Ұйымдастыру кезеңі: (Слайд, әуен ойнап тұрады) Оқушылармен амандасу, сабаққа психологиялық тұрғыдан дайындау мақсатында «Тілек шоғы» жаттығуын жасату. Әр оқушы шеңберде тұрып, бір – біріне жылы лебіздерін білдіреді.
Тапсырмалар кезеңі: Оқушылардың белсенділігін арттыру үшін үйге берілген тапсырмалардан басталады. (оқушыларға өткен сабаққа қатысты үйге обал мен сауап тақырыбына сахналық көрініс дайындап келу беріледі)
1 – сахналық көрініс: Диалог түріндегі Алмас пен Әділдің әңгімесі. (5 мин)
А: - Әділ үйіңнің маңынан біздің ала бұзауды көрмедіңбе?
Ә: - Жоқ, бәлкім Майбұлақ жақта жайылып жүрген болар.
А: - Жүрші, барып қарап көрейік!
Ә: - Кеттік, жолда Қайнарбұлақтан жабайы үйректерді
көрейік. Суда жүзіп жүрген шығар. (қалтасынан
айырсадағын алады, бір үйректі атпақшы болып көздейді)
А: - Ой, айырсадақпен нені атпақсың?
Ә: - Анау өзендегі жабайы үйректі атпақпын.
А: - Қой, ол үйректі ату, біріншіден, обал, екіншіден, көліміздің сәні емес пе?
Оданда құстарға қамқор бола білейік. Апайымыз: «Елсіз жер – жетім,
құссыз көл –жетім» деп үнемі айтатын. Сондықтан әрбір оқушының
міндеті – туған елдің табиғатын қорғау, қамқор болу.
Ә: - Тоқта, тоқта Алмас! Жаңағы обал , парыз деген сөздердің мағынасын
түсіндірші, ондай сөздерді бұрын естімеппін.
А: - Маған атамүнемі: «Тәңір жаратқан жан – жануарларды
азаптауға, өлтіруге болмайды, обал болады. Олар сені қарғайды. Ал
қарғыс тиген адам түбінде оңбайды. Қорғансыз мақұлықтарға қамқор
болсақ сауабы тиеді. Сауап тиген адам еш уақытта жамандық көрмейді» -
дейтін. Мына, ана үйректі өлтірсек, ұясындағы балапандары аштан өледі.
Анасын өлтірген адамға қарғыс айтады. Оның арты жақсылыққа
апармайды, білдің бе?
Ә: - «Обал», «Сауап» деген сөздердің мағынасын енді түсіндім. Енді жан –
жануардарға, құрт – құмырсқаларға тиіспеймін.Қайта қамқор болып,
сауабын аламын.(садағын лақтырып жібереді). Қара анау су ішіп жүрген
біздің бұзаулар емес пе? Кеттік!
А: - Дәл солар, жүр кеттік!
Рахмет ,балалар ,орындарыңа отыра беріңдер. Енді келесі көрінісімізге кезек берейік.
Автор: Қазір «Қайдан келдің, бауырсақ?» көрінісін тамашалайық.
-Дастарханда шашылып,
Жатты аппақ бауырсақ.
Бауырсаққа қызығып,
Қарап тұрып көзін сап:
Қуыршақ:
Қайдан келдің, бауырсақ?
Автор: - Деп сұрады қуыршақ.
Бауырсақ (киініп алады): - Дүкеннен келдім нан сатқан
Автор: - Деді оған бауырсақ.
Қуыршақ: - Дүкенге келдің қай жақтан?
Бауырсақ: - Наубайдан келдім нан жапқан.
Қуыршақ: - Наубайға келдің қай жақтан?
Бауырсақ: - Диірменнен келдім ұн тартақан.
Қуыршақ: - Диірменге келдің қай жақтан?
Бауырсақ: - Даладан келдім кең жатқан.
Жер –анам менің көселген
Диқандар мені өсірген.
Автор: Нан қоқымын шашпаңдар,
Жерде жатса баспаңдар.
Теріп алып қастерлеп,
Торғайларға тастандар!
-Рахмет, балалар, мінекей біз обал мен сауаптын не екенін білдік. Жанашырлық танытып, алдымызға келген кесір етпеу керектігін көрдік. Нанның дастарханға үлкен еңбекпен келетінін, оны шашпау, аяққа баспау керектігін көрдік. Өйткені обал болады екен. Сонымен алдыңғы сабағымызда өткеніміздей, обал дегеніміз – жақсының қадірін білу немесе түбінде жамандықтың зардабының болатынын білдік, сауап дегеніміз – жақсылық жасау , жақсы іс істеу екендігін білдік. Олай болса балалар, сабағымызды ары қарай жалғастырайық.
Мәтінмен жұмыс: (Постер қорғау)
И.Тургеневтың шығармашылығы «Торғай»
Әңгімені іштей оқыту, жауабын постерге салып қорғау.(оқушылар үштен бірігіп, өз ойларымен мәтінді аяқтайды) Оқушылардың жауаптарын мұғалім қорытындылайды.
Сергіту сәті (үнтаспадан ән тындату) «Көңілді күн»
Шығармашылық жұмыс: Сюжетті суреттерді қолдана отырып, қандай жағдайда обал, қандай жағдайда сауап болатынын айту тапсырылады. Жауаптарды қажетті суретті қолдана отырып, тақтадағы гүл күлтесіне орналастыру керектігі айтылады.
Тақтада «Обалды іс істесең, сауапқа кенелесің» атты нақыл сөзден гүл қсіп шығады.
Жаңа ақпарат: Халқымыз «обал болады» деп ескерту арқылы адамның, жан – жануарлардың, табиғаттың қадірін білуге шақырады. Өзгелерге жақсылық жасап үйренген адам сауапқа кенеледі.
Қорытындылау: Бүгін сендер обал, сауап туралы көптеген мағлұматтар алдыңдар. Обал, сауап туралы түйген ойларыңды, айтқан пікірлеріңді, оқыған әңгімелеріңді әрқашанда күнделікті өмірде пайдаланып жүріңдер. Бүгінгі сендердің осы сабақтан алған білімдерің арқылы жабайы үйректер де өз ұяларына оралды. Еңбектің де қадірін біліп, құрметтеу керктігін сезіндік. Ең бастысы біз жаман әдетке бармайтын болдық. Тек жақсы істер істеп сауапқа кенелу керектігін үйрендік.
