К?ні:
П?н: ?аза? тілі
Сынып: 7
Саба?ты? та?ырыбы:
Саба?ты? ма?саты:
1.Білімділік: О?ушыларды? жай ж?не ??рмалас с?йлемнен ал?ан теориялы? білімдерін іс ж?зінде ?олдану,ауызша,жазбаша талдау ж?мыстарын ж?ргізу. «Ана тілінде с?йлеу» деген лексикалы? та?ырыбы бойынша балаларды? білім, с?з ?орларын, керекті м?ліметтерімен, білімдерін к?бейту пысы?тау, тере?дету. О?ушыларды? таным д?ниесін Т?уелсіз ?аза?станны? мемлекеттік тіл мен ана тілі туралы т?сінік пен білімдерін ке?ейту.О?улы?та?ы «Ана тілінде с?йлеу» мазм?ныны? к?ркемдігін ме?герту. «Жеті ж?ртты? тілі», «жеті т?рлі ?ылым» деген т?сінік беру,лексикалы? та?ырыпты жан-жа?ты талдау, м?нерлеп о?у. О?ушыларды? ана тіліне деген д?рыс к?з?арастарын ?алыптастыру, пікірін,арнайы с?ра?тар?а толы? жауап беруге ?йрету ж?не сауатты жазуларын ?ада?алау.
2.Дамытушылы?: Балаларды? ?аза?стан халы?тарыны? ана тілінде с?йлеу туралы ауызекі с?йлеуге дамыту ж?не жазу шеберліктерін арттыру.Сыни т?р?ысынан ойлау?а, ?зінше ой т?юге баулу, танымды? т?сініктерін дамыту. О?ушыларды? д?ниетанымын ке?ейту, ?з ойларын тияна?тау.
3.Т?рбиелік: О?ушылар?а эстетикалы?, тіл м?дениеті, ?дептілік м?селелерін т?рбие беру. Ана тіліне,Отан?а,?аза?стан хал?ы ??рметтеуге с?йіспеншілік сезімін арттыра отыру.
Саба?ты? т?рі: д?ст?рлі, жа?а саба?.
Саба?ты? ?діс-т?сілдері: т?сіндіру, с?ра?-жауап,талдау, топпен о?ыту,м?нерлеп о?у,ойлармен б?лісу,??гімелеу.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і.
1.С?лемдесу,
2. т?гендеу.
ІІ. ?й тапсырмасын тексеру: ??гіме
IV.Жа?а саба?:
Сан есім – санды? ??ымды білдіреді.
1. Затты? санын білдіреді (?анша? Неше?)
2. санны? атауын (не?)
Сан есімні? т?рленуі біркелкі емес.
- Есептік, реттік сан есімдер затты? ??ымда септік, т?уелдік, жіктік жал?ауларын ?абылдай алады.
- Есептік сан есім санды? ??ымды білдіргенде, т?рленбейді.
Затты? ??ымда т?рленеді.
То?санымыз жиылып,
То?ты сой?ан батырмыз.
- Жина?ты? сан есімні? затты? ?асиеті бол?анды?тан, т?рлендіруші ?осымшаларды ?абылдай береді.
- Б?лшектік сан есімдер септеледі, біра? к?птелмейді, т?уелденбейді.
Жіктік жал?ауын ?абылдап, затты? ??ымда ?олданылады.
С?ра?тар:
1. Б?бек ?ай айлы?ында ал?аш?ы дыбыстар шы?ара бастайды?
2. Б?лдіршіндер ал?аш дыбыс шы?ара баста?анда ата-ананы? міндеті не?
3. ?аза? хал?ы баланы? тілі тез шы?у ?шін ?андай ырым жаса?ан?
4. Ана тіліні? байлы?ын толы? ме?геру ?шін заттар ?алай таныстыр?ан?
5. Сауса?тарды? атаулары ?андай?
6. ?абылдау?а же?іл болу ?шін ?алай жаттат?ыз?ан?
7. Сендер балалар?а арна?ан ?андай д?ст?рлерін білесі?дер?
(Балалармен бірге ?аза?ша сауса?тарды? атауларын айтып к?рсету.)
1) У?де берсе? ?айтпа -.
2) Тілге ??рмет -.
3) Т?рбие отбасынан.
4) Туысы бірді? -.
5) Отан отбасынан.
6) А?айын тату болса ат к?п,
7)А?асы барды? жа?асы бар,.
8) А?а- бор,.-.
а) уысы бір
?) іні-тас
б) басталады
в) ?олы?нан келмесе айтпа
г) інісі барды? тынысы бар
?) басталады
д) абысын тату болса ас к?п
е) елге ??рмет
1. У?де берсе? ?айтпа -.(?олы?нан келмесе айтпа.)
2. Тілге ??рмет -.(елге ??рмет)
3. Т?рбие отбасынан. ( басталады)
4. Туысы бірді? -. (уысы бір)
5. Отан отбасынан. ( басталады)
6. А?айын тату болса ат к?п, ( абысын тату болса ас к?п)
7. А?асы барды? жа?асы бар,. (інісі барды? тынысы бар)
8. А?а- бор,.-. (іні-тас)
(М??алімні? ауызекі тілде айтып берілген ма?ал-м?телдерді ?аза?ша аударып ая?тау керек)
· - гостья в семье
· - и все разные
· -дерево,. - листья.
· - так отблагодарят тебя дети.
- Балалар,«Ана тілі» дегеніміз не??аза?стан ?андай мемлекет?
22 ?ырк?йек к?ні б?кіл ?аза?стан хал?ы ?лкен бірлік пен берекені? мейрамын тойлайды. Я?ни «?аза?стан Республикасыны? тілдер мерекесі». Б?л мерекені? биыл 21 жылды?ы тойланды.
- Ал, елбасы Назарбаев былай деген екен:
«Ана тілі мен мемлекеттік тілді білу-уа?ытты? талабы» (Знание родного языка и государственного –это веление времени)
«Тіл - досты?ты? ??ралы» дегендей, ту?ан жер,ту?ан тіл адам?а ?андай ысты?, кандай ?ымбат.?р ?лттар досты?ы мен тіліміз жасай берсін! Осымен ?аза?стан халы?тарыны? тілдер к?ніне арнал?ан «Ана тілінде с?йлеу» деген ашы? саба?ымызды бастайы?!
а/ О?ылым
1- Тапсырма
Жеті жас?а дейін тек бір тілде – ана тілінде с?йлеген с?би ту?ан тілін еш?ашан ?мытпайды. К?неден келе жат?ан ?аза? зиялыларды? та?ылымы бойынша «жігіт болса?, жеті ж?ртты? тілін біл, жеті т?рлі ?ылым біл» деп талап ?оя т?рбиелейтін. Мысалы,?лы ?алымымыз Ш.У?лиханов осы талап?а сай жеті ж?ртты? тілін білген.
(М.?азбеков)
?/ Жазылым. Та?та мен д?птермен ж?мыс.
1. -Балалар, «Ана тілінде с?йлеу» лексикалы? та?ырыбы бойынша берілген хабарлы с?йлемдерден с?раулы с?йлемдер ??ра?дар. Мысалы.
(Жеті жас?а дейін с?би тек бір– ана тілінде с?йлеген бе? Кімдер келе жат?ан ?рпа?ты «жігіт болса?, жеті ж?ртты? тілін біл, жеті т?рлі ?ылым біл» деп осы талап бойынша т?рбиелейтін? ?лы Ш.У?лиханов кім? Ол осы талап?а сай болды ма? Жеті ж?ртты? тілін білген адам нені біледі?.)
2. -Балалар, эл. та?тада?ы «Ана тілінде с?йлеу» 1 тапсырманы? берілген с?йлемдерді о?ып, бастауыш пен баяндауышты? астын сызы?дар.
(Балалар эл. та?тада бастауыш пен баяндауышты? астын сызып т?рады)
1-Тапсырма
Жеті жас?а дейін тек бір тілде – ана тілінде с?йлеген с?би ту?ан тілін еш?ашан ?мытпайды. К?неден келе жат?ан ?аза? зиялыларды? та?ылымы бойынша «жігіт
болса? , жеті ж?ртты? тілін біл, жеті т?рлі ?ылым біл» деп талап ?оя т?рбиелейтін. Мысалы,?лы ?алымымызШ.У?лиханов осы талап?а сай жеті ж?ртты? тілін білген.
(М.?азбеков)
б/ Айтылым:
-Балалар, «Ана тілінде с?йлеу» мазм?ны бойынша с?здерді? ішінде ?андай синоним,антоним, омоним с?здерін білесі?дер, айтып бері?дер.
· Халы?= …, бірінші = …, с?би = …, ?лы = …, адам = ….
· білген., ту?ан., со??ы., к?не., жас.. т.б
· Талап-., ана-. т.б
в/ Айтылым. О?улы? пен та?тамен ж?мыс. (О?улы?та 2тапсырма 16-17бетте)
Берілген 2 тапсырмада?ы диалогті толы?тырып,?зара с?йлесі?дер: (10слайд)
1. – Сені? ?лты? кім?
2. – Сен ?аза?ша с?йлей аласы? ба?
3. – Ата-ана?мен ?аза?ша с?йлесесі? бе?
4. - Отбасы?да ?ай тілде с?йлесесі?дер?
5. –Ата-ана? та?ы да ?андай тілдерді біледі?
6. -?зі? ?аза?,орыс тілдерінен бас?а ?андай тілді білесі??
7. –А?ылшын тілін ?алай ме?геріп ж?рсі??
8. -?осымша саба? алып ж?рсі? бе?
9. –?аза? тілін толы? ме?геру ?шін не істеу керек??алай ойлайсы?дар?
V.Саба?ты? бекіту кезе?і: (11 слайд)
-Б?гінгі саба?та «Ана тілінде с?йлеу» мазм?нымен танысты?.
«Ана тілінде с?йлеу» та?ырыбы бойынша арнайы с?ра?тар.
· М?тінде кім, не туралы айтыл?ан?
· «Ана тілі» дегеніміз не?
· Неше жас?а дейін тек бір тілде с?йлеген с?би ту?ан тілін еш?ашан ?мытпайды?
· Шо?ан У?лиханов кім?
· Шо?ан У?лиханов неше ж?ртты? тілін білген?
· ?аза?тарда жігіт болса ?алай т?рбиелейтін?
· Балалар, біз неге ана тілін білуіміз керек?
· ?аза?стан халы?ты? этносты? ??рамы ?андай?
· ?аза? хал?ыны? ана тілі ?андай?
· Бас?а ?лттар ?аза?ша с?йлей ала ма?
-Балалар, сендер неше тіл білсе?дер сонша рет адамсы?дар. ?йткені, ?азіргі заманда полиглот болу -?мір талабы.
Сонды?тан б?гінгі жа?а саба?ты ?ш тілді? ?ндесуін к?рсету ?шін «Полиглот» деген ойынмен ая?та?ым келеді!Шарттым мынадай: (12слайд)
?азір ма?ал-м?телдерді о?имын,оларды? бір с?зі т?сіріліп ?алады. Ал сендер сол кезде с?зді тауып соны 3 немесе 4 тілге аударасыздар.(Балалар эл. та?тада берілген ма?ал-м?телдерді? с?зін тауып 3 немесе 4 тілге аударып т?рады. ?аза?,орыс,а?ылшын мен француз тілдеріне аударады)
«Полиглот» (12слайд)
А) Доссыз ?мір-т?зсыз. (та?ам, еда, food)
Б) Отанды с?ю. басталады (отбасы, семья, family)
В) Отансыз., ормансыз б?лб?л (адам, человек, man)
Г) А?а- бор,іні-. (тас, камень,stone )
?) ?нер алды ?ызыл. (тіл, язык,language)
Д) Ана с?ті – бой ?сіреді,ана тілі. ?сіреді (ой,мысль,thonght)
Е) ?ос тіл- ?ос. (?анаты, крылья,wings)
?йге тапсырма: «Мені? ана тілім» деген ша?ын ??гімені жазып дайында?дар.
Ба?алау.