Зияткерлер сайысы.
Ма?саты: О?ушыларды? тез ойлау ?абілеттерін дамыту, логикалы? ойын есептеріні? к?мегімен ой ?рістерін дамыту.
К?рнекілігі: Интерактивті та?та.
?йымдастыру.
С?леметсіздерме к?рермендер мен б?гінгі сайыс?а ?атысушылар. Б?гінгі “ Зияткерлер сайысына” келіп отыр?андары?ыз?а рахмет. Е? алдымен сайысты? шарттарын т?сіндіріп ?тейін ( ойын шарттары айтылады).
І тур.
1-топ с?ра?тары.
1.Масса - векторлы? шама?а жатады ма?
Жауабы: Жо?. Масса – скалярлы? шама.
2. ?ль – Фараби Сырдария бойында, ерте заманда?ы т?ркі халы?тарыны? орталы? ?аласы Отырарда ту?аны рас па?
Жауабы: И?.
3. 860° ІV ширекте жатады ма?
Жауабы: Жо?. 860° ІІ ширекте жатады.
4. те?дігі а?и?ат те?дікке жатады ма?
Жауабы: И?.
5. “ Идиома” грек тілінен аудар?анда “ ?згешелік” деген ма?ынаны білдіреді ма?
Жауабы: И?.
6. функциясыны? графигі гипербола болады ма?
Жауабы: И?.
2- топ с?ра?тары.
1.Егер жа?ша алдында “ + ” та?басы т?рса, онда жа?шаларды аш?анда ішіндегі бірм?шелер та?басын ?згертпейді.
Жауабы: И?.
2. ?деу – векторлы? шама?а жатады ма?
Жауабы: И?.
3. Математик Монард Эйлер швейцариялы? па?
Жауабы: И?.
4. 700° ІV ширекте жатады ма?
Жауабы: И?.
5. те?дігі а?и?ат те?дікке жатады ма?
Жауабы: И?.
6. Косинус – та? функция?а жатады ма?
Жауабы: Жо?. Косинус – ж?п функция.
ІІ тур.
1.Адамзатты? б?лшек сандар туралы т?сінігі ?те ерте замандарда ?алыптас?ан. Б?лшек сандар ?р т?рлі шамаларды ?лшеу процесіне байланысты пайда бол?ан. Ежелгі Вавилонда алпысты? б?лшектер, Мысыр, Грекияда алымы 1- ге те? б?лшектер ?олдан?ан. ?нділер мен Арабтар б?лшекті оны? алымын б?ліміні? ?стіне орналастыру ар?ылы жаз?ан. Ал Леонардо Полонский б?лшекті? даму процесіне ?андай ?лес ?осты?
Жауабы: Б?лшек санды к?рсетуде сызы?ын пайдалануды ?сын?ан.
2. Математикалы? т?уелділікті аны?тап, белгісіз санды табу?
4 5 6
2 3 4
5 ? 3
Жауабы: 4 саны.
3. Анограмманы? шешімін тауып, арты? с?зді аны?тау?
агримфол
рбелгаа
оасмика
твфиала
Жауабы: Логарифм
Алгебра
Аксиома
Алфавит.
4.Ерназарды? 9 ?лы болыпты. То?ыз ?лына бір ?йді? 9 ?ызын ?періпті. ?р келін 9 ?л туыпты. ?р ?лдан 9 ш?бере к?ріпті. Ерназарды? ?улетінде ?анша адам бар? ( Ерт?стіктен)
Жауабы: 181 адам бар.
5. Теріс емес б?тін а ж?не в сандары берілсін. Егер а- ны в-?а ?алды?пен б?лгенде, ?алды? н?лге те? болса, онда в саны а саныны? б?лгіші деп аталады. в саны а саныны? б?лгіші бол?ан жа?дайда оны символды? к?мегімен ?алай белгілейміз?
Жауабы: а:в.
6. Екі та?балы санны? онды?тарыны? бірліктерінен біреуі кем. Санны? онды?тары мен бірліктеріні? ?осындысы сол екі та?балы санны? 1/5 – індей. Осы екі та?балы санды табу керек?
Жауабы: Ізделінді екі та?балы сан – 45.
ІІІ тур.
1.787 - 850 ?мір с?рген. Орта Азияны? ?ргеніш ?аласында ту?ан. Ол математикамен, астрономиямен, географиямен, этнографиямен, тарихпен, медицинамен айналыс?ан. Арихметикадан алгебраны? дербес ?ылым болуыны? негізін ?ала?ан. Е? ал?аш алгебра о?улы?ын жаз?ан. Оны? есімі кім?
Жауабы: ?ль – Хорезми.
2. 1540 – 1603 жылдары ?мір с?рген белгілі Француз математигі. Алгебралы? те?деулерді зерттеп, тригонометрияны? бірталай ?иын м?селесін шешті. Ол 1591 жылы ал?аш рет санды ?ріптермен белгілеуді енгізді.
Жауабы: Франсуа Виет.
3. Пифагор ?з мектебінде о?ып ж?рген ш?кірттеріні? саны туралы “ О?ушыларды? жартысы математика, т?рттен бірі музыка ?йренуге, жетіден бірі ?ндемей отыру?а келеді. Б?лардан бас?а та?ы ?ш ?йел бар”. Пифагорды? неше о?ушысы бар?
Жауабы: 28 о?ушы.
4. 1596 – 1650 жылдары ?мір с?рген француз математигі, физигі. Математика?а айнымалы шамалар ??ымын енгізген, координаттар ?дісін жете зерттеп, алгебраны? геометриямен байланысын ай?ында?ан?
Жауабы: Рене Декарт.
5. 1805 – 1859 неміс математигі. Сандар теориясында бір?атар ірі жа?алы?тар ашты. Алгебра мен математикалы? анализді дамытуда ед?уір жетістіктері бар. Ол механика ж?не механикалы? физика саласында ма?ызды зерттеулер ж?ргізген.
Жауабы: Петер Дирихле.
6. К?не индус есебі.
Тып- тыныш к?л бетінде
Жарты футты ?лшемді к?реліді лотос г?л
Жал?ыз ?скен еді ол.Бас?а орын?а ?кетті
Жел оны ?з к?шімен.Жо?
Су бетінде г?л енді.
Ерте к?ктем кезінде тауыпты оны балы?шы
?скен жерден екі футты аула?та
Ал, енді с?ра? ?оямын:
Осы жерде к?л суы
Тере?дігі ?аншалы??
Жауабы: фут.
ІV тур.
1.“Мына шіркінні? баласы “тойдым” деп ?арап отырмас, “ ?арным ашты” деп жылап отырмас. Сиырды? м?йізі, до?ызды? ??ла?ы шы?ып т?р?ан жер екен”. Асан ?ай?ы осы с?здерді айт?ан кезде ?ай жерді ме?зеген еді?
Жауабы: ?зын ас?ан Ертіс бойын.
2. Грекияда сандарды жазуды? алфавиттік ж?йесі ?олданыл?ан. М?нда сандар грек алфавитіні? ?ріптері ар?ылы бейнеленді. Алфавитті? ал?аш?ы 9 ?рпі бірліктерді, келесі 9 ?рпі онды?тарды, ал со??ы 9 ?рпі ж?здіктерді білдірген. С?здерді? жазылуын сандардан айырып жазу ?шін не ?ойылады?
Жауабы: С?здерді? жазылуын сандардан айыру ?шін санны? ?стіне сызы? ?ойылатын бол?ан.
3. XVI ?асырды? ая?ында Ф.Виет те?деулерді? белгісіздерін ?ана емес, сонымен бірге оларды? коэффициенттерін де белгілеу ?шін ?ріптерді енгізді. Ол б?л белгілеулерді ?ыс?аша ?алай алды?
Жауабы: N – бірінші ?шін, Q- екінші ?шін, C – ?шінші ?шін, QQ- т?ртінші ?шін, т.б.
4. ?арама – ?арсы ?абыр?алары параллель болатын т?ртб?рыш ?алай аталады?
Жауабы: Трапеция.
5. Аргумент ?абылдайтын м?ндер жиыны ?алай аталады?
Жауабы: Функцияны? аны?талу айма?ы.
6. Ж?йедегі ?рбір те?деуді д?рыс те?дікке айналдыратын х ж?не у сандарыны? ж?бы ?алай аталады?
Жауабы: Ж?йені? шешімі.
V тур.
Логикалы? есеп.
1-Топ. С?ра?: жыл он екі айды? ішінде 30 ж?не 31 сандары ауысып отырады. Ал 28 саны ?ай айда кездеседі?
Жауабы: Барлы? айда.
2-Топ. С?ра?:Та?баларын ?ой.
400 211 409 508 504 416=1000
Жауабы: 400 – 211+ 409 - 508 + 504 + 416=1000.
?орытынды. Сайыста же?іске жеткен топ марапатталады.