Саба? ?рдісіндегі психология

Сабақ жоспары 34

Сабақтың тақырыбы: Сабақ үрдісіндегі психология

Сабақтың мақсаты: Психология ғылымы және оның оқу процесіндегі маңызын студенттерге түсіндіру.

Сабақтың міндеттері:

• Психология сабығында әр түрлі әдіс тәсілдерді қолдана отырып, сабақты оқушыларға жүйелі меңгерте білу.

• Студенттердің танымдық белсенділіктерін арттыру.

• Студенттердің қызығушылықтарын арттыру.

Сабақтың типі: аралас сабақ

Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Әдістер: ой қозғау, жағдаят талдау.

Сабақтың өту барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: Студенттермен амандасып, студенттерді түгендеу, сабаққа дайындығын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: сұрақ жауап әдісі

ІІІ. Жаңа білім және іс-әрекет тәсілін меңгеру: Психология — психикалық құбылыстардың пайда болу, даму және қалыптасу заңдылықтарын зерттейтін ғылым. Сабақ үрдісінде эксперимент, бақылау, әңгімелесу, тест әдістерін қолдануға болады.

IV . Жаңа білімнің алғашқы түсінулерін тексеру: сұрақ жауап әдісі.

1.Психологиялық әдістерге қандай әдістерді жатқызуға болады?

2. Студент қай жағдайда бақылау әдісін пайдалана алады?

V. Жаңа білім және іс әрекет тәсілін меңгеруді бекіту :

Өзіндік бақылау сұрақтары:

1. Танымдық процестерді қалай қалыптастырамыз?

2. Сабақ барысында оқушының қызығушылығын қалыптастыру үшін қандай әдістерді қолданамыз?

VI. Бағалау: Белсенді студенттерді бағалау,

VII. Үйге тапсырма: Педагогикалық психологиялық карта толтыру?

VIII. Рефлексия: 1. Сабақ маған түсінікті болды

2. Түсінбеген жерлерім бар

3. Сабақ маған түсініксіз

Сабақ үрдісіндегі психология

Психология — психикалық құбылыстардың (жан қуаттарының») пайда болу, даму және қалыптасу заңдылықтарын зерттейтін ғылым.

Психикалық құбылыстар бізді қоршап тұрған сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының мидағы әр түрлі бейнелері болып табылады. Олар көпшілігімізге өз тәжірибиемізды жақсы мәлім, тілімізде жиі кездесетін ұғымдар. Бір қарағанда бұлардың мәнін әрқайсымыз тез ажырататын да, білетін де сиақтымыз. Бірақ психикалық құбылыстардың мәнін ғылыми түрғыдан түсіну арқылы ғана жан-жақты ажыратуға болады.

Психологияда қолданылатын әдістер әр түрлі болады. Бақылау,эксперимент,әңгімелеу әдісі адам қызметінің нәтижесін зерттеу болып табылады.

Бақылау-психологияда кең тараған әдіс. Зерттеуші басқа адамның іс-әрекетін,оның мінез-құлқын,психикасын,қозғалысын,сойлеген сөзін жоспарлы түрде бақылайды. Адамның мінез-құлқын дұрыс түсіне білудің де маңызы зор. Мысалы, оқушының бет-әлпетіне ден қоя берудің керегі жоқ. Кейде оқушы зер салып отырған адамның кейпінде болады,ал шынында ол мұғалімнің айтып жатқанын тыңдамай отырады.Сондықтан балалардың жай күйін білу үшін,оларға зер салып қарау жеткіліксіз,басқа әдістер сұраулар қоюды қолдану керек.

Балалының іс-әрекетін сабақ үстінде сыныптан тыс оқып үйренуде үй іші жағдайында үнемі бақылау жасай отырып,мұғалім оның оқуға,жолдастарына,өзіне және үлкен адамдарға қарым-қатынасының қандай екендігін біледі. Оқушыға бақылау жасау арқылы оның темпераментін,мінезін,қабілетін білуге болады.

Тәжірибе.Ғылыми-зерттеу жүргізуде эксперименттік әдістің мәні—сыналушыға зерттеуге қажет психикалық процесті әдейі жасатады.Мәселен,мәтінді дұрыс түсініп,игеруде оны оқудың қолайлы шапшандығын білу үшін,белгілі бір әңгімені бір топтағы балаларға 3 минутта,сол үзіндіні екінші топтағыларға 7 минутта оқытылды. Бір қатар тәжірибе жасаудың негізінде оқу материалын жақсы түсініп,есте сақтау үшін оқудың орташа қарқыны дұрыс деген қорытындыға келді.

Тәжірибенің 2 түрлі болады:

1.Зертханалық тәжірибе

2.Табиғи тәжірибе

Арнаулы аспаптар қолданылып жасалған тәжірибе зертханалық тәжірибе деп аталады. Мәселен,тері сезгіштігін байқау үшін эстезиометр бар.

Қазіргі кезде ғарышты игерумен,медицинаның қарқынды дамуымен байланысты қасындағы отырған адамның психологиялық күйін, физиологиялық қалпын біліп қана қоймай,арнаулы аспаптар арқылы алыста тұрған адамның да ішкі күйін біле аламыз. Соның бірі-радиорефлексометр. Бұл аспап арқылы аспанда ұшып жүрген ғарышкерлердің рефлекстерін бақылап отыруға болады.

Психология пәнінде қолданылатын тәжірибе әдісінің тағы бір түрі табиғи тәжірибе деп аталады. Жоғарыда айтылған әдістен мұның айырмашылығы сол табиғи тәжірибе зертханада емес,оқушының күнделікті үйреншікті ортасында өткізіледі. Бұл әдісті өзінің ғылыми тәжірибесінде бірінші қолданған орыстың психологы Лазурский (1874-1917 ж.ж.) еді. Оқушылар өзін еркін сезінеді, көбінесе оның психикалық процестері зерттеліп жатқанын,мінез-құлқы,оның жауаптары мұқият жазылып алынып жатқанын білмейді (жабық камера,магнитофон арқылы).

Әңгімелесу әдісі бақыланып отырған адамның зерттеушіге берген жауаптарынан құралады. Қойылатын сұрақтарды алдын ойлап алған жөн.Сұрақтар әңгіме етілетін тақырыпты толық қамтуға тиіс,ал қойылған сұрақ балаларға түсінікті болуы керек. Әңгімені бір адаммен емес,бірнешеуімен тіпті тұтастай сыныппен өткізуге болады. Әңгіменің мұндай түрі зерттеліп отырған оқушылардың жауабын бір-бірімен салыстырып отыруға мүмкіншілік туғызады.

Психологияда,сондай-ақ адам қызметінің нәтижесін зерттеу әдісі пайдаланылады. Мәселен,шығармалаларын,суреттерін,күнделіктер,хаттарын зерттеу.

Психологиялық ғылымда сауалнамалық әдіс дейтін де әдіс қолданылады. Мұнда сыналушыға бірқатар сұрақтарға жауап жаздыртады.

Психологияда өзін-өзі бақылау әдісі де қолданылады. Бұнда адам өзін-өзі тәрбиелеуде сапалық жақсы қасиеттерін дамытып,кемшіліктерін жойып отыруы керек.

«Цифрлық кесте» әдістемесі.

Мақсаты: Зейіннің көлемін, оның бөлінушілік және аударылу жылдамдығын анықтау.

Нұсқауы: Балаға 1-ден 25-ке дейінгі еркін орналасқан сандар жиынтығынан тұратын кесте көрсетіңіз. Бала осы цифрларды білетіндігіне көз жеткізіңіз. 1-ден 25-ке дейінгі сандарды тауып, көрсетіп және дауыстап атап шығыңдар.

Қорытынды: Егер балалар бұл тапсырманы 1,5 – 2 минут ішінде және қатесіз орындаса, онда баланың зейіннің көлемі, оның бөлінушілік және аударылу жылдамдығы жоғары деңгейде болғаны

«Қисынсыздықтар» әдістемесі.

Мақсаты: Бейнелі - логикалық ойлау деңгейін анықтау.

Нұсқауы: Балаға әртүрлі қисынсыздықтар бейнеленген суретті көрсетіңіз. Одан суретті мұқият қарап, ненің дұрыс салынбағанын, неліктен және қалай дұрыс болу керектігін айтуын сұраңыз. Тапсырма орындауға 2 минут уақыт беріледі.

Қорытынды: Егер бала 8-ден артық қисынсыздық байқаса бұл жақсы нәтиже.