Қоршаған орта Лексикалық минимум: киік, қоректен Киік - ешкіге ұқсас, жабайы аша тұяқты түз жануары. Қоректен - құс, жан-жануар, жәндіктердің тамақ тауып жеуі. (Ұ) Лексика-грамматикалық минимумда берілген жаңа сөздерді дыбысталуы, мағынасы жағынан әр сабаққа жіктеп бөліп алу ұсынылады. Жаңа сөздердің сөйлемдегі орын тәртібін меңгерту «Суретті сөздік» әдісі арқылы жүргізіледі. Суретті сөздіктің көмегімен жаңа сөздердің айтылуы мен лексикалық мағынасы меңгертіледі. Теке – киіктің аталығы Ешкі – киіктің аналығы Тұяқ – копыто Шөл – пустыня Азаю – уменьшаться Жойылу – исчезновение Тыңдалым алды тапсырма (Ұ) «Қоршаған ортаны қорғау» дегенде көз алдыңа не елестейді? Ойыңа не келеді? Сол сөздерді жазып, диаграмма толтыр. Оқушылар суреттерден және айналасына қарап, қандай заттарды көріп тұрғанын атап шығады. Олар өздері көріп тұрған заттарды атайды. Оқушылар жасаған диаграмма бойынша «Қоршаған ортаны қорғау» деген тақырыпта сурет салады. Суретке қарап, ойын ауызша баяндайды. Тыңдалым тапсырмасы: (Ұ) Оқушылар мәтінді мұқият тыңдайды. Түсініксіз сөздерді түртіп отырады. Мәтін: Киік - киелі жануар. Ол - ірі, қойға ұқсас, дөңес тұмсықты, түз жануары. Өте ақылды және кез-келген табиғи ортаға тез бейімделеді. Киік өсімдіктің 81 түрімен қоректенеді. Олар шөпті жерден жұлып жейді. Оның мүйізін медицинада дәрі жасау үшін пайдаланады. Еті, мүйізі бағалы. Олар шөлді жерде мекендейді. Негізгі мекені – Бетпақдала. Ол Сарыарқаның оңтүстігінде орналасқан. Қазір киіктердің саны аз. Олар 2006 жылы «Қызыл кітапқа» енді. Қосымша мәлімет: Киік – қойға ұқсас жануар. Моңғолия мен Қазақстанда ғана сақталған. Киіктер шөл және далалық аймақтарда тіршілік етеді. Текелерінің бойы 126–150 см-дей, салмағы 37–49 кг-дай, ал ешкілері кішірек, 109 –127 см-дей, салмағы 22 – 37 кг-дай болады. Текесінің мүйізі бар, ешкісінде мүйіз болмайды. Жаз айларында арқа түсі сарғыштау болады, қыста түсі ақшылдау болады. Олар жылына бір рет – мамырдың басында төлдейді. Киіктер үшін қасқыр қауіпті. Оның жас төлдеріне бүркіт, дала қыраны мен қарақұстар да шабуыл жасайды. Киіктің еті – дәмді, мүйізі мен тұяғы, терісі – құнды. Оның мүйізінен пантокрин дәрісін жасайды, тұяғын күйдіріп, теміреткіге жағады. Үкiмет киіктерді 2006 жылы «Қызыл кiтапқа» ендiрдi. Өйткені олар азайып бара жатыр. Оларды қорғау жұмыстарына 200 миллиондай қаржы бөлінедi Тыңдалымнан кейінгі тапсырма: (Ж, Т) Сабақтың оқу мақсаты бойынша жетістік нәтижесін анықтау үшін «Үстел басындағы әңгіме» түріндегі жұптық жұмыс түрін жүргізуге болады. Оқушылар сабақ барысында тыңдаған мәтін бойынша берілген сұрақтарға алдымен жеке ойланып, өз ойымен жұпта бөліседі, содан соң топта талқылайды, кейін шеңберде тұрып айтады. Мынандай сұрақтар қоюға болады: 1. Киік қандай жануар? 2. Ол немен қоректенеді? 3. Киік несімен бағалы? 4. Қайда мекендейді? 5. Олар неліктен «Қызыл кітапқа» енді? 6. Киікті қорғау керек пе? Неліктен? «Мен білемін!» әдісімен оқушылар сабақ соңында тыңдаған мәтінге қатысты қойылған сұрақтарға жауап жаза алады. (Т) «Дара диаграмма» әдісі бойынша ортасына мәтіндегі негізгі кейіпкер жазылады. Қосымша дөңгелектерге оларды сипаттайтын сөздер мен сөйлемдер жазылады. Топтар диаграмма бойынша кейіпкерді анықтап, оқиғаны және негізгі ойды айтады. Мәтіннің негізгі ойы: киікті қорғау. Дескриптор - мәтіннен қажетті ақпаратты анықтайды; - мәтін бойынша сұраққа жауап береді; -кейіпкерлерге қатысты өз ойын білдіреді. Сергіту сәті Оқушылар шеңберге тұрып кезекпен көктемгі табиғат құбылыстарын қимыл арқылы көрсетеді, қалғандары тауып айтады. «Ойнайық» «САНДАРДЫ СӨЙЛЕТ!» айдары оқушылардың алған грамматикалық, лексикалық білімдерін ауызша пысықтауға арналады. Дескриптор -берілген сандарға байанысты мағлұматты дұрыс айтады -қосымшаларын дұрыс жалғайды |