1.Білімділік: О?ушылар пайдалы ?азбалар т?рлері, ?асиеттері мен пайдаланылатын салалары, ?ндіру жолдары туралы т?сінік ?алыптастырады.
2.Дамытушылы?:О?ушылар танымды? белсенділіктерін, ?аза?стан картасымен ж?мыс істеу ?абілеттерін дамытады; ?орытынды жасайды.
3.Т?рбиелік: Ел байлы?ын ?немдеп пайдалану?а т?рбиелеу.
-Сыныпта ынтыма?тасты? атмосферасын ?алыптастыру.
-Жылы-ж?рек с?ттілік, ізгілік тілейді.
А)О?ушылар ше?бер жасап бір-біріне ж?рек сыйлау ар?ылы жылы лебіздерін білдіреді.
Просмотр содержимого документа
«?аза?станны? пайдалы ?азбалары»
Сабақтың тақырыбы: « Пайдалы қазбалардың түрлері»
Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік: Оқушылар пайдалы қазбалар түрлері, қасиеттері мен пайдаланылатын салалары, өндіру жолдары туралы түсінік қалыптастырады. 2.Дамытушылық:Оқушылар танымдық белсенділіктерін, Қазақстан картасымен жұмыс істеу қабілеттерін дамытады; қорытынды жасайды . 3.Тәрбиелік: Ел байлығын үнемдеп пайдалануға тәрбиелеу.
Сабаққа қажетті көрнекіліктер: ҚР.картасы, стикерлер, тау жыныстары,плакат, таныстырылым.
Сабақ түрі: Аралас сабақ
Сабақ әдісі: СТО-ның жоғары төмен деңгейдегі сұрақтар, постер. .
Сабақтың барысы:
I.Ұйымдастыру кезеңі (2мин)
-Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.
-Жылы-жүрек сәттілік, ізгілік тілейді.
А)Оқушылар шеңбер жасап бір-біріне жүрек сыйлау арқылы жылы лебіздерін білдіреді.
Ә) Топқа бөлу (2мин) Слайд № 2 (гранит, мәрмәр, құмтас, әктас, тау жыныстары) арқылы.
Топтарға ат қойғызу,топтың атын қорғау. Үй таспырмасы тексеріледі.
«Ыстық орындық» тау жыныстарына байланысты оқушылар сұрақ қояды.
Мысалы:
Құм -суға ерімейтін берік түйіршіктерден тұрады. Құм түйіршіктері сусып бір-бірімен байланыспайды.
Саз- өте майда тау жынысы. Ол үгілген тау жыныстарының ең ұсақтарының суда тұнуынан пайда пайда болады.
IIІ. Мағынаны тану Слайд №6
Тау жынысы- жер қабығында бірнеше тектен қосылған минералдық тау жыныстары,органикалық заттың қатқан немесе қатпаған жиынтығы.Тау жыныстары шығу тегіне қарай 3топқа бөлінеді.
Гранит-жер қыртысында ең көп тараған кристалдық тау жынысы.Граниттер құрылыс материалы ретінде кеңінен қолданылады.Олардан қаптау плиталары, ірі құрылыстардың іргетасы, ескерткіштер жасалады.Қазақстанда гранит өндірілетін Талғар (Алматы обл),Жарық ,Дария (Қарағанды обл, Жамбыл обл), Аягөз қаласында (ШҚО) кен орындары бар.
Мәрмәр-тау жынысы.Мәрмәр қолданбалы сәндік өнерінде,табиғи құрылыс материалы ретінде мүсін ,құлыптас жасауда кеңінен қолданылады. Қазақстанда, Алтайда, Көкшетау, Балқашта кездеседі
Әктас- шөгінді тау жынысы.Әктас негізгі құрылыс материалдарының бірі.Қазақстанда әктас өндіретін кен орындары да бар.Олар Ақжар Ақтөбе Саяқ, Керегетай.
III. Миға шабуыл жасау
1.Жердің қатты қабатын не деп айтады? (жер қыртысы)
2.Тығыз тау жыныстарына не жатады? ( гранит,мәрмәр, құмтас,таскөмір)
3.Бос тау жыныстарына не жатады? (Құм мен саз)
IV.Жаңа сабақ. Слайд № 10-14
Пайдалы қазбалардың түрлері өте көп.Олар қолдануына қарай 3 топқа бөлінеді.
1-Жанғыш пайдалы қазбалар.
2-Кенді пайдалы қазбалар.
3-Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар.
Тапсырма: 1 топқа: жанғыш пайдалы қазбалар туралы
2 топқа: кенді пайдалы қазбалар туралы
3 топқа: кенге жатпайтын пайдалы қазбалар туралы.
4 топқа: сипатта( көмір)
5 топқа: ұялы телефон, қасық, конфет, дәрі- қандай пайдалы қазбалардан жасалған.
Проблемалық сұрақ( Жоғары деңгейдегі) жеріміздің пайдалы қазбалар байлығы шексіз бе? Қалай ойлайсыздар? -1-2 мин, әр топ өз ойларын ортаға салады.
Әр топ: «Пайдалы қазбаларды қорғау» -жоба жасату, қорғату.
Жанатын пайдалы қазбаларға- тас көмір,мұнай жатады. Көмір ең көп өндірілетін пайдалы қазба. Біздің елімізде тас көмірдің қоры өте мол. Тас көмірдің аса ірі кен орны-Қарағанды қаласында орналасқан. Екібастұзда ашық әдіспен арзан көмір өндіріледі.
Кенді пайдалы қазбаларға құрамында металл кездесетін жыныстары жатады. Оларды өңдеу арқылы темір,мыс, қорғасын, альюминий және басқада металдар жатады. Кенді пайдалы қазбалар, әсіресе, Орталық Қазақстанда көп шоғырланған.Ондағы Жезқазған және Қоңырат мыс кен орындары әлемге кеңінен таралған.
Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар қышқыл алуға, тыңайтқыштар өндіруге,құрылыс қажетіне пайдаланады. Бұл топқа- тұз,фосфорит,әктас,мәрмәр,гранит,құм,сазды жатқызуға болады.
(ҚР. Картасынан пайдалы қазбалардың өндірілетін өндіріс орындарын анықтап көрсету) Слайд № 15
V.Сергіту сәті. Слайд № 16
Табигат бізің анамыз,
Табиғатқа баламыз.
Табиғатты қорғайтын,
Біз әдепті баламыз.
Жер байлығы көп екен,
Меңгеруді қалайды.
Осының бәрін үйретер,
Дүниетану сабағы.
Мұнайдың қоршаған ортаға зияны. Слайд № 17-18
Мұнайдың қоршаған ортаға зияны жайлы мағлұмат беру.
VI. Қорытынды.
Жанғыш пайдалы қазбаларға нелер жатады?
Кенді пайдалы қазбаларға нелер жатады?
Кенге жатпайтын пайдалы қазбаларға нелер жатады?
VII. Сынақтан өткізу әдісі Слайд № 21-24
Әр топтағы оқушылар- тас көмір,мыс,темір,қорғасын,алюминий жайлы мәлімет жинастырады. Олардың ұқсастығы мен ерекшеліктері жайлы білгендерімен ой бөлісу.
VII.Рефлекция Слайд № 25
Бүгінгі сабақтан қандай әсер алдың?
Бүгінгі сабақта сен үшін не қиын болды?
Бұл сен үшін неге қиын болды?
Бұл қиындықты қалай жеңуге болады деп ойлайсың?
Бағалау Слайд № 26
Сабақ критериилері бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігін бағалау.
«Не үйрендім? Не үйренгім келеді?» келеді сұрақтары бойынша оқушылар стикерлерге өз ойларын жазып «Пікір» ағашына жабыстырады.
