Просмотр содержимого документа
«"Етістік" тақырыбына арналған сабақ жоспары»
Сабақтың жоспары
Поурочныйплан
The plan of the lesson
Күні/ Дата/ Date: 04.02.16
Сынып/ Топ/ Class: 4«ә»
Пән/ Предмет/ Subject:Қазақ тілі
Сабақтың тақырыбы/ Тема занятия/ Theme:Етістік
Сабақтың үлгісі / Тип занятия/ Type of the lesson: Жаңа сабақ
Сабақтың түрі/Вид занятия/ Kind of the lesson:Дәстүрлі сабақ
Мақсаты/ Цели занятия/ Objectives :
Білімдік / образовательная/ educational:Етістік тақырыбы бойынша оқушылардың білімдерін кеңейту, тақырыпты толығымен талдап, мазмұнын ашу Дамытушылық/ развивающая/ developing:Етістік тақырыбы арқылы оқушылардың шығармашылық, сөздік қорын молайту, оқушылардың жеке өзіндік ойлау қабілеттерін дамыту, ойларын еркін жеткізуге дағдыландыру.
Бүгін бізге сабаққа қонақтар келіп отыр, сондықтан өзімізді оқушыға тән ұстайық. Сабаққа белсенді қатысып отырыңдар! Сендер білесіңдер, иә, өз сыныбымыздың ережесі бар. Соны еске түсірейік. Егер сендер бұл ережені бұзатын болсаңдар, сабақ соңында бағаларыңды төмендетіп қоямын, келістік пе?
Ережелер:
Тыныштық сақтау;
Бір-бірін тыңдау
Бір-бірін құрметтеу
Сұраққа толық, ұтымды жауап беру;
II.Үй тапсырмасын тексеру.
Қазақ тілінде қанша сөз табы бар?
Зат есім дегеніміз не?
Зат есім қалай жіктеледі?
Дара зат есім дегеніміз не?
Күрделі зат есім дегеніміз не?
Негізгі, туынды зат есімдер қалай жасалады?
Жалпы және жалқы есімдер қалай жасалады
III. Жаңа сабақ.
А) кіріспе
-Балалар,бүгінгі тақырыпты білу үшін мына сөзжұмбақты шешейік.
Сын есімнің сұрағы?
Түбірі басқа сөз табынан болып, жұрнақтың жалғануы арқылы басқа сөз табына өзгеріске ұшырайтын сөз?
Зат есімге қойылатын сұрақ?
Сөйлемде пысықтауыш қызметін атқаратын сөз табы?
-ыншы; -інші жұрнақтары арқылы жасалытын сан есімнің түрі.
Сөйлемде зат есім, сын есім, сан есімнің орнын баса алатын сөз табы?
Екі немесе оданда көп түбірден құралған сөз?
Е
Л
К
Д
Р
Ү
К
І
Е
М
І
С
Д
К
Р
Т
Т
Е
І
Ү
Е
Т
С
У
М
І
К
Ы
Д
Н
Ы
У
Т
Н
Е
Ш
Е
-Жарайсыңдар,балалар!Бүгінгі біздің тақырыбымыз Етістік.Барлығымыз дәптерімізді ашып,бүгінгі тақырып пен күнді жазамыз. Балалар, етістік жайында не білеміз?
-Етістік жайлы мәлімет.
Етістік -Заттың қимылын сипаттайтын сөз табы етістік деп аталады. Қазақ тіліндегі сөз таптарының ішіндегі ең күрделі және қарымы ең кең грамматикалық категория.
Құрылымы жағынан етістіктер дара етістіктер мен күрделі етістіктер деп аталатын екі салаға бөлінеді.Дара етістіктер: ек, жек, оқы, жаз, кел, аяқта, баста, қолда, арала, сабала, сүйреле, шапқыла, үймеле, кіріс, жуын, айтқыз т. б.Күрделі етістік: жәрдем ет, ән сал, үлгі қыл, қабыл ал т. б.
Түбір етістіктер деп арнаулы морфологиялық бөлшектері жоқ, демек, қазіргі кезде морфологиялық жағынан түбір және жұрнақ деп бөлшектеуге болмайтындай етістік формалары аталады. Мысалы: аз, ал, айт, алда, арба, ат, ас, аш, ақ, бар, бас, бат, бер, без, бол, бөр, байла, баста, бақырай, де, ез, ер, ес, жет, жала, жыла, же, жел, жебе, жорт, жи, жар, жаз, жүз, жүгір, илан, тасы, тара, тос, тол, тоқы, түс, үр, ұқ, шал, шай, шаш т. б.
Туынды етістіктерге, әдетте, түбірлерден арнаулы жұрнақтар арқылы жасалған етістіктер жатады. Туынды етістіктерді тиісті түбірге және жұрнаққа бөлшектеуге болады, бірақ ол туынды тұлға есебінде қолданыла береді. Мысалы: ой+ла, той+ла, тер+ле, сүр+ле, ем+де, көз+де, тоқпақ+та, іс+те, сын+а, мін+е, мол+ай, ес+ей.
Етістіктің шақтары. Осы шақ, өткен шақ, келер шақ.
Болымды және болымсыз етістіктер
Ә) Оқулықпен жұмыс.
- Барлығымыз, оқулықтын 187 бетін ашып №36 жаттығуды орындаймыз.
-Сөйлемдерді көшіріп жазу.
Ол құндыз бөрік киіп отыр.
Бұл маңда жыртқыш аңдар толып жүр.
Бағдат досына хат жазды.
Гүлназ Астанадан келді.
Ол шамды өзі сөндіреді.
Етістіктердің астан сызып,сұрақ қой.Олар қай шақта,жақта тұрғанын айт.
(Ауызша жұмыс)
37-жаттығу.Мақалды жатқа жаз.
Ақ бидайдың қадірін ашыққанда білерсің,
Ағарғанның қадірін қыс түскенде білерсің.(Қостанайда бидай өсетіні жайлы айтып беру)
Етістіктерді тауып қай шақта,жақта тұрғанын айт.Жіктік жалғауларын тап.