Б?рімізді б?гінгі та?да ала?дататын м?селе – жас ?рпа?ты? сапалы білімді игеруі. Елбасымыз Н.?.Назарбаев «Білімді, сауатты адамдар-б?л ХХІ ?асырда адамзат дамуыны? негізгі ?оз?аушы к?ші» деуіні? ?зі- ?лкен к?регендікті? белгісі.
?лтымызды? тірегіне айналар ?рпа??а деген к?з?арас Елбасымызды? білім саласына ерекше назар аударуымен ай?ындалып отыр.
?зекті м?селе – жас ?рпа?ты? Елбасы баста?ан к?ш-керуенге кідіріссіз ілесуі. Ілесе алмаса-бізге сын. Хал?ымызды? та?дыры, елімізді? ерте?і жас ?рпа?ты? ?олында.
Б?гінгі та?да?ы о?ыту ?рдісі жа?а ?діс-т?сілдерді, жа?аша идеяларды ?олдануды талап етеді. ?р м??алім ?з іс-т?жірибесінде к?птеген ?иынды?тармен, кедергілермен кездеседі. Ол заман к?шіне ілесу ?шін ?з білімін жетілдіріп отыруы ?ажет.
Мен де о?ыту т?жірибемде жетістіктерге жету жолдарын ?арастырудамын. О?ушылар ?з пікірлерін, к?з?арастарын еркін ж?не ерікті т?рде білдірсе екен деп ойлаймын. Тек білдіру емес, сонымен бірге ?з пікірлерін д?лелдей алатын ж?не оны іс ж?зінде де асыра алатын т?л?а болып ?алыптаса алса, онда м??алімні? биік ма?сат?а ?ол жеткізгені болма?.
«М?алімге арнал?ан н?с?аулы?тан» білім берудегі Кембридждік ?дісті? теориялы? негізін о?ып, таныса отырып, о?ытуды? жа?аша ?діс-
Сын т?р?ысынан ойлау дегеніміз- саба?та о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын арттыра отырып, ?з ойы?ды еркін ж?не зерттей талпындырып, т?жырым т?сілдері – 7 модульді практикалы? т?рде ?олдану ар?ылы оны? арты?шылы?тарына к?з жеткіздім. Осы орайда 7 модульге ?атысты туында?ан пікірлерімді білдіргім келеді.
Е? алдымен жаныма жа?ын, ?з іс-т?жірибеме ертерек еніп кеткен ?діс – сыни т?р?ыдан ойлауды дамыту технологиясына то?тал?ым келеді:
Білім беруді? сапасын жа?сарту ма?сатында Сын т?р?ысынан ойлау технологиясын ?з саба?тарымда ?олданып ж?рмін. Сын т?р?ысынан ойлау технологиясыны? мені ?ызы?тыр?аны баланы? ?зі ізденіп д?лелдеуі. Ол б?рын тек ты?даушы болса, енді ізденуші, ойланушы, ?з ойын д?лелдеуші, ал м??алім осы ?рекетке ба?ыттаушы, ?йымдастырушы.
Сын т?р?ысынан ойлау ба?дарламасы о?ушыны? еркін с?йлеуіне, пікір таластыруына, достарыны? ойын ты?дау?а, проблеманы шешу жолдарын іздей отырып, ?иынды?ты шешуге ба?ыттал?ан ба?дарлама.
жасау.
Сын т?р?ысынан ойлау дегеніміз - ой ?оз?ай отырып, о?ушыны? ?з ойымен ?згелерді? ойына сыни ?арап, естіген, білгенін талдап, салыстырып, реттеп, с?рыптап, ж?йелеп, білмегенін ?зі зерттеп, д?лелдеп, т?жырым жасау?а ба?ыттау ?з бетімен ж?не бірлесіп шы?армашылы? ж?мыс жасау. Басты ма?саты о?ушылар?а кез келген мазм?н?а сыни т?р?ыдан ?арап, екі ?й?арым бір пікірді? біреуін та?дау?а саналы шешім ?абылдау?а ?йрету.
Б?л ба?дарлама жа?а буын о?улы?тарыны? талаптарын ж?зеге асыруда о?ушыларды? білім де?гейін к?теруде, балаларды шы?армашылы??а баулуда, ойларын еркін айтуда тез арада д?рыс шешімдер табу?а атсалысатын бірден-бір тиімді ба?дарлама деп есептеймін.
Сын т?р?ысынан ойлау- сынау емес, шындал?ан ойлау. О?ушыларды? да б?л ж?мысты д?рыс ?йымдастыр?ан жа?дайда ?з даму де?гейіне с?йкес ойы шы?далып, белгілі бір жетістіктерге жетері с?зсіз. К?п а?паратты талдай, жина?тай отырып, ішінен ?ажеттісін алу?а ?йретеді. Сын т?р?ысынан ойлау ба?дарламасы ?ызы?ушылы?ын ояту, ма?ынаны тану, ой тол?аныс кезе?дерінен т?зіледі.
«О?у мен жазу ар?ылы сын т?р?ысынан ойлауды дамыту» технологиясымен ж?мыс жасау кезінде б?л саба?тар баланы? танымды? белсенділігін арттыру?а, ?з бетінше білім aлy?a, шы?армашылы?ын ?алыптастыру?а ы?пал етеді. Саба?та Сын т?р?ысынан о?ыту технологиясыны? стратегияларын пайдалана отырып, балаларды? ?сыныс-пікірлерін еркін айт?ызып, ойларын ?штау?а ж?не ?здеріне деген сенімін арттыру?а м?мкіндік ту?ызып отырдым. ?рбір ?діс о?ушыларды? ойлауына ж?не ?иялына негізделіп келеді. Баланы? тере?де жат?ан ойын дамытып, оларды с?йлеуге, д?лелдеуге ?йретеді.
Сыни т?р?ыдан ойлау ?дісі бойынша жоспарлан?ан саба??а ?ал?ан модульдерді еркін енгізуге болады деп есептеймін. О?ушылар саба??та ?алай о?у керектігін ме?гереді ж?не да?дыланады. Я?ни метатаным пайда болады. ?здері ой ?орытады, н?тижеге жетуге ?мтылады. М??алім о?ушы?а ?алай о?у керектігін ?йретеді. Д?ст?рлі о?ыту ?дісінде м??алім білімді беруші бол?ан болса, жа?а о?ыту ?дісінде м??алім ба?ыттаушы болып табылады. Саба?та?ы басты т?л?а, басты кейіпкер- о?ушы. О?ушыны ?з бетімен білім алу?а, ол ?шін ізденуге, тере? ойлау?а, зерттеуге да?дыларын ?алыптастыру ?ажет. Жа?а білімді ме?герту ?шін е? тиімді ?діс с?ра?-жауап, ??гімелесу, диалог болып табылады. Мені? ?р саба?ым диалог?а ??рылды. Топты? ж?мыс ар?ылы о?ушы мен о?ушы арасында, о?ушы мен м??алім арасында?ы диалогты тиімді ?йымдастыру ар?ылы ма?сат?а ?ол жеткізе алдым. Н?тижесі та??аларлы?! О?ушылар мен к?ткеннен де арты? ?сер алды. ?з ойларын жарыса айтып, ?ызу пікірталас тудыра алды. Жа?а саба?ты ?з беттерімен тез ме?гере алды. Саба?та «?нсіз» о?ушылар «с?йлеп кетті».
?рбір саба??а жоспар ??рар алдында алдымен ойланып аламын: « Мені? о?ушыларым не істей алады?»-деп. Саба? жоспарын о?ушыларды? ?з беттерімен ме?геруіне ы??айлы етіп ж?не оларды? жас ерекшеліктерін ескере отырып ??рамын. Б?л о?ушыларды? жауапкершіліктерін арттырумен ?атар, ?зін-?зі ба?алаулары ?шін де тиімді болма?. О?ушыларымыз м??алімні? ба?алауына ?бден ?йреніп ?ал?ан. Ба?аны не ?шін алды, келесі де жа?сы ба?а алу ?шін не істеу керек деген талдау ж?ргізілмегендіктен, о?ушылар ?нсіз кете беретін. Ал, жа?аша о?ыту ?дісінде о?ушыларды ба?алау?а к?бірек к??іл б?луге тырыстым. О?ушыны? ?зін-?зі ба?алауын ?йымдастырдым. Себебі, бала алдымен ?зіне-?зі ба?а беріп ?йренуі керек. Алдымен «?зін-?зі ба?алау» тестын ж?ргіздім. Сыныпта?ы 22 о?ушыны? біреуі ?ана ?зін-?зі жо?ары ба?алайтыны, ?зіне сенімді екені аны?талды. Оларды психологиялы? т?р?ыдан дайындадым. Сынып?а к?п уа?ытымды арнадым. Ал саба?тарда о?ушылар ?зін-?зі ба?алауда ?инал?андары бай?алды. Мені? ?уан?аным, олар ?здері туралы к?п ойланды, ?здеріні? іс-?рекеттеріне есеп бере алды, я?ни б?л жерде ?зін-?зі реттеу ?рекеті де к?рініп жатты. ?зін-?зі реттеу ?дісі о?ушыларды? ?здері топты? ереже ??рып, оны б?збау?а ?рекет еткендерінен, белсенділіктерінен, саба?тан жиі ?алатын о?ушыны? да мектепке тартыл?анынан, «?нсіз» о?ушыны? с?йлегенінен , топта?ы ?здеріні? р?лдерін жауапкершілікпен орында?анынан к?рініп жатты.
?р саба?тарымда санды? технологияны ж?не о?ушыларды? ?ызы?ушылы?тарын арттыруда?ы басты ??рал болып табылатын АКТ –ны ?олдануды ?р саба?ымда ескердім. Ал?аш?ы саба?ымды Блум таксономиясына негіздей отырып, презентация т?рінде ?ткіздім. Кейінгі саба?тарымда да семантикалы? карта толтыру, инсерт, видеоролик ?арау, т.б. ?дістерін ?олдандым.
Елімізді? ерте?гі тізгінін ?олына алып, елін, жерін к?ркейте алатын ?рпа?-?азіргі мектеп партасында отыр?ан ?абілеті ерекше, талантты немесе дарынды ?рпа?. Алдымен ?ткізген сауалнама н?тижесі ар?ылы, ?зге адамдармен с?йлесу ар?ылы сыныпта шы?армашылы? ?абілеті жо?ары о?ушыларды? бар екендігін аны?тап, ?р саба?ымда шы?армашылы? тапсырмалар беруге тырыстым. М?селен, 5 жолды ?ле?, реферат жазу, эссе жазу, ту?ан жер туралы 4 жол ?ле? ??растыру, т.б. Шы?армашылы? тапсырмаларды сынып?а жаппай бере отырып, ?р топтан тек ?абілетті о?ушылар орындап отырды. Б?л дарынды о?ушыны аны?тап алу ?шін о?тайлы болды. Тапсырманы жеке орында?ан о?ушы да ?з ж?мысын топты? атынан ?ор?ап, ?з тобын ал?а с?йреуге ?мтыл?андары. Б?л жерден ынтыма?тасты?ты? белгісін аны? бай?ау?а болады. О?ушылар топ?а ?р т?рлі тренингтер ар?ылы б?лінген кезде еш?андай ?арсылы? білдірмей, бірден іске кірісіп кетіп жатты. Бір-біріне деген жанашырлы?тары, ?зара татулы?тары, ?йымшылды?тары ?немі бай?алып т?рды.
7 модулды ?олдана отырып, ?зімні? де к?птеген ?ызы?ты идеяларымды ж?зеге асыру ж?нінде белсенділігім арта т?сті. ?ріптестерім де мені? жа?алы?ыма ?ызы?ушылы? танытты. Ал о?ушыларым мен ата-аналарым ал?ыстарын жаудырып жатты. Б?л мені? шабытымды ша?ыра т?скендей!
?аза?станны? білім беру мазм?ны с?зсіз жа?а саты?а к?теріліп, ал?а ?адам бастап келеді. Біліктілік пен шеберлігімізді ?штастырып, жас ?рпа?ты ?лемді мойындататын рухани биікке к?теру біздерді? міндетіміз.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Жеті модуль идеяларына ?атысты ойларым »
Жеті модуль идеяларына қатысты ойларым
Бәрімізді бүгінгі таңда алаңдататын мәселе – жас ұрпақтың сапалы білімді игеруі. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев «Білімді, сауатты адамдар-бұл ХХІ ғасырда адамзат дамуының негізгі қозғаушы күші» деуінің өзі- үлкен көрегендіктің белгісі.
Ұлтымыздың тірегіне айналар ұрпаққа деген көзқарас Елбасымыздың білім саласына ерекше назар аударуымен айқындалып отыр.
Өзекті мәселе – жас ұрпақтың Елбасы бастаған көш-керуенге кідіріссіз ілесуі. Ілесе алмаса-бізге сын. Халқымыздың тағдыры, еліміздің ертеңі жас ұрпақтың қолында.
Бүгінгі таңдағы оқыту үрдісі жаңа әдіс-тәсілдерді, жаңаша идеяларды қолдануды талап етеді. Әр мұғалім өз іс-тәжірибесінде көптеген қиындықтармен, кедергілермен кездеседі. Ол заман көшіне ілесу үшін өз білімін жетілдіріп отыруы қажет.
Мен де оқыту тәжірибемде жетістіктерге жету жолдарын қарастырудамын. Оқушылар өз пікірлерін, көзқарастарын еркін және ерікті түрде білдірсе екен деп ойлаймын. Тек білдіру емес, сонымен бірге өз пікірлерін дәлелдей алатын және оны іс жүзінде де асыра алатын тұлға болып қалыптаса алса, онда мұғалімнің биік мақсатқа қол жеткізгені болмақ.
«Мғалімге арналған нұсқаулықтан» білім берудегі Кембридждік әдістің теориялық негізін оқып, таныса отырып, оқытудың жаңаша әдіс-тәсілдері – 7 модульді практикалық түрде қолдану арқылы оның артықшылықтарына көз жеткіздім. Осы орайда 7 модульге қатысты туындаған пікірлерімді білдіргім келеді.
Ең алдымен жаныма жақын, өз іс-тәжірибеме ертерек еніп кеткен әдіс – сыни тұрғыдан ойлауды дамыту технологиясына тоқталғым келеді:
Білім берудің сапасын жақсарту мақсатында Сын тұрғысынан ойлау технологиясын өз сабақтарымда қолданып жүрмін. Сын тұрғысынан ойлау технологиясының мені қызықтырғаны баланың өзі ізденіп дәлелдеуі. Ол бұрын тек тыңдаушы болса, енді ізденуші, ойланушы, өз ойын дәлелдеуші, ал мұғалім осы әрекетке бағыттаушы, ұйымдастырушы. Сын тұрғысынан ойлау бағдарламасы оқушының еркін сөйлеуіне, пікір таластыруына, достарының ойын тыңдауға, проблеманы шешу жолдарын іздей отырып, қиындықты шешуге бағытталған бағдарлама. Сын тұрғысынан ойлау дегеніміз- сабақта оқушылардың қызығушылығын арттыра отырып, өз ойыңды еркін және зерттей талпындырып, тұжырым жасау. Сын тұрғысынан ойлау дегеніміз - ой қозғай отырып, оқушының өз ойымен өзгелердің ойына сыни қарап, естіген, білгенін талдап, салыстырып, реттеп, сұрыптап, жүйелеп, білмегенін өзі зерттеп, дәлелдеп, тұжырым жасауға бағыттау өз бетімен және бірлесіп шығармашылық жұмыс жасау. Басты мақсаты оқушыларға кез келген мазмұнға сыни тұрғыдан қарап, екі ұйғарым бір пікірдің біреуін таңдауға саналы шешім қабылдауға үйрету. Бұл бағдарлама жаңа буын оқулықтарының талаптарын жүзеге асыруда оқушылардың білім деңгейін көтеруде, балаларды шығармашылыққа баулуда, ойларын еркін айтуда тез арада дұрыс шешімдер табуға атсалысатын бірден-бір тиімді бағдарлама деп есептеймін. Сын тұрғысынан ойлау- сынау емес, шындалған ойлау. Оқушылардың да бұл жұмысты дұрыс ұйымдастырған жағдайда өз даму деңгейіне сәйкес ойы шыңдалып, белгілі бір жетістіктерге жетері сөзсіз. Көп ақпаратты талдай, жинақтай отырып, ішінен қажеттісін алуға үйретеді. Сын тұрғысынан ойлау бағдарламасы қызығушылығын ояту, мағынаны тану, ой толғаныс кезеңдерінен түзіледі. «Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» технологиясымен жұмыс жасау кезінде бұл сабақтар баланың танымдық белсенділігін арттыруға, өз бетінше білім aлyғa, шығармашылығын қалыптастыруға ықпал етеді. Сабақта Сын тұрғысынан оқыту технологиясының стратегияларын пайдалана отырып, балалардың ұсыныс-пікірлерін еркін айтқызып, ойларын ұштауға және өздеріне деген сенімін арттыруға мүмкіндік туғызып отырдым. Әрбір әдіс оқушылардың ойлауына және қиялына негізделіп келеді. Баланың тереңде жатқан ойын дамытып, оларды сөйлеуге, дәлелдеуге үйретеді.
Сыни тұрғыдан ойлау әдісі бойынша жоспарланған сабаққа қалған модульдерді еркін енгізуге болады деп есептеймін. Оқушылар сабаққта қалай оқу керектігін меңгереді және дағдыланады. Яғни метатаным пайда болады. Өздері ой қорытады, нәтижеге жетуге ұмтылады. Мұғалім оқушыға қалай оқу керектігін үйретеді. Дәстүрлі оқыту әдісінде мұғалім білімді беруші болған болса, жаңа оқыту әдісінде мұғалім бағыттаушы болып табылады. Сабақтағы басты тұлға, басты кейіпкер- оқушы. Оқушыны өз бетімен білім алуға, ол үшін ізденуге, терең ойлауға, зерттеуге дағдыларын қалыптастыру қажет. Жаңа білімді меңгерту үшін ең тиімді әдіс сұрақ-жауап, әңгімелесу, диалог болып табылады. Менің әр сабағым диалогқа құрылды. Топтық жұмыс арқылы оқушы мен оқушы арасында, оқушы мен мұғалім арасындағы диалогты тиімді ұйымдастыру арқылы мақсатқа қол жеткізе алдым. Нәтижесі таңғаларлық! Оқушылар мен күткеннен де артық әсер алды. Өз ойларын жарыса айтып, қызу пікірталас тудыра алды. Жаңа сабақты өз беттерімен тез меңгере алды. Сабақта «үнсіз» оқушылар «сөйлеп кетті».
Әрбір сабаққа жоспар құрар алдында алдымен ойланып аламын: « Менің оқушыларым не істей алады?»-деп. Сабақ жоспарын оқушылардың өз беттерімен меңгеруіне ыңғайлы етіп және олардың жас ерекшеліктерін ескере отырып құрамын. Бұл оқушылардың жауапкершіліктерін арттырумен қатар, өзін-өзі бағалаулары үшін де тиімді болмақ. Оқушыларымыз мұғалімнің бағалауына әбден үйреніп қалған. Бағаны не үшін алды, келесі де жақсы баға алу үшін не істеу керек деген талдау жүргізілмегендіктен, оқушылар үнсіз кете беретін. Ал, жаңаша оқыту әдісінде оқушыларды бағалауға көбірек көңіл бөлуге тырыстым. Оқушының өзін-өзі бағалауын ұйымдастырдым. Себебі, бала алдымен өзіне-өзі баға беріп үйренуі керек. Алдымен «Өзін-өзі бағалау» тестын жүргіздім. Сыныптағы 22 оқушының біреуі ғана өзін-өзі жоғары бағалайтыны, өзіне сенімді екені анықталды. Оларды психологиялық тұрғыдан дайындадым. Сыныпқа көп уақытымды арнадым. Ал сабақтарда оқушылар өзін-өзі бағалауда қиналғандары байқалды. Менің қуанғаным, олар өздері туралы көп ойланды, өздерінің іс-әрекеттеріне есеп бере алды, яғни бұл жерде өзін-өзі реттеу әрекеті де көрініп жатты. Өзін-өзі реттеу әдісі оқушылардың өздері топтық ереже құрып, оны бұзбауға әрекет еткендерінен, белсенділіктерінен, сабақтан жиі қалатын оқушының да мектепке тартылғанынан, «үнсіз» оқушының сөйлегенінен , топтағы өздерінің рөлдерін жауапкершілікпен орындағанынан көрініп жатты.
Әр сабақтарымда сандық технологияны және оқушылардың қызығушылықтарын арттырудағы басты құрал болып табылатын АКТ –ны қолдануды әр сабағымда ескердім. Алғашқы сабағымды Блум таксономиясына негіздей отырып, презентация түрінде өткіздім. Кейінгі сабақтарымда да семантикалық карта толтыру, инсерт, видеоролик қарау, т.б. әдістерін қолдандым.
Еліміздің ертеңгі тізгінін қолына алып, елін, жерін көркейте алатын ұрпақ-қазіргі мектеп партасында отырған қабілеті ерекше, талантты немесе дарынды ұрпақ. Алдымен өткізген сауалнама нәтижесі арқылы, өзге адамдармен сөйлесу арқылы сыныпта шығармашылық қабілеті жоғары оқушылардың бар екендігін анықтап, әр сабағымда шығармашылық тапсырмалар беруге тырыстым. Мәселен, 5 жолды өлең, реферат жазу, эссе жазу, туған жер туралы 4 жол өлең құрастыру, т.б. Шығармашылық тапсырмаларды сыныпқа жаппай бере отырып, әр топтан тек қабілетті оқушылар орындап отырды. Бұл дарынды оқушыны анықтап алу үшін оңтайлы болды. Тапсырманы жеке орындаған оқушы да өз жұмысын топтың атынан қорғап, өз тобын алға сүйреуге ұмтылғандары. Бұл жерден ынтымақтастықтың белгісін анық байқауға болады. Оқушылар топқа әр түрлі тренингтер арқылы бөлінген кезде ешқандай қарсылық білдірмей, бірден іске кірісіп кетіп жатты. Бір-біріне деген жанашырлықтары, өзара татулықтары, ұйымшылдықтары үнемі байқалып тұрды.
7 модулды қолдана отырып, өзімнің де көптеген қызықты идеяларымды жүзеге асыру жөнінде белсенділігім арта түсті. Әріптестерім де менің жаңалығыма қызығушылық танытты. Ал оқушыларым мен ата-аналарым алғыстарын жаудырып жатты. Бұл менің шабытымды шақыра түскендей!
Қазақстанның білім беру мазмұны сөзсіз жаңа сатыға көтеріліп, алға қадам бастап келеді. Біліктілік пен шеберлігімізді ұштастырып, жас ұрпақты әлемді мойындататын рухани биікке көтеру біздердің міндетіміз.
