлұмат беру. Махаббатың жалпы құндылықтары арқылы адамның жеке тұлға ретінде қалыптасуына ықпал ету.
Дамытушылық:оқушылардың өз бетінше ізденіп, түйін жасауға және сөйлеу, ойлау әрекеттерін дамыта отырып, шығармашылық тұлға ретінде дамуына ықпал жасау.
Тәрбиелік: оқушыларға елін, жерін сүю үшін өз бойындағы адами құндылықтарын жоғалтпай , қоршаған ортамен үйлесімділік табуға тәрбиелеу.
Әдіс-тәсілдері: Сын тұрғысынан ойлау технологиясы, тыныштық сәті, эпиграфпен жұмыс, әңгімелесу, талқылау жаттығулары, ойын, ән салу.
Сабақтың жабдықталуы: проектор, музыкалық сүйемелдеу, жұмыс дәптері, маркер, ақ қағаздар, дидактикалық материалдар, айна, суреттер.
Сабақтың барысы:
І. Қызығушылықтарын ояту (ұйымдастыру)
«Өзіңе деген махаббат – тамаша нәрсе, өйткені ол – адамның өз қабілетін сезінгеннің белгісі»
(Т. Гоббас)
Мұғалім сөзі: Адам өзін-өзі қабылдай білсе, істеген іс-әрекеттерін бағалай алса, сонымен қатар өз бойындағы адами құндылықтарын жоғалтпаса, біздің өміріміз қоршаған ортамен қызықты болар еді. Өмірімізде қызыққа толы ғажайыптар көбірек болатын еді. Денсаулығымыз жақсарып, басқа адамдармен қарым-қатынасымыз нығая түсетін еді. Біз өзімізді шығармашылық тұлға ретінде қалыптастырған болар едік. Осының барлығы біздің әсер етуімізсіз-ақ болатын еді.
ІІ. Мағынаны ажырату
1.Жеке, жұпта, топта орындаймыз
Әрбір адамның жақсы қасиеттері болады, өз бойыңыздағы асыл қасиеттерді бағалаңыз және қабылдаңыз, сонымен қатар ол қасиеттеріңіз сіздің өз күшіңізге сенімділік береді және қиын сәттерді жеңе білуге көмектеседі. Ешқашан өз қабілеттеріңізді төмендетпеңіздер.
Ал, енді бойымыздағы жақсы қасиеттерді жазайық немесе суретпен салуға болады.
Мына төмендегі сызба бойынша тізім жасауға сіздерге 5 минут уақыт беріледі.
Маған өзімнің бойымнан не ұнайды?
Өз бойымнан қандай қасиеттерді өзгерткім келеді?
Маған кедергісі тиіп жүрген кейбір қасиеттерімді қандай жақсы қасиеттерге өзгерткім келеді?
Мақсатқа жету
Сенімсіздік
Сенімділік
Ынта
Шамадан тыс қызбалық
Тыныштық
2.Әңгімелесу
Үлкен шеңберге отырайық. Өздеріңіздің қалауларыңыз бойынша жазғандарыңызды оқуларыңызға болады.
Талдау үшін қойлатын сұрақтар:
1.Сұрақтарға жауап бергенде қандай сезімде болдыңыздар?
2. Сізге сенімділік қалай әсер етеді?
3. Бойыңызда қандай қасиеттердің болғанын қалайсыз?
3. Мәтінмен жұмыс
Гүлдің сыры (Аңыз аңгіме)
Бір күні хан бақты аралап жүрген кезінде қурап бара жатқан талдарды, бұталарды және гүлдерді байқайды. Таңданған хан еменге қарап мән-жайды сұрайды, сонда емен айтады: «мен қарағай секілді ұзын бола алмадым, сол себепті мен құса болып қурап бара жатырмын»,-дейді. Хан қарағайға қарап еді, ол: «жүзім ағаштары сияқты жеміс бере алмағандықтан қурап бара жатырмын»,-деді. Ал, жүзім ағашы болса өзінің раушан гүлі секілді құлпыра алмағандығына өкінді.Тек бір ғана ырғай гүлі жайқалып өсіп тұрды. Таң-тамаша болған ханға ырғай гүлінің айтқаны: «Сен мені отырғызған кезде менен ырғай гүлінің өскенін қаладың. Сен егер менің орнымда еменді, қарағайды, раушан гүлін өсіргің келсе, соларды отырғызушы едің. Сондықтан мен өзімнң ырғай гүлінен басқа ешкім бола алмайтынымды білгендіктен мені отырғызған адам маған қарап ләззат алсын деп, әдемі болып гүлдеуге тырыстым»,-дейді.
Ой қозғау
Әрбір адамның, яғни сіздің бұл өмірге келуіңіз кездейсоқ емес, демек әлемге сіз керексіз, әйтпесе сіздің орныңызға басқа адам келер еді. Әр адам өмірге келген соң өзіне лайықты міндеттелген борышын атқаруы тиіс.
Не үшін сіз басқа адам сияқты болуыңыз керек, басқа біреуге еліктеуіңіз керек? Сіз бұл өмірге өз үлесіңізді қосу үшін келдіңіз және бұл сіздің ғана қолыңыздан келеді. Өзіңізге мұқият қарасаңыз сіз сияқты адам бұл өмірде жоқ екенін байқайсыз. Сондықтан басқа адам болудың қажеті жоқ. Демек, адам өзі ғана өз өміріне қуаныш, жарық нұр сыйлай алады.
4. Тренинг «Шоколад»
3 қатардан 3 оқушы шығып мына шоколадтардың ішінен өзіне ұнағанын таңдап алсын. (1-ші шоколад өте әдемі қызғылт қағазға оралған, 2-щі шоколад орташа қағазға оралған, 3-ші шоколад жай дәптер бетіне оралған).
1-ші жылтыр қағаз ішінен пластелин, екіншісінен- жэарты шоколад, үшіншісінен-бүтін шоколад шығады.
Сұрақтар: - Оқушылар, қағазды ашпай тұрып не ойладыңыздар?
-Ашқан соң қандай сезімде болдыңыздар?
-Бұл тренингтен қандай қорытынды шығарамыз? (Оқушылар жауаптары)
-Әрине, бұл тренингті ойын үшін жасап отырған жоқпыз, бұл жаттығу арқылы өмірде кездескен қызылдың бәрі бағалы нәрсе емес екендігіне көзімізді жеткіздік. «Жылтырағанның бәрі алтын емес» деген мақал да осыны меңзейді.
Оқушылар, шаршаған болсақ, енді бір сәт тыныштық сәтін жасасақ:
Тыныштық сәті (баяу әуен орындалады)
Ыңғайланып отырыңыздар, көзіңізді жұмыңыз,денеңізді босатып тынышталыңыз. Көз алдыңызға енді атып келе жатқан шуақты таңды елестетіңіз. Сіз тауға алып барар жалғыз аяқ жолмен келе жатырсыз. Таза ауа, сылдырлаған мөлдір бұлақ суы, құстардың сайраған дауысы, сіз жеңіл дем алудасыз, сіз күш-қуатқа толысыз. Жер анаға, табиғатқа деген махаббат, сүйіспеншілік барлығы өзіңе деген махаббатпен тығыз байланысты. Күн шуағы сіздің теріңізге сауле шашуда, самал жел сіздің шашыңызды тербетіп, сізге көрік беруде. Бүкіл табиғат күші сізге өз махаббатын сыйлап, сізді таң нұрымен қарсы алады. Ал, енді бұл күш сіздің бүкіл денеңізге сіңіп, қуат беріп тұрғанын сезініңіз. Бұл күшпен өзіңізге жақын адамдармен, достарыңызбен бөлісіп жатқаныңызды елестетіңіз. Бұл қуат сіздің өміріңізбен тығыз байланысты. Сіз әлемдегі ең бақытты жансыз.
Енді, оқушылар, көздерімізді ашып, сыныпқа оралайық.
5. Топтық жұмыс
1-топ жаттығуы: «Мен кіммін?»
Айнаны алып, көзімізге мұқият қараймыз, одан соң атымызды атап, мына сөздерді айтамыз: «Мен өзімді жақсы көремін және өзімнің бойымдағы барлық кемшіліктерімді қабылдай аламын». Осы сөздерді шын жүректен айтуға тырысыңыз.
Талқылау:
Өз көзіңізге қарағанда қандай сезімде болдыңыз?
Өміріңізде өзіңізді қабылдай алмаған сәттеріңіз болды ма?
Оған не кедергі болды?
2-топ жаттығуы:
Қолдарыңызға қағаз алып, сіз туралы туысқандардың, мұғалімдердің, достарыңыздың айтқан жағымсыз көзқарастарын жазуға тырысыңыз. Олар сіздің дене бітіміңіз туралы не айтты? Сіздің басқа адамдармен қарым-қатынасыңыз туралы ше? Сіздің қабілеттеріңіз туралы не дейді? Жаңа қағаз алып тағы басқа өз тарапыңызға айтылған, жиі еститін сыни көзқарастарды толықтырып жазыңыз. Осы тапсырмаларды орындап жатқан кезіңізде қандай сезімде болғаныңызға көңіл бөліңіз. Осы қағазға жазылған ойлардан, пікірлерден сіз жылдам құтылу керексіз, себебі бұл ойлар сіздің өмір сүруіңізге кедергі келтіріп жүр.
3-топ жаттығуы:
-Қолдарыңызға айнаны алып, өзіңізге: «мен өзгергім келеді»,- деп айтыңыз. Осы уақытта қандай сезімде болдыңыз, соған көңіл бөліңіз. Сіз осы сөздерді айтқан кезде қорқыныш сезімі пайда болған болса, өзіңізге неліктен деген сұрақ қойыңыз. Демек, ол қорқынышты жоюыңыз керек. Содан соң айнаны алып, көзіңізге мұқият қарап, даусыңызды қатты шығарып: «Мен барлық сенімсіздік пен үрейден арылғым келеді»,- деп 10 рет қайталаңыз.
Жалпы айнамен жұмыс жасау өте пайдалы. Адам өз көзіне қарап өзі жайлы көптеген мәлімет алуына болады. Сонымен қатар, бұл әдіс арқылы жақсы нәтиже шығаруға болады. Ал, енді топта өз ойларын ортаға салғысы келетіндер бар ма?
ІІІ. Ой-толғаныс сатысы
Жүректен жүрекке
Махаббат аралына хат жазу
Бүгінгі сабағымызды қорытындылай келе түйгенімізді ортаға салып, әрқасысымыз өз жүрегімізге деген тілегімізді және махаббатымызды білдіру үшін тілек кемесі арқылы хат жазамыз. Немесе, қиналамын десеңіз, бүгінгі сабақ туралы ойларыңызды, алған әсерлеріңізді мына жүррекшелерге жазып тапсыруларыңызға болады. (жүрекшелер таратылады).
Талқылау
-Сөз соңында айтарым, ең бастысы өзіңе деген махаббатты менмендікпен шатастырып алуға болмайды. Барлық іс-әрекет тіршілікпен негізделсе, демек адам өзін адам ретінде сезінуі үшін де өзіне деген сый-құрметі мен махаббаты болу керек.
«Сіз басқа адам бола алмайсыз, тек қана өзіңіз ғана бола аласыз. Сол себепті сабыр сақтаңыз. Қоршаған орта сізді дәл осы қалпыңызда қабылдайды».
