Психологиялық дайындық: Оқушыларды топқа бөлу, сұрақ-жауап.
Шаттық шеңбер құру.
Қайырлы таң достарым, Қайырлы күн болсын Бейсенбінің әр кезі Сәттілікке толсын. Біздің алар бағамыз Бәрі бестік болсын.
Үй тапсырмасын пысықтау.
«Ой қозғау»
1.Жазықтар дегеніміз не?
Жазықтар дегеніміз-құрлық бетінің тегіс немесе сәл белесті алқаптарын айтады. Жазықтар тегіс және төбелі деп бөлінеді.
2.Қазақстандағы ең ірі жазық қалай аталады?
Солтүстік қазақ жазығы. Ертіс маңы және Есіл-Тобыл жазығы болып екіге бөлінеді.
3.Жыра қалай пайда болады?
Жыра судың жер бетін жырып, тілімделуінен пайда болады.
Жаңа сабақ.
«Қызығушылығын ояту»
Сөзжұмбақты шешу, оқушы.
Мұғалім: Балалар бүгін Қазақстан таулары жайлы тақырыпты түсіндіру. Жер бетінің ерекше биік тұстарын тау дейді. Таулар төбелер мен қыраттарға қарағанда анағұрлым биік болады. Олардың биіктігі бірнеше жүздеген, мыңдаған метрге жетеді. Биік таулардың басынан қысы-жазы қар мен мұз кетпейді. Беткейлері қия болып келеді. Таудың ең биік жерін «Шың» деп атайды. Әлемдегі ең биік тау шыңы «Эверест» шыңы. Қазақ жерінің ең биік нүктесі – Хан Тәңірі шыңы, теңіз деңгейінен – 6995 м жоғары. Аласа тауларда қар мен мұз жатпайды. Беткейлері түйетайлы келеді. Онда көбінесе бұта шөптесін өсімдіктер өседі. Жанақ жартастар жиі кездеседі. Мұндай аласа таулар Сарыарқада көп. Таулар тығыз әрі қатты тау жыныстарынан тұрады. Олардың ішінде гранит, құлыптас және әктас көбірек таралған.
1. Оқушыларды үш топқа бөлу.
І топ. «Алтай» тауы.
ІІ топ. «Тарбағатай» тауы.
ІІІ топ. «Тянь-Шань» тауы.
Тапсырма
І топ. «Алтай» тауы.
Алтай тауының биікті белдеулерін қазба байлықтарын, климатын, өсімдіктері мен жануарлары туралы мәлімет береді.
ІІ топ. «Тарбағатай» тауы.
Тарбағатай тауының биікті белдеулерін қазба байлықтарын, климатын, өсімдіктері мен жануарларын зерттеп мәлімет береді.
ІІІ топ. «Тянь-Шань» тауы.
«Тянь-Шань» тауының биікті белдеулерін қазба байлықтарын, климатын, өсімдіктері мен жануарлары жайлы мәлімет береді.
Сергіту сәті.
Тапсырма:
І топ. Оқжетпес тауы мен ІлеАлатауын салыстыру.
ІІ топ. Қазақстанның физикалық картасынан ірі таулы аймақтарды тауып қай жерде (оңтүстік, солтүстік, шығыс,батыс) қай шекарада жатқанын айту.
ІІІ топ. Мәтін бойынша төрт сұрақ дайындау.
«Кім мықты» ойыны.
І топ. «Алтай» тауы.
Таудың ең биік жері .... (шың)
Әлемдегі ең биік тау шыңы .... (Эверест)
Таулар тығыз әрі қатты .... тұрады. (тау жыныстарынан)
Іле Алатауы Қазақстан мен .... шекарасында орналасқан. (Қырғызстан)
ІІ топ. «Тарбағатай» тауы.
Оқжетпес тауы .... орналасқан (Көкшетау)
Хан Тәңірі массиві орналасқан тау (Алтайда)
Рахман бұлағы қайда орналасқан (Алтайда)
Аманка қазаншұңқыры мен Іле өзені аңғарында қай тау орналасқан (Жетісу Алатауы)
ІІІ топ. «Тянь-Шань» тауы.
Қазақстандағы .... алтынның ірі кендері. (Алтайда)
Тарбағатай жотасының биіктігі - (3134 м)
«Гоктола» дегеніміз не? Оның ұзындығы (4572)
Медеу спорт кешені мұз айдыны қай жерде орналасқан (Алматыда).
Сабақты қорытындылау.
Мұғалім: Тау демалуға және қыдырып тынығуға таптырмайтын орын. Таулар тығыз әрі қатты тау жыныстарынан тұрады. Биік таулардың басынан қысы-жазы қар мен мұз кетпейді, беткейлері қия болып келеді. Таудың ең биік жері «шың» деп аталады.
Ал десең, аясына ашады Алтай.
Көргенде көңілге күй салады Алтай.
Сұлудай тарғын киген бұлт жамылып
Арқаға әлденеше қарады Алтай.
(Иса Байзақов)
Бағалау: Сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.
Оқушыларды бағалау.
№
Оқушының аты-жөні
Бағасы
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Үйге тапсырма: Қазақстан таулары мәтіндегі көптеген айтылмаған тауларды тауып аттарын дәптерге жазып келу.
