?ле?дегі лирикалы? кейіпкер – а?ын бейнесін ашу ?шін ?осымша материалдармен ж?ргізілетін ж?мыс.
«Сыр санды?» ?ле?іні? идеясынан ?рбіген ойтал?ы.
С?кен Сейфуллинні? ?ыс?аша ?мір жолы ж?не шы?армашылы? е?бегіне ?ыс?аша шолу жасап, ??гімелеймін. С?кенні? «Сыр санды?» ?ле?і а?ынны? ой мен сезім тере? ?абыс?ан ?мір, досты?, адам та?дыры туралы ?лкен тол?аныстан ту?ан шы?арма екендігін айтамын. А?ын тек ?з жайын, ?з басыны? м??ын, ?зіні? арманын ?ана айтып отыр?ан жо?, жалпы адамзат тол?андыратын жалпы адамзат баласын ойландыратын ??ндылы?тарды жырлап отыр.
?ле?ні? та?ырыбын, идеясын ашу ?шін мынадай с?ра?тар ?ою:
?ле? не, кім жайында жазыл?ан?
?ле?ні? ал?аш?ы екі шума?ында а?ын ?андай дос туралы айт?ан?
?р адамны? ішкі сыры берік ?ойма болуыны? сыры неде?
Осы ?ле?де лирикалы? кейіпкер бар ма? Ол кім? Ол ?андай жан?
А?ын асыл адамгершілік, биік досты? бейнесін беруде ?андай тіркестерді, с?здерді ?олдан?ан?
Та?та?а, д?птерге мына тіркестерді жаздырту.
??зды шат, м?зды б?ла?, биік шы?, шы?да?ы ?ойма, ?ымбат жасау, сыр санды?, алтын ?ойма, т.б.
Осы тіркестер ?ле? идеясын ашуда ?андай ма?ыны?а ие болып т?р? А?ынны? абзал досты?ты, биік адамгершілікті, адамны? ?асиетті тіршілікте ?олы жетпейтін, сирек кездесетін ??былыстар?а те?еуіні? м?ні неде?
Символ – ?дебиетте ойды астарлап, бас?а н?рсені суреттеу ар?ылы жасалатын на?тылы сипаты бар, балама бейне.
«Сыр санды?» ?ле?індегі лирикалы? кейіпкер бейнесін таныту.
Балалар, осы жырда а?ынны? ?з бейнесі бар ма?
Тауып о?ып к?рі?дерші.
«Сарыар?аны? бір тауы бар,
Бір тауы бар сымбатты
Сол таудан сен сыр тауып ал,
Сыр тауып ал, ?ымбаттым».
С?кен бейнесін аша т?су ?шін о?ушылар?а жеке тапсырмалар негізінде берілген С.М??анов, ?.М?сірепов, Т.К?кішевті? шы?армаларын С?кен туралы айтыл?ан ойларын, пікірлерін естеліктерінен о?ы?андарын, ой?а т?йгендерін орта?а салып, ?зіндік пікірлерін айт?ызу.
Жа?сы досты ?алай табу керек? Жалпы досты іздеу керек пе?
«Дос болайын» деп ?сыныс жасау?а бола ма?
Досты? ?шін досы?ны? кез келген ісін кешуге бола ма?
Ата – ана? кіммен дос екені?ді білуге тиіс пе? Досты? туралы ата –ана?мен пікірлесесі? бе?
Сені? досы? са?ан еліктей жаман о?ыса, теріс іс – ?рекетке барса ж?не ?з бойында?ы кемшіліктермен к?респесе сен не істер еді??
Адамны? жан с?лулы?ы деген не? Ол досты??а ?ажет пе? – деген с?ра?тар?а бірлесе отырып жауап іздейміз. «?ркім, ?р о?ушы ?з ойларын, ?з пайымдауларын, ?з т?сініктерін, дос?а деген ?зіндік к?з?арастарын білдіреді.
VІІ. Саба?ты ?орытып, ба?алау.
Та?ырып?а байланысты ?з ойларын ?здіксіз білдіріп отыр?ан о?ушылар білімін ба?алап, саба?ты ?орытындылаймын.
VІІІ. ?йге тапсырма беру.
?ле?ні? ?на?ан б?лімін жаттау.
Б?гінгі саба? мазм?ныны? ж?не «Сыр санды?» ?ле?іні? ?серімен к??ілге т?йген ойларын шы?армашылы? ж?мыс ретінде жазып келу.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Сабақтың мақсаты: 1. С.Сейфуллиннің «Сыр сандық» өлеңін талдай отырып, лирикалық өлеңінің тақырыбы мен идеясын, шығарманың көркемдік ерекшелігін ашу, лирикалық кейіпкер жайлы, бейнелеу құралы - символ туралы түсініктерін кеңейту.
2. Оқушылардың ойлау қабілеттерін, түсініктерін дамыту.
3. Шығармашылық ізденіске бағыттау, ой бөлісе отырып, ой – пікір, сөз еркіндігіне баулу.
Өлеңдегі лирикалық кейіпкер – ақын бейнесін ашу үшін қосымша материалдармен жүргізілетін жұмыс.
«Сыр сандық» өлеңінің идеясынан өрбіген ойталқы.
Сәкен Сейфуллиннің қысқаша өмір жолы және шығармашылық еңбегіне қысқаша шолу жасап, әңгімелеймін. Сәкеннің «Сыр сандық» өлеңі ақынның ой мен сезім терең қабысқан өмір, достық, адам тағдыры туралы үлкен толғаныстан туған шығарма екендігін айтамын. Ақын тек өз жайын, өз басының мұңын, өзінің арманын ғана айтып отырған жоқ, жалпы адамзат толғандыратын жалпы адамзат баласын ойландыратын құндылықтарды жырлап отыр.
Өлеңнің тақырыбын, идеясын ашу үшін мынадай сұрақтар қою:
Өлең не, кім жайында жазылған?
Өлеңнің алғашқы екі шумағында ақын қандай дос туралы айтқан?
Неге оны «жем аңдыған тауыққа» теңейді?
Ақын ойынша нағыз достарды қалай ажыратуға болады?
Әр адамның ішкі сыры берік қойма болуының сыры неде?
Осы өлеңде лирикалық кейіпкер бар ма? Ол кім? Ол қандай жан?
Ақын асыл адамгершілік, биік достық бейнесін беруде қандай тіркестерді, сөздерді қолданған?
Тақтаға, дәптерге мына тіркестерді жаздырту.
Құзды шат, мұзды бұлақ, биік шың, шыңдағы қойма, қымбат жасау, сыр сандық, алтын қойма, т.б.
Осы тіркестер өлең идеясын ашуда қандай мағыныға ие болып тұр? Ақынның абзал достықты, биік адамгершілікті, адамның қасиетті тіршілікте қолы жетпейтін, сирек кездесетін құбылыстарға теңеуінің мәні неде?
Әдебиеттегі бейнелеуіш құрал – символдың мәнін түсіндіру.
Символ – әдебиетте ойды астарлап, басқа нәрсені суреттеу арқылы жасалатын нақтылы сипаты бар, балама бейне.
«Сыр сандық» өлеңіндегі лирикалық кейіпкер бейнесін таныту.
Балалар, осы жырда ақынның өз бейнесі бар ма?
Тауып оқып көріңдерші.
«Сарыарқаның бір тауы бар,
Бір тауы бар сымбатты
Сол таудан сен сыр тауып ал,
Сыр тауып ал, қымбаттым».
Сәкен бейнесін аша түсу үшін оқушыларға жеке тапсырмалар негізінде берілген С.Мұқанов, Ғ.Мүсірепов, Т.Кәкішевтің шығармаларын Сәкен туралы айтылған ойларын, пікірлерін естеліктерінен оқығандарын, ойға түйгендерін ортаға салып, өзіндік пікірлерін айтқызу.
Жақсы досты қалай табу керек? Жалпы досты іздеу керек пе?
«Дос болайын» деп ұсыныс жасауға бола ма?
Достық үшін досыңның кез келген ісін кешуге бола ма?
Ата – анаң кіммен дос екеніңді білуге тиіс пе? Достық туралы ата –анаңмен пікірлесесің бе?
Сенің досың саған еліктей жаман оқыса, теріс іс – әрекетке барса және өз бойындағы кемшіліктермен күреспесе сен не істер едің?
Адамның жан сұлулығы деген не? Ол достыққа қажет пе? – деген сұрақтарға бірлесе отырып жауап іздейміз. «әркім, әр оқушы өз ойларын, өз пайымдауларын, өз түсініктерін, досқа деген өзіндік көзқарастарын білдіреді.
VІІ. Сабақты қорытып, бағалау.
Тақырыпқа байланысты өз ойларын үздіксіз білдіріп отырған оқушылар білімін бағалап, сабақты қорытындылаймын.
VІІІ. Үйге тапсырма беру.
Өлеңнің ұнаған бөлімін жаттау.
Бүгінгі сабақ мазмұнының және «Сыр сандық» өлеңінің әсерімен көңілге түйген ойларын шығармашылық жұмыс ретінде жазып келу.
Ақын жазушы 
Ұстаз драмашы
