Ашы? саба? "Барыс септік"

Қазақ тілі

4 сынып

Сабақтың тақырыбы: Барыс септік

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: барыс септік туралы (сұрақтары, жалғаулары)туралы мағлұмат беру, сөйлемде етістіктен болған мүшемен тікелей байланысатынын, толықтауыш, пысықтауыш қызметтерін атқаратының түсіндіру, зат есімнің септелуі туралы білімдерінжетілдіру;

Дамытушылық: Әртүрлі сөйлем үлгілерінің ішінен барыс септіктегі сөзді айыра

білу дағдысын қалыптастыру;

Тәрбиелік мәні: Туысқандар арасындағы бауырмалдық және

бейбітшіліксүйгіштік, сонымен қатар жануарларға деген

қамқорлық жасау сияқты қасиеттерін тәрбиелеу;

Сабақтың әдіс тәсілдері: талдау, сұрақ-жауап, түсіндіру, ойландыру, ойын

Көрнекілік: қосымша тапсырма, кесте, тест, суреттер.

Сабақ барысы

I Ұйымдастыру кезеңі

• а) Психологиялық дайындық

Амандасу

- Балалар, біздің бүгінгі сабағымыз ерекше болмақ. Қане, өздерін айтындаршы, бүгінгі сабақ несімен ерекше?

(Балалардың жауаптары)

• Дұрыс айтасындар, бүгін біздің сабағымызға қонақтар келіп отыр , яғни бұл – ашық сабақ. Олай болса «Сәлем – сөздің анасы» деген мәтелді ескеріп, алдымен амандасып алайық.

Мейрімді жүрекпен,

Ақпейілді жүрекпен

Амандасып алайық,

Бір жадырап қалайық!

ә) Үй тапсырмасын тексеру.

90 бет, 5- жаттығу ауызша тексеріледі. Мадақтап бағалау.

II Қызығушылығын ояту

-Зат есім деген не?

- Зат есімнің септелуі деген не?

-Қазақ тілінде неше септік бар? Атап беріндер.

-Атау септіктің сұрақтары қандай?

-Ілік септіктің сұрақтары қандай?

III Жаңа тақырыппен таныстыру

Сөйлемдерді оқып, қарамен жазылған сөздерге сұрақ қойып, сұрағын кестенің екінші бағанына жазу. Қарамен жазылған сөзге жалғанған қосымшаны кестенің үшінші бағанына жазу. Осы сөздердің қай сөзбен байланысып тұрғанын сызбамен көрсету.

Талдаудан қорытынды шығару.

-Барыс септіктің сұрақтары: Кімге? Неге? Кімдерге? Нелерге? Қайда?

- Барыс септіктің жалғаулары: -ға, -ге, -қа, -ке.

-Барыс септіктегі сөздеретістіктен болған мүшелермен байланысады.

-Сөйлемде толықтауыш ( Кімге? Неге? ), пысықтауыш (Қайда? ) қызметтерін атқарады.

-Барыс септік жалғаулары сөз мағынасын өзгертпейді, тек сөз бен сөзді байланыстырып тұрады.

IV.Операционалдық-орындаушылық кезең

Дәптермен жұмыс.

Көркем жазу: ББББББ, бббббб, бала, барыс.

Балаларды екі топқа бөлу. Әр топқа ат қою.

Топтық жұмыс.

1-топқа тапсырма: Өленді мәнерлеп оқы. Қарамен жазылған сөздердің түбірі мен қосымшасын тап.

Менің балғын достарым

Құмарсың мөлдір аспанға,

Сен бүгін бала қырансың.

Қазір де сонау асқарға

Ұшқалы тұрған шығарсың.

Ұқсайсың өзің көктемге,

Көктемге бірақ құмарсың.

2-топқа тапсырма: Барыс септік жалғаулы сөз тіркестерін теріп жаз.

Үйдің алды, стадионға барды, мектептен келді, балыққа бай, күннің сәулесі, әнге құмар, дүкенге жұмсады.

Осы тіркестерді қатыстырып, сөйлем құрап жаз.

IV Сергіту сәті

Ал, кеттік, балалар,

Бітпеген жұмыс бар.

Айнала ақ айдын,

Бәрі аппақ маңайдың,

Тазартып тастайық, ауласын ағайдың.

2 топқа тапсырма: Ойын « Үйлерін тап»

Ойынның шарты: Әр оқушы кез келген сөзді алып тиісті септік үйшіктеріне салады.

ілік

барыс

атау

-Жарайсындар балалар, осы тапсырманы жақсы орындадыңдар.

1-топқа тапсырма: Берілген сөздерге барыс септік жалғауын жалғап жазжәне екі сөзге сөйлем құрастыр.

Сәби, басшы, әліппе, өнер, ағам әже, еліміз, бөлмесі.

2-топқа тапсырма: Көп нүктенің орнына барыс септікте тұрған сөздерді тауып жаз, бір сөз тіркесіне сөйлем құра:

...... құмар бала, ....... жақын,.......ағаш ектік, .....келгеніме өкінбеймін.

1-топқа тапсырма: барыс септік туралы топтастыру

2-топқа тапсырма: өлең құрастыр:

...........................барысқа

...........................табысқа

...........................жарыста

...........................алысқа.

V Ой толғаныс

Тест жұмысы

1 Бірыңғай мүшелерді белгіле

а) жолбарыс, қасқыр, арыстан

ә) қағаз, сары, кішкентай

б) жолбарыс, сары, аң, қасқыр

2 Неше септік бар.

а) 10

ә) 7

б) 6

3 Кімнің? Ненің? Қай септіктің сұрағы?

а) Атау септік

ә) Барыс септік

б) Ілік септік

в) Зат есім

4 Барыс септіктің жалғаулары

а) ның, нің, дың, дің, тың, тің

ә) да, де, та, те

б)ға, ге, қа, ке

5 Біріккен сөздерді көрсет

а) КазМУ, ҚР

ә) ақсүйек, саңырауқұлақ, Ботагөз

б) кг, ХХІ ғасыр

6 Қайталама қос сөздерді белгіле

а) сатұр-сұтыр, сарт- сұрт

ә) тау- тау, кезек -кезек

б) тап- таза, үп- үшкір, әртүрлі

7 Барыс септігінде тұрған сөзді тап

а) орманға

ә) орманның

б) ормандар

8 Ілік септігінде тұрған сөзді тап

а) қуыршаққа

ә) қуыршақ

б) қуыршақтың

Жауабы:1.а, 2.ә, 3.б, 4.б, 5.ә, 6.ә, 7.а, 8.б

Бір-бірнің тестің жауаптарын тексереді, бағалайды.

V. Рефлексиялық – бағалау кезеңі

«Сақ бол, жаңылма» ойыны

- Оқушылар шеңбер құрып тұрады. Олардың ортасында тұрып, бір сөз айтып, балалардың біріне доп лақтырамын. Допты қағып алған бала барыс септікке айналдырып айтады.

-Оқушылар жинаған ұпайларын санап бағалайды.

Үйге тапсырма

92-бет 5-жаттығуды тапсыру.