П?ні: ?аза? тілі
Сыныбы: 4 сынып
К?ні: 20.05.2013
Саба? : №134
Саба?ты? та?ырыбы: Шылау.(72-82 эатты?у)
Саба?ты? ма?саты: Білімділік: Шылаулар мен шылау т?л?алы ?осымшалар (мен, бен, пен, да, де, та, те) туралы білімдерін, оларды? жазылуы туралы білімдерін пысы?тау.
Дамытушылы?: Шылаулар мен шылау т?л?алы ?осымшалар туралы білім - біліктерін дамыту, с?здік ?орларын молайту, сауаттылы?тарын арттыру
Т?рбиелік: Елімізді, тілімізді, салт - д?ст?рімізді, тарихымызды білуге, ??рметтеуге т?рбиелеу.
Саба?ты? ?дісі: т?сіндіру, с?ра? - жауап
Саба?ты? т?рі: аралас саба?
П?наралы? байланыс: ана тілі, д?ниетану
Саба?ты? к?рнекілігі:
1. Та?ырып?а арнал?ан ережелер
2. Суреттер, ?лестірме кеспе ?а?аздары, сызбалар
Саба?ты? барысы:
1. Психологиялы? дайынды?
Хормен: ?лкенге де сіз
Кішіге де сіз
С?лем бердік сіздерге
??рметпенен біз.
2. ?й тапсырмасын тексеру.
а) 71 - жатты?у (д?птерден о?ыту) "Жаз?ы демалыс"
Шылауларды? ?ай с?з табынан кейін келгенін айту.
?) С?ра? - жауап ?дісі бойынша шылауларды? т?рлерін с?рау
?й тапсырмасын ?орыту
(слайд)
мен (бен, пен) ж?не
да (де), та (те)
Шылау ма, ме, ба, бе, па, пе
?шін, туралы, дейін, шейін
?ана, ?ана, ?ой, ?ой, - а?
3. Жа?а саба?. «Ой ?оз?ау»
Шылаулар мен шылау т?л?алы ?осымшалар. Біз о?улы?та?ы 72 - жатты?уды орындау барысында мен, бен, пен шылауларыны? шылау т?л?алы ?осымшалар екенін бай?аймыз.
- ?осымша дегеніміз не?
- С?зді? т?бірге жал?ан?ан б?лігін ?осымша дейміз. ?осымша ж?рна? пен жал?ау болып екіге б?лінеді.
- Ж?рна? пен жал?ау дегеніміз не?
- Ж?рна? с?зден с?з тудыратын ?осымша. Жал?ау с?з бен с?зді байланыстыратын ?осымша.
Мен (бен, пен) шылау болса, біры??ай екі с?зді байланыстырады да, екеуіні? ортасында б?лек жазылады: Алтай ?а?аз бен ?алам с?рады.
73 - жатты?уды К?п н?ктені? орнына шылауларды? тиістісін ?ойып о?ы
?а??ыр?ан ?а?ба?сы?,
Кімге т?л?а болма?сы??
К?ні. т?ні
?шары?ды жел біліп,
?онары?ды сай біліп,
Сайран салып ж?ргені?.
Ал бізді?
Жина?анымыз д?н,
Айналамыз тол?ан
Абырой., да?к.,
Ерлік., же?іс. -
Барлы?ы осы егісте, -
Бидайды? с?зі осымен бітті,
?а?ба? ж?ніне зытты.
Д?рысын айткан
Бидай., ?а?ба?.?
Оны ?здері? алма?та.
(Ас?ар Тоцмагамбетое
?зінді ?ай мысалдан алын?ан?
Шылаулар аркылы байланыскан с?здерді? ?ай с?з табы екенін айт.
?ле?нен с?йлемнін; біры??ай м?шелерін тап.
74-жатты?у.Ма?алдарда?ы к?п н?ктені? орнына тиісті шылауларды ?ойып жазу.
1. Жал?аулы? дерттен. жаман. 2. Ана?а баласы алтыннан. ?ымбат.
3. Е? т?тті. - тіл, е? ащы. - тіл, е? ж?мсак. - тіл, е? ?атты. - тіл. 4. Тау. тасты жел б?зар, ел мен ерді с?з б?зар. 5. Ай. к?н ?лемге бірдей.
75-жатты?у. Да(де), та(те), ?шін, мен(бен, пен), ж?не, туралы шылауларын ?а-
тыстырып, 5-6 с?йлем к?рап жаз.
76-жатты?у. Шылауларды сызбада?ы с?з таптарымен салыстыру.
Шылау зат есім сын есім сан есім ?стеу етістік
-Шылауды? жеке т?р?анда толы? ма?ынасы бар ма?
-Шылаулар с?зге ?андай ма?ына ?стейді?
-Ол с?йлемде ?андай ?ызмет ат?арады ?
77-жатты?у. Мысал ??гімені т?сініп окы.
С?йлем м?шелеріні? ал?аш?ы м?жілісі болды. Бірінші болып бастауыш с?йледі. Екінші болып Баяндауыш с?з алды. Олардан т?рлаусыз м?шелер де ?алыспады.
Пара? бетіндегі с?здер ты?даудан жалы?ып, ?оз?ала?тап кетіп еді.
- Жолдастар, ?зіліс жасаса? ?айтеді? - деп, ?аратпа с?з ?сыныс енгізді.
Екі ?тірге шынта?тап, шаршап отыр?ан ?ыстырма с?з:
- ?зіліс жаса?ан, ?рине, д?рыс болады, - деп ?остады.
- Тым болмаса бес минут, - деді Сан есім.
М?жілісті бас?арып отыр?ан Бастауыш ?зіліс жариялады.
- У?! - деді Ода?ай Леп белгісіне с?йеніп орнынан т?рып жатып.
(Бердібек Со?па?баев)
- Ода?ай с?зді тап. Б?л с?з ?андай ма?ынада айтылып т?р?
?аратпа, кыстырма, ода?ай с?здерді?; с?йлемдегі орнын, тыныс белгісін к?рсет.
78-жатты?у. Жа?ылтпашты окып, жат?а жаз.
- Дегенде, ?й, Тай?арбай, ?й, Тай?арбай,
?ойы?ды май жусан?а жай, Тай?арбай. - Тай?арбай, Май?арбайлар толып жатыр,
?й, Тай?арбай дегені? ?ай Тай?арбай?
• Ода?ай с?зді тап. Оны? ?андай ма?ынада ?олданылып т?р?анын айт.
79-жатты?у. Берілген ода?ай с?здерді ?атыстырып с?йлем ??ра.
Ала?ай, ?ап, апыр-ай.
80-жатты?у.Берілген ша?ыру ода?айлары т?рт т?лікті? ?айсысына тиесілі екенін тауып айт.
??рау,??рау! к?с,к?с! аухау,аухау! ш?ре,ш?ре! п?шайт,п?шайт!
81-жатты?у. С?йлемдерді к?шіріп жаз. С?з таптарына талда.
1. ??ралай г?лді матадан к?йлек тікті. 2. ?ыра?ы тазы т?лкіні алыстан бай?ады. 3. М??алім т?ртінші сынып о?ушы-ларын хайуанаттар ба?ына апарды. 4. Олар т?рлі т?сті ?арын-дашпен сурет салды.
Ж?мба? шеше отырып, шылауларды табу.
1. Бар ма, жо? па білмеймін,
Ол жо? жерде ж?рмеймін. (ауа)
2. Елдер мен ?аласы,
Ойпаты мен даласы,
Теп - тегіс та?тайды,
?зені де а?пайды.
То?айы мен тауы бар.
Б?л не ?зі? тауып ал. (карта)
3. Биікке сал?ан а?аш ?й,
Сол ?ой оны? мекені.
Жаздай сайран салып - а?,
?ыста алыс?а кетеді. (?аратор?ай)
4. Ма?ан да, са?ан да
Жа?ын туыс бес адам
?ш ?ріптен т?ратын
О??а о?ы, сол?а о?ы
?згермейді еш одан
Б?рі де ?з ж?раты?
Айтады к?не, кім атын? (ата, апа, ана, а?а, іні)
6. Саба?ты ?орыту.
Венн диаграммасы
Шылаулар Септік жал?ау
мен, бен, пен Шылау т?л?алы І. с. ны?, ні?, ды?, ді?, ты?, ті?
да, де, та, те ?осымшалар Б. с. ?а, ге, ?а, ке
ма, ме, ба, бе, па, пе мен, бен, пен Т. с. ны, ні, ды, ді
?шін, туралы, дейін, шейін да, де, та, те Ж. с. да, де, та, те
?ана, ?ана, ?ой, ?ой, - а? Ш. с нан, нен, дан, ден
К. с. мен, бен, пен
Ма?ал - м?телмен ж?мыс.
1. Сыйлап берген су да т?тті.
2. Ер ел ?шін туады,
Ел ?шін ?леді.
а) ма?алдардан шылауларды табу.
?) балалар арасында?ы сыйласты? ж?не ?лдарымызды? отанс?йгіш,
?лтжанды болуын
7. ?йге тапсырма.
а) 82 - жатты?у
?здері? жаз?ы демалысты ?алай ?ткізетіні? жайлы ??гімелеп, шы?арма жаз.
О?ан шылаулар мен т?ра?ты с?з тіркестерін ?атыстыру?а тырыс.
?) Та?ырып бойынша ережелерді т?сініп жаттап, ме?геру.
8. Ба?алау. (Балаларды? жауаптарына мада?таулар мен ескертулер)
