Ашық сабақ тақырыбы:" Абай-ұлы тұлға"

Тақырыбы: Абай-ұлы тұлға

Мақсаты : «Әдебиет пен ән - егіз!»

Білімділік: Халқымыздың ғұлама ойшылы, ұлы ақыны Абай атамыздың»175 жылдық шығармашылығын насихаттап,оқушының санасына сіңіру.

Тәрбиелік: Оқушыларға ақынның рухани-адамгершілік,ұрпақ болашағы туралы толғауларын таныстыра отырып,оларды Отансүйгіштікке, адами қасиеттерге тәрбиелеу.

Дамытушылық:Оқушылардың Абай туралы білімдерін,тың мәліметтермен ұштастырып

ойлау,шешен сөйлеу ,қабілеттерін дамытып, көркем сөз оқу шеберліктерін арттыру.

Көрнекілігі: Абай суреті мен шығармалары, суреттер, естеліктері ейнеленген слайдтар

Сабақтың барысы:

-Құрметті ұстаздар,оқушылар,бүгінгі «Абай-ұлы тұлға!» айдарымен алынған Ұлы Абай атамыздың 175 жылдық мерей тойына байланысты тәрбие сағатымызды бастайық.

Көп адамдар өмірге бой алдырған,

Бой алдырып аяғын көп шалдырған.

Өлді деуге бола ма айтыңдаршы,

Өлмейтұғын артында сөз қалдырған -

деп өз төрелігін өзі шешкен Абай бүкіл жарқын бейнесімен де, жалынды жырымен де бізбен бірге жалғасып келеді.

Бүгінде өз алдына тәуелсіздік алып,егеменді ел, дамыған өз жолы бар мемлекет атанған еліміз өз арасынан шыққан дана ғұламалары мен дүлдүлдерін еш ұмытпай,кейінгі ұрпаққа жеткізіп,танытып келеді.Бұған президентіміз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың: «Абайды таныту арқылы біз Қазақстанды әлемге танытамыз,қазақ халқын танытамыз.

Абай әрқашан ұлттық ұранымыз болуы тиіс» деген сөзін тілге тиек етуге болады.(слайд)

Қазақ жерінің ақыны,данышпаны көп болғанымен Абайы біреу-ақ.Абайы бар ел қай халықпен де терезесін теңестіре алады.Абайы бар елдің мерейі де үстем.

- Ұлы Абай атамыздың есімі бәрімізге жақсы таныс. Ағартушы, ақын және сазгер Абай Құнанбаев өмірінің соңына дейін қазақ халқының жарқын болашағы үшін күресті.Халқымыздың мәдени тарихында Абайдың алатын орны бөлек.Ұлы бабамыздың өмірі мен шығармашылығын тұшына, сүйсіне оқып, тереңінен сөз маржанын теріп, Абай салған сара жолдан жаңылмай, қазақ рухын биіктету біз үшін ұлы парызымыз әрі борышымыз деп білеміз.

«Туғанда дүние есігін ашады өлең,

Өлеңмен жер қойнына кірер денең», - деп

ұлы Абай ата айтқандай, қазақта ән – жырсыз өтетін мереке, қуанышты күндер жоқ. Өз халқын, оның салтын, тарихын сүю, халықтың даңқты, ұл-қызын, азамат ерлерін мақтаныш ету, поэзиясын сүйіп,

қадірлеу - әрбір жастың борышы,міндеті.

2 -жүргізуші:

Абай ақындық жолға бет бұрған кездегі алғашқы сөзі білім туралы болды. Оның 1885 жылғы жазған «Жасымда ғылым бар деп ескермедім» өлеңі осы тақырыптағы тұңғыш шығармасы болды. Ол өз өкінішін білдіре отырып, жастарға ғылым-білім үйренуге үндеді.

Өлең «Жасымда ғылым бар деп ескермедім»

Жастардың оқу оқып, білім алып немесе белгілі бір өнер үйреніп, халыққа пайдасын тигізетін азамат болуын аңсаған. Абай «Әсемпаз болма әрнеге» өлеңінде - жастарға өмірден өз орныңды таба біл деп өсиет айтады. Бұл –ақынның елін сүйген шынайы патриоттық сезімінен туған шығармалары еді.

: «Әсемпаз болма әрнеге»

Жастайынан ел билеуші болыс билердің, орыс шенеуніктерінің еңбекші халыққа жасап отырған зорлық - зомбылығын, әділетсіздігін көріп өскен ұлы ақын Абай олардың озбырлығын сынап, бірнеше өлеңдер шығарды.

Абай ақындық өнермен қоса әншілік, сазгерлік өнерді де аса жоғары бағаланған.Абайдың өзі шығарған жиырма шықты әндері бар.Соның ішінде жүректің мұң – шерін көрсеткен,сүю,қадірлеу сезімнен туған ән-жыры қаншама. Мұндай ойды Абайдың

Құлақтан кіріп, бойды алар,

Жақсы ән мен тәтті күй.

Көңілге түрлі ой салар,

Әнді сүйсең, менше сүй!

Дүние ойдан шығады,

Өзімді – өзім ұмытып.

Көңілім әнді ұғады,

Жүрегім бойды жылытып, - деген тебіренісінен көруге болады.

Абай ақындықты ерекше жоғары бағалап, құдірет тұтқан. Ол өзінің өлеңдерін таза халық тілінде жазды. Өлеңге басқа тілдерден орынсыз сөздер еңгізуге, тіл шұбарлауға қарсы болды

Тар қыспақ заман құрсауынан шығудың бірден – бір жолы алға мақсат қоя биікке ұмтылу, ғылым, білім игеру деп білген ақын әрбір жігерлі жастың талпынатын арманы-ғылым болуы керектігін түсіндіреді.

Өлең: «Ғылым таппай мақтанба»

...Абайдың қарасөздерінің тақырыбы әр алуан. Оның әрқайсысы терең ой мен күрделі пікірге құрылған.Абай өз заманының биік парасат иесі ғана емес бүгінгі заман ағымына оң бағыт берген биік тұлға деп білеміз.

1 – қарасөзін тыңдайық

7-қарасөз

31- қарасөз

Абай ақындығының соңғы туындысы –

Өлең: «Өлсем орным қара жер сыз болмай ма?»

Әннің де естісі бар,есері бар,

Тыңдаушының құлағын кесері бар.

Ақылдының сөзіндей ойлы - күйлі,

Тыңдағанда көңілдің өсері бар,- деп Абай атамыз айтқандай, махаббат лирикасы тақырыбындағы байсалды,бірқалыпты, мәнерлі әні саналатын Абай атамыздың «Желсіз түнде жарық ай» әніне кезек береміз

Мұғалім сөзі:

Осындай асыл сөздері мен нәзік әуенді әндерін қалдырған Абай мұрасы мәңгі өлмек емес.Бүгінгі өнеге сағатымызды заңғар жазушымыз Мұхтар Әуезовтің мынадай тамаша сөздерімен аяқтағымыз келеді: «Поэзияда,музыкада,қоғамдық,азаматтық ой-пікір саласында өлмес - өшпес шығармалар берген Абай біздің ұрпаққа таңғажайып тұлға болып көрінеді.Ол халқының тарихында тау шынарындай биік тұр».

ПОЭЗИЯ КЕШІ