Саба?ты? та?ырыбы: ?аза?стан таби?атын ?ор?ау.
Саба?ты? ма?саты: О?ушылар?а ?аза?стан таби?атын ?ор?ау ж?не ?оры?тар туралы ма?л?мат беру.
Саба?ты? міндеттері:
Білімділік: О?ушылар?а таби?ат, оны? пайдасы, адам ?міріндегі ма?ызы, оны ?ор?ау мемлекет тарапынан к?рсетіліп жат?ан ?ам?орлы?ы туралы, ?оры?тар ж?не ?лтты? таби?и саяба?тар туралы білім беру.
Т?рбиелілік: О?ушыларды адамгершілікке, таби?атты ?ор?ау?а, аялау?а ж?не ?ам?оршы болу?а, таби?атты, отанын с?юге т?рбиелеу.
Дамытушылы?: О?ушыларды? белсенділігін, ?ызы?ушылы?ын арттыру ж?не с?здік ?орын, ой – ?рісін, с?ра?тар ?ою ар?ылы ?з ойын еркін айтуларын дамыту.
Саба?ты? т?рі: Аралас саба?.
Саба?ты? типі: Жай саба?.
Саба?ты? ?дісі: Т?сіндіру, с?ра?-жауап, топтастыру, венн диаграммасы, эссе, кубизм ?дісі, пікір айту
Саба?ты? к?рнекілігі: ?оы?тар ж?не ?лтты? саяба?тар жазыл?ан плакаттар, буклет, карта, кесте, сызба, суреттер, слайд.П?наралы? байланыс: Ана тілі, ?аза? тілі, математика, сурет
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру б?лімі.
І. ?й тапсырмасын тексеру
(Саба? 3 – 4 о?ушыдан с?ралады).
ІІІ. ?й тапсырмасын бекіту.
ауа
ІV. Жа?а материалды игерту.
Кіріспе б?лім:
Таби?ат
Тіршіліксі? т?нып т?р?ан,
Сен – К?нсі? к?терілген к?ліп ?ырдан
Сен – К?лсі?,
Сен - Ормансы?,
Сен – Б?лб?лсы?,
Адамды с?лулы??а ??ны?тыр?ан.
Сен – Жары?сы?,
Сен – Жерсі?,
Сен – Г?лсі?,
Сен – Адамсы?,
Сен – Ауасы?,
Сен – Анамсы?,
Б?рі – мені? ?мірім сен сыйла?ан,
Ту?ан елім – Отаным – ?аза?стан.М: Сады?бек Хангелдин деген а?амызды? ?ле?і.
Негізгі б?лім:
М: Б?гінгі ?тетін саба?ымызды? та?ырыбы «?аза?стан таби?атын ?ор?ау».
?аза?стан Республикасыны? картасы ар?ылы к?рсетіліп т?сіндіріледі.
М: ?алымдар мен экологтар ?лі ж?не тірі таби?атта болатын ?згерістерді ба?ылай отырып, «таби?атты? алуан т?рлілігін са?тау ?ажет» деген ?орытынды жасады.
Каспий те?ізін алатын болса? онда м?най тасы?ан кезде м?най ?алды?тарыны? су?а т?суінен онда?ы балы?тар, ??стар?а ?лкен зиян келеді. Адам таби?ат?а ?немі аялай ?арамаса, не ал?ысы келсе соны алса, ал?аныны? орнын толтырмаса таби?ат байлы?ы да таусылады.
Хал?ымыз ежелден-а? ?сімдіктер мен жануарларды? таби?атта?ы, адам ?міріндегі ?адір-?асиетін, ма?ызын жа?сы білген, таби?ат?а жа?сы ?ара?ан.
(Т?ле би ?я бас?ан ?арлы?аш ?шін ?йін ж?рт?а тастап кетуі, ?йге кірген жылан?а а? ??йып шы?ару, а??у, к?гершіндер т.б. жануарларды ?асиетті деп санайды)
Хал?ымызды? ?з ?рпа?ын, таби?атты аялап, са?тау?а т?рбиелейтін алуан т?рлі ?сімдіктері бар. «К?к ш?пті ж?лма, таптама», «??с ?ясын б?зба» ж?не т.б. на?ыл с?здер бар.
М: Елімізде ?азір 67-ден астам жануарларды? т?рі ??рып кету ?аупінде т?р. Елімізді? к?рікті, бай таби?и айма?тарын ?з ?алпында са?тау, саны азайып бара жат?ан ?сімдіктер мен жануарларды ?ам?орлы??а алу, санын молайту, су ??стары мамырлайтын ж?не ?ыстайтын орындар мен балы?тар уылдыры? шашатын
?зен – к?лдерді ?ор?ау ма?сатында ?оры?тар ??рыл?ан.
(?оры?тар картадан к?рсетіліп т?сіндіріледі).
М: Елімізде ерекше ?ор?алатын таби?и аума?тарды? келесі ма?ызды тобына мемлекеттік ?лтты? таби?и саяба?тар жатады. ?азіргі кезде республикамызда ?лтты? таби?и саяба?тар ?йымдастырылды.
М: Сирек кездесетін ж?не жойылып кету ?аупі бар ?сімдіктер мен жануарлар т?рлерін ?ор?ау ма?сатымен ?аза?станда «?ызыл кітап» т???ыш рет 1978 жылы шы?ты.Онда омырт?алы жануарларды? сиреп бара жат?ан т?рлері тіркелді. Екінші басылымы 1991 жылы, ?шінші басылымы 1996 жылы шы?ты. Балалар, «?ызыл кітап» мынадай болады. Сонымен ?атар кітаптарды? бірнеше т?рлері бар. Олар: ?ызыл кітап, ?ара кітап, к?к кітап.
?ызыл кітап – жануарлар мен ?сімдіктер жойылып кету ?аупінде т?р.
?аза?станны? ?ызыл кітабына жойылу алдында т?р?ан с?т?оректілерді? 40 т?рі, ??тарды? 56 т?рі, балы?ты? 16 т?рі, ?осмекенділерді? 3 т?рі, жор?алаушыларды? 10 т?рі, буна?денелілерді? 58 т?рі енгізілген. Оларды? ?атарында барыс, ?абылан, ?ара??йры?, ??лан, дуада?, безгелдек, шіл, ?ыр?ауыл, ?о?и?аз, а??у, ?о?ыздар мен к?белектер бар. ?сімдіктерді? де ж?зге тарта т?рі сиреп ж?не ??рып бара жат?андарды? ?атарына жат?ызылады. Олар: ?ыз?алда?ты? к?птеген т?рлері, ?ыхзыл ?айы?, к?к са?ыз, жабайы ж?зім ж?не бас?алары.
?ара кітап - жануарлар мен ?сімдіктер жойылып кеткен.
К?к кітап – ?айтадан жануарлар мен ?сімдіктерді? ?алпына келуі.
?ызыл кітап?а енген ?сімдіктер мен жануарларды? суреті буклеттен к?рсетіледі.
Балалар, Батыс ?аза?стан облысы, Сырым ауданында б?ркіт к?п болатын болса, сол жер де б?ркітті? суреті т?рады, я?ни б?ркітке тиіспендер деген ма?ынаны білдіреді.
А?т?бе облысы, Ыр?ыз ауданында?ы «Ыр?ыз - Тор?ай» ?оры?ына енген ?сімдіктер мен жануарлар буклеттен, слайдттан к?рсетіледі.
Кітаппен ж?мыс.
(Та?ырып екі о?ушы?а о?ытылып, кітапта берілген суретпен ж?мыс жасалады).
Д?птермен ж?мыс.
«Таби?ат» с?зін топтастыру.
Сергіту с?ті.
Пікір айту.
С?ра?-жауап
- Жойылып бара жат?ан ?сімдіктер мен жануарларды ??т?ару ?шін адамдар не істеп жатыр?
?орша?ан ортаны ?ор?ау туралы За? ?абылдады
?оры?тар ж?не ?лтты? саяба?тар ашылды
Мемлекет Айыпп?л т?леу, а? аулау?а арнал?ан заттарды т?ркілеу
Белгілі бір уа?ытта ?ана ау аулау?а р??сат беру
- ?оры?тар ж?не ?лтты? саяба?тар не ?шін ??рылып жатыр?
Жойылып бара жат?ан ?сімдіктер мен жануарларды ?ор?ау, оларды? жойылып кетуді? алдын алу ма?сатында ??рылып жатыр.
V. Жа?а материалды бекіту.
VІ. ?орытындылау.
М: Балалар, ?сімдіктер мен жануарлар т?рлеріні? азайып бара жат?аны не себепті деп ойлайсы?дар? Балалар, жауаптары?ды венн диаграммасына жазы?дар.
?ор?ау ??састы?ы Ластау
А?аштар, ?сімдіктер егу, арам ш?птерін тазарту, ??стар?а ?я салу, жем шашу,
Таби?ат, жануар, ?сімдік, ?ор?ау
?сімдіктерді, а?аштарды таптау, кесу, б?лдіру, к?шелерге бо?ты? тастау, жануарларды ату ар?ылы таби?атты б?лдіру.
М: Себебі, ?азіргі кезде а?аштарды, ?сімдіктерді ж?лып, ?ртеніп жатыр ж?не жануарларды атып алып жатыр. Сол себепті оларды ?ор?ау ма?сатында ?оры?тар ашылды. ?андай ?оры?тар бар?
VІІ. ?йге тапсырма
М: ?йден «?аза?стан таби?атын ?ор?ау» та?ырыбын о?ып т?сінік айту?а ж?не
«Сен жануарлар ?лемін ?ор?ау ?шін не істер еді??» та?ырыбында эссе, я?ни, ??гіме жазып келі?дер.VІІІ. Ба?алау.
Б?гінгі саба??а белсене ?атыс?ан о?ушыларды білім де?гейлеріне ?арай ба?алаймын.
М: Саба? ая?талды, сау болы?ыздар!