-Ал,өзен-көлдердің астында тіршілік ететін қандай жәндіктерді білесіңдер?
Жаңа сабақ.
Бүгін біз Ахмет Байтұрсыновтың Крыловтан аударған Аққу,Шортан һәм шаян мысалын өтеміз.
Мысал дегеніміз адам бойындағы кемшіліктерді сынап,адалдық,әділдік,қайырымдылық сияқты жақсы қасиеттерді мадақтап жазатын шығарманы атайды.Мұндай шығармада өсімдіктер мен жануарлар,аңдар мен құстар кейіпкер ретінде алынады.
Орыс ақыны И.А.Крыловтың мысалдарын Ахмет Байтұрсынұлы аударып, «Қырық мысал» деген атпен кітап етіп шығарған.
Аққу өте ірі және күшті құстардың бірі.Ол көне замандардан бері сұлулық пен махаббаттың тазалық пен нәзіктіктің белгісі болып саналады.Оны көп халық киелі құс деп құрметтеген.Аққулар аңыздар мен ертегілерде жырланады.Олар көктемде оңтүстіктен қайта оралады.Қанатының сыңғыры мен әсем үнін аспанда жұп-жұбымен кербез ұшып өткен сол бір сәтінде тыңдаған тамаша.Қалың орман ішінде көлде дыбыс шығармай жеңіл сырғып жүреді.Оның түрлері:сыбырлауық,сұңқылдауық,қарақу.Олар қалың орман ішіне ұялап,өте сақ,сезгіш құс.
Шортан-еліміздің өзен-көлдерін мекендейтін ірі балық.Ұзындығы 1,5м,салмағы 35кг. 20 жыл өмір сүреді. Ол жыртқыш балық.Ол ұсақ,ірі балықтарға шабуылдайды.Үйрек,қаз балапандарын да жұтады.Шортан-ең алдымен ауру,әлсіз балықтарды ұстап,өзен-көлді тазалайды.
Шаян-өрмекші типтес буынаяқтыларға жатады.Салмағы-50грамнан 200грамға дейін болады.Кішкентай балықтармен қоректенеді.Тропикада шөл далада тіршілік етеді.Адам шаянның алақанынан өліп кетпесе де қатты ауырып,шаққан жерін ісіреді,қатты тоңады.Ұзақ уақыт тамақ ішпей жүреді.
Топтық жұмыс.(Мәтінмен жұмыс)
Мәтінмен танысу
Кейіпкерлерді жазу
Мәтінде қандай сөздерге түсінбедік?
Сөздік жұмыс.
Һәм-және ғибрат-үлгі
Жұптық жұмыс.Постер қорғау
1-топ Тақырыпқа байланысты мақал-мәтел жазу
2-топ Мысалдағы негізгі ой ашылатын жолды жазу.
3-топ Кейіпкерлер не істемекші болды?
Олар жүкті не үшін орнынан қозғалта алмады?
Мысалда адамдардың қандай әрекеті сыналады?
Татулық пен алауыздық туралы жазасыз.
4-топ Сәйкестендіру.
Шығарма түрі
Анықтамасын беріңіз
Аңыз
Тарихта болған адамның басына құрылатын шығарма
Мысал
Халыққа танымал болған тұлғалардың тапқыр сөздері
Ертегі
Адам бойындағы кемшіліктерді сынап,адамның жақсы қасиеттерін мадақтап жазу
Шешендік сөздер
Халыққа ауызша жеткен шығарма түрі
Шығарма түрі
Анықтамасын беріңіз
Аңыз
Мысал
Ертегі
Шешендік сөздер
Ән. «Дос болайық бәріміз»
Достар,достар жүрсің қайда?
Бірге еді ғой жанымыз
Ән салысып осындайда
Кел шырқайық бәріміз.
Үйге тапсырма: «Бірлік түбі-тірлік» тақырыбында шығарма жазу.