Просмотр содержимого документа
«Пайдалы қазбаларды өндіру және қорғау»
Пән: дүниетану күні: 04.02.2017 ж.
Бөлім: Тау жыныстары және оны қорғау
4-сабақ.
Тақырып: Пайдалы қазбаларды өндіру және қорғау Сабақтың мақсаты: Пайдалы қазбалардың түрлерімен қатар өндіру жолдарымен таныстыру, олардың адамға тигізетін пайдасы мен зиянын түсіндіру. Білімділігі:
Пайдалы қазбалардың кен орындары, шартты белгілері, өндіру әдісі жайлы түсінік беру. Қазақстанда жер қойнауын зерттеген ғалым, академик Қ. И. Сәтбаев туралы әңгімелеу, Алматыдағы геологиялық мұражайлар туралы мағлұмат беру; Дамытушылығы: Оқушыларды пайдалы қазбалар түрлерін ажырата білуге баулу, логикалық ой - өрісін дамыту, ізденушілік қабілеттерін арттыру. Тәрбиелілігі: Еліміздің қазба - байлықтарын мақтан ете отырып, оны үнемдеп жұмсауға, қорғап, сақтай білуге баулу, өз еліне, жеріне, Отанына деген сүйіспеншілік сезімдерін ояту. Сабақтың көрнекілігі: оқулық,көмір, саз, құм, ас тұзы, мыс, алюминий, темір, әктас, Қ. И. Сәтбаевтың суреті, шартты белгілер, Қазақстанның физикалық картасы Техникалық құрал: слайд Сабақтың әдіс - тәсілдері: сұрақ - жауап, түсіндірмелі, әңгімелеу, көрнекілік, ой қозғау, тест Пәнаралық байланыс: ана тілі, музыка, математика Сабақтың түрі: практикум Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. Пайдалы қазбалар олардың адам өміріндегі маңызы ІІІ. Өтілген материалды пысықтау ІҮ. Жаңа сабаққа дайындық Мақсатымыз: Пайдалы қазбалардың түрлерін бірнеше топқа бөле отырып, олар туралы білім түсініктерімізді кеңейтеміз «Ой қозғау» - Көмір қандай зат? Оның қасиеті (жанады) - Темір нелерден жасалады, қалай аталады? (металлдан) - Ас тұзы не үшін қажет? Жерді тыңайту үшін қандай қазбаның түрін қолданамыз? Оқушылардың ойларын тыңдай отырып, осы әрбір айтылған қазбаның түрлі топтарға бөлінетіндігін айту.
Топтарға ойлануға сұрақтар:
Пайдалы қазбаларды қалай өндіреді?
Пайдалы қазбаларды қалай қорғайды? Ү. Жаңа сабақ Мұғалім түсіндірмесі Пайдалы қазбалар қолдануына қарай үшке бөлінеді (жанғыш пайдалы қазба, кенді пайдалы қазба, кенге жатпайтын пайдалы қазба) Жанғыш пайдалы қазбалар Тас көмір - ең көп өндірілетін пайда қазба. Біздің елімізде тас көмірдің қоры өте мол. Тас көмірдің аса ірі кен орны - Қарағанды. Екібастұзда ашық әдіспен арзан көмір өндіріледі. Мұнай - өте қызулы отын. Ол күл қалдырмай түгел жанып кетеді. Мұнайды айыру арқылы бензин, керосин, машина майы және басқа көптеген заттар бөлініп алынады. Каспий маңы ойпаты мен Маңғыстау түбегінде мұнай мен газдың аса бай кен орындары бар. Кенді пайдалы қазбалар Бұларға құрамында металл кездесетін тау жыныстары жатады. Оларды өңдеу арқылы темір, мыс, қорғасын, алюминий сияқты металдар алынады. кенді пайдалы қазбалар орталық Қазақстанда өте көптеп кездеседі. Әсіресе, Жезқазған және Қоңырат мыс кен орындары әлемге әйгілі. Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар Олар қышқыл алуға, тыңайтқыштар өндіруге, құрылыс материалдары үшін өте қажетті. Қаратаудағы фосфорит кен орны қоры жөнінен дүние жүзіндегі алдыңғы қатарлы орындардың бірін алады. Фосфоритті ұнтақтап, фосфорит ұны тыңайтқышын өндіреді. Мәрмәрдан әртүрлі ескерткіштер, үй баспалдақтары жасалады. Әктас, құм, саз құрылыс салу үшін өте қажетті. Қазақстанның физикалық картасынан пайдалы қазбалар қоры көп өндірілетін орындарды көрсету. Оқулықпен жұмыс.73-75 бет.
Оқулықтағы суреттер арқылы жұмыс жүргізу(суретті толықтыру арқылы қандай қазбадан жасалғанын айтқызу) Дәптермен жұмыс Пайдалы қазбаларды қорғау және өндіру туралы қысқаша жазба. 75-бет. Жұптық жұмыс:
Шығармашылық тапсырма: Пайдалы қазбалардың қажеттілігі туралы өз ойларынан өлең шығару Сабақты бекіту Тест тапсырмалары бойынша оқушылардың алған білімдерін тиянақтау, тексеру Пайдалы қазбаларға................ жатады 1. Темір кенінен алынған металл 2. Жер қыртысының қатты бөлігі 3. Тау жынысы Пайдалы қазбалар 3 негізгі топқа бөлінеді 1. Пайдалы, пайдасыз, жарамсыз. 2. Бағалы, құнсыз, жанатын. 3. Жанғыш, кенді, кенге жатпайтын. Кенге жатпайтын пайдалы қазба 1. Мұнай, газ. 2. Алтын, күміс. 3. Құм және саз. Үйге тапсырма. 73-75 бет оқу. /66-75 беттер түгел бөлімді қайталау/ Мәтінді оқу, мазмұндау. іздену. Бағалау.Бір - бірін бағалау. Кері байланыс. Оқушылардың бағасын жинақтаған ұпай сандары бойынша мадақтаулар мен ескертулер жасай отырып бағалау