Калашников атындағы автоматы мен пулеметі

                                Нугыманов Бауыржан Абылкасымович                      

                                                         Алғашқы әскери даярлық пәнінің мұғалімі

                                                          «Ақбұлақ орта мектебі» КММ

                                                          Күршім ауданы  Шығыс Қазақстан Облысы

Сабақтың тақырыбы:   Калашников автоматы мен пулеметі

Сабақтың мақсаты :  Оқушыларға автомат пен пулеметтің арнайы мақсаты мен қасиеттерін ұғындыру

Уақыты: 45 минут

Өткізілетін орны: 10 сынып, АӘД бөлмесі

Көрнекілік құралдары  АӘД оқулығы, плакаттар

Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру кезеңі  3минут

Взвод командирі оқушыларды сапқа тұрғызады, оқытушыға рапорт береді, амандасу, түгендеу,оқушылардың сырт көрінісін тексеру.

1. Өтілген тақырыпты сұрау кезеңі  7 минут

• ТОЗ – 8 шағын калибрлі винтовкасы неге арналған ?
• ТОЗ – 8 винтовкасының негізгі ұрыстық қасиеттерін айтыңдар
• ТОЗ – 8 винтовкасының негізгі бөліктері мен механизмдерін атаңдар
• ТОЗ – 8 винтовкасынан атуға даярлану туралы айтып беріңдер.

1. Негізгі бөлім 25 минут

Калашников автоматы мен пулеметі

Автомат пен пулемет қарсыластың тірі күшін жою мен атыс құралдарын құртуға арналған. Қарсыласты қоян- қолтық шайқаста жеңіліске ұшырату үшін автоматқа сүңгі- пышақ орнатылған. Түнгі уақытта ату және бақылау үшін түнде атуға арналған әмбебап көздеуіш бекітіледі.

Автоматтан атыс жүргізу үшін кәдімгі, жарқырауық және сауыт бұзғыш- өртегіш оқтары қолданылады.

Автоматтан (пулеметтен) автоматты немесе жекелей атыс жүргізеді.

Автоматты атыс автоматтан атудың негізгі түрі болып табылады: ол қысқа (5 атысқа дейін) және ұзақ (10 атысқа дейін, пулеметтерден 15 атысқа дейін) кезекпен және үзбей жүргізіледі. Оқжатар қорабында автоматта 30 патрон, пулеметте 45 патронға дейін болады. Автомат  пен пулеметтің оқжатарларын өзара алмастыруға болады.

74 Н

Атудың көздеу қашықтығы, м

Оқтың шекті ұшу алыстығы,м

Нақты атыс қашықтығы,м

Шоғырланған атыс қашықтығы,м

Атыс жылдамдығы,ату/мин

а.кезекпен атқанда

ә.жекелей атқанда

Жарақталған оқжатармен қосқанда салмағы, кг

Сүңгі- пышақтың салмағы, г

Автомат (пулемет) мынадай негізгі бөліктерден тұрады:

• 1- ұңғы қорабы, көздеу аспаптары және тапанша сабы (пулеметте сирағымен);
• 2- ұңғы аузындағы тежеуіш компенсатор (пулеметте- 13 жалын сөндіргіш);
• 3-ұңғы қорабының қақпағы;
• 4- газ поршені мен бекітпе жақтауы;
• 5- бекітпе;
• 6- қайтармалы механизм;
• 7-ұңғы бастырмасы мен газ түтігі;
• 8- құндақ;
• 9- оқжатар;
• 10- сүңгі пышақ
• 11-сүмбі
• 12- жабдығымен пенал

Суретте автоматтың(пулеметтің) негізгі бөліктері мен механиздері және оның жабдықтары: а-автоматтың; ә- пулеметтің; 1-ұңғы қорабымен, соққы- ағытқыш механизмімен, көздеу жабдықтарымен, дүмі және тапанша сабымен,ал пулеметте сирағымен берілген ұңғы; 2- ұңғылы

1. Егер автомат (пулемет) «белдікке» қалпында  болса, онда нысана бағытына қатысты оңға жартылай бұрылу керек, сол аяқты баспай жатып, оны иық деңгейінде жылжытып, автоматшыға ыңғайлы қалыпқа келтіреді, осы қалыпта дене салмағы екі аяққа тең түседі. Бір мезгілде оң қолмен бауды көтере ұстап, автоматты иықтан алады да, сол  қолымен құндақ пен ұңғы ьастырмасынан ұстап, ауызғы бөлігін нысана жаққа тез бағыттау қажет.
2. Егер автомат «кеудеге» қалпында болса, онда автоматтың құндағынан және ұңғы бастырмасынан ұстап, біршама көтере отырып, баудан оң қолды босатады да, басынан асыра лақтырады. Сонымен бір мезгілде оңға жартылай бұрылу керек, сол аяқты баспай тұрып, оны сол иық деңгейінде жылжытып, автоматшыға ыңғайлы қалыпқа келтіреді, автоматты қарқынды түрде нысанаға қаратады.

«Кеулеге» жағдайында автоматтан ату үшін бауды мойыннан түсірмеуге рұқсат беріледі, өйткені ол автоматты атыс кезінде нық ұстап тұрады.

1. Қорытынды бөлім 10 минут

Сұрақтар мен тапсырмалар

• Қандай жерлерде ату үшін орын жабдықталады?
• Қандай жерлерде ату үшін орын таңдау керек?
• Ұрыста автоматшы (пулеметші) қандай жылжу тәсілдерін пайдаланады?
• Автомат(пулемет) ұрыста қозғалу кезінде қандай жағдайда ұсталынып тұрады?
• Автоматшының жатып ату үшін қолданатын жағдайы туралы айтыңдар.
• Автоматшының тұрып ату үшін қолданатын жағдайы туралы айтыңдар.