Я,Гифатуллина Альфия Науфильевна работаю в Буревестненской средней школе ,преподаватель общеобразовательных дисциплин(учитель начальног класса) Прошла 3-х месячные курсы по программе третьего (базового) уровня.Строю свою работу с ориентацией на воспитание личности с активной жизненной позицией.Учитель строит обучение осознанно и разнообразно, последовательно и эффективно реализуя большинство принципов и методов развития критического мышление в процессе обучения.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Переведено на казахский язык директором КГКП № 150 ясли-сад «Таңшолпан» Кукановой Э.Р.
Рецензент: Оспанова С.А., старший преподаватель кафедры ПМ ИПК ПГС РО
Данные рекомендации представляют собой разработку варианта создания портфолио педагога дошкольного учреждения.
Предназначены для работников дошкольного образования – методистов, воспитателей, педагогов-психологов, учителей–дефектологов, учителей казахского языка, музыкальных руководителей, инструкторов по физической культуре.
Педагоги, выбравшие данный вариант, могут вносить свои изменения, коррективы с учётом особенностей своего дошкольного учреждения. Портфолио служит материалом для оценки профессиональной деятельности при аттестации.
Утверждено
научно-учебным методическим советом
ИПК ПГС РО
Протокол №__ от «__»_________2007 г.
Содержание:
Содержание ……………………………………………………….стр. 3
Введение ………………………...…….…………………………. стр. 4
Понятие «портфолио»………………...………….……………….стр. 5
Цели и задачи создания портфолио …...……………….………..стр. 6
Требования к разработке портфолио педагога ДУ ……………..стр. 6
Этапы разработки портфолио ……………………………………стр. 7
Основные подходы к оцениванию портфолио ………………… стр. 8
Содержание портфолио:
Раздел 1. Визитная карточка…………………………………….....стр. 9
Раздел 2. Нормативно-правовая база деятельности педагога …..стр. 10
Раздел 3. Показатели профессионального роста ……………...….стр. 10
Раздел 4. Творческие наработки ………………………………... ..стр..12
Раздел 5. Рейтинг педагога ……………………………….…..…....стр. 13
Педагогическое сообщество Республики Казахстан переживает сложный и многогранный процесс модернизации образования, в том числе и дошкольного. Процессы модернизации содержания образования обуславливают потребность в специалистах новой формации, способных совершенствовать свою профессиональную деятельность посредством
критического творческого осмысления и применения на практике достижений науки и передового педагогического опыта. Современный педагог дошкольного образования должен быть конкурентоспособным, иметь высокую профессиональную компетентность.
В условиях существенных изменений, происходящих в системе образования, особое значение приобретают вопросы, связанные с усилением непрерывного характера обучения и профессионального совершенствования педагога как условия его активной адаптации к новым обстоятельствам и моделям деятельности, подготовки к решению новых профессиональных задач.
Цепочка действий по организации непрерывного педагогического образования может быть представлена в следующем виде: потребность – мотив – цель – условия – реализация процесса образования – результат – рефлексия.
Для обеспечения участия педагога в процессе самообразования необходимо:
выявить его профессиональные потребности (понять, чем они обусловлены, как на их развитие можно влиять и кто это должен делать);
создать условия для мотивации образовательной деятельности педагогов как процесса непрерывного обновления компетенций;
оказать помощь в определении собственных образовательных целей педагога;
создать условия для того, чтобы педагог в наиболее комфортном режиме мог удовлетворить свой образовательный запрос, а руководитель учреждения понимал необходимость создания условий непрерывного образования кадров для успешной работы учреждения и способствовал этому;
организовать индивидуальную и коллективную рефлексию результатов образовательного процесса.
Одной из наиболее острых проблем в этой области является поиск средств, способствующих пробуждению у педагога потребности в обновлении своего педагогического мышления, повышения мотивационной готовности к осуществлению инновационной деятельности и профессионального роста.
Средством мотивации профессионального роста и развития педагога является создание персонального портфолио педагога, который служит альтернативной оценкой и самооценкой для педагога.
3. Понятие «портфолио»
Термин « портфолио» иностранный, он пришёл в педагогику из политики и бизнеса. В переводе с итальянского «портфолио» - «портфель, папка».
Существует несколько подходов к определению понятия «портфолио». Портфолио – это:
способ фиксирования, накопления, и оценки (включая самооценивание) индивидуальных достижений специалиста в определённый период времени;
коллекция работ и результатов профессиональной деятельности, прогресс и достижения в различных избранных педагогом разделах и областях;
целенаправленная подборка материалов, характеризующих уровень квалификации педагога, своеобразный отчёт педагога о достижениях в профессиональной деятельности.
Эти материалы могут также называться «Педагогический портфель», «Методическая копилка воспитателя (специалиста)», «Педагогическое досье», «Творческая папка» и пр.
4. Цели и задачи создания портфолио
Основной смысл портфолио – «показать всё, на что ты способен».
Использование портфолио педагога помогает решать следующие задачи:
выработка педагогом индивидуальной траектории профессионального роста;
повышение эффективности профессионального роста педагога;
анализ и самоанализ путей совершенствования и самореализации;
предоставление возможности отразить систему непрерывного самообразования педагога;
детальное отслеживание достижений педагога в своей профессиональной деятельности за определённый промежуток времени;
обеспечение базиса для полного оценивания профессионализма педагога в период аттестации.
Из всего сказанного можно сделать вывод: портфолио является современной эффективной формой оценивания профессиональных достижений.
Новые подходы к оцениванию профессиональной деятельности педагогов базируются на стандартах образования, построены на концепции компетентности, основаны на уровне исполнительского мастерства и на конечных результатах профессиональных усилий.
5. Требования к разработке портфолио педагога ДУ
Поскольку официальными документами не были определены требования к разработке портфолио, это привело к появлению многообразия их моделей. К настоящему времени в зарубежной педагогической практике разработан целый ряд моделей портфолио.
Но все модели основаны на двух принципах:
- изменение целеполагания воспитательно-образовательной работы и оценивание
успехов в профессиональной деятельности, которые становятся ориентированными на
достижение результата;
- создание особенной среды в образовательном учреждении для профессионального
роста, инновационной деятельности педагога, воплощения его творческих замыслов.
Основные требования
1. Портфолио должен отражать субъектную позицию педагога ДУ как профессионала, которая выражается в умении решать педагогические задачи, используя профессиональные знания и умения, различные освоенные способы деятельности. При этом способы решения профессиональных задач, тактика и стратегия профессионального поведения педагога могут существенно отличаться.
2. При подготовке портфолио следует помнить о том, что, согласно требованиям к нему,
каждый отдельный материал должен датироваться. В связи с этим возникает вопрос, материалы за какой период представляются в портфолио. Идеальный вариант - если в портфолио включены материалы за время, прошедшее с момента прошлой аттестации. В портфолио должны войти материалы, отражающие работу педагога как минимум на протяжении одного учебного года, с последующим накоплением до следующей аттестации.
3. Разработка портфолио является обязательной для каждого педагога дошкольной организации.
4. Портфолио педагога оформляется в папке – накопителе с файлами. Состав портфолио зависит от конкретных задач, которые ставит перед собой сам педагог.
6. Этапы разработки портфолио
Процедура разработки и оценивания портфолио может состоять из трёх основных стадий.
Первая стадия. Организация и планирование
Эта начальная стадия влечёт за собой принятие решения со стороны педагога: педагог должен понять цель создания порфолио, осмыслить его назначение, его статус как средства контроля и оценки собственного развития.
В этот период должны быть проведены консультации методистом или другими специалистами. Можно провести обучающий семинар по данной теме или рассмотреть данный вопрос на педагогическом совете или методическом совещании.
Вторая стадия. Собирание
Собирание - это основная стадия работы по созданию профессионального портфолио, процесс разработки, собирания значимых материалов, отражающих образовательный и профессиональный опыт педагога. Все собранные материалы должны ясно отразить критерии и стандарты, соответствующие уровню квалификации данного педагога.
В этом периоде велика роль эффективного содействия педагогу со стороны методиста, наставников, которые координируют данный процесс, оказывают методическую помощь.
Третья стадия. Презентационно - оценочная
Это стадия завершения работы с портфолио. Педагог может представлять материалы портфолио на педагогическом совете, педчасах, либо на заседании аттестационной комиссии. Коллеги изучают материал, оценивают его, дают рекомендации по совершенствованию данного материала.
7. Основные подходы к оцениванию портфолио
Процесс оценивания, прежде всего, будет зависеть от того, с какой целью разрабатывался педагогом портфолио. Если с целью самоутверждения, повышения своего профессионального статуса и рейтинга внутри ДОУ, то критерии оценки будут исходить из оказания методической помощи со стороны наставников, из побуждения стимулировать творческий поиск инновационных направлений работы педагога. Оценка будет носить поощрительно – рекомендательный характер, предполагающий доработку папки документов.
Если же педагог создаёт портфолио как оценочный документ в рамках аттестации, то к материалам предъявляются требования в зависимости от уровня квалификации данного педагога с учётом того, что материал должен быть достойно представлен на заседании аттестационных комиссий всех уровней.
Основными критериями оценки портфолио могут быть:
- понимание идеи или проблемы содержания портфолио;
- ценность использования материалов портфолио для профессиональной
деятельности самого педагога и в рамках распространения опыта;
- эстетичность оформления портфолио.
8. Содержание разделов
Раздел 1. Визитная карточка
В разделе представляются данные о педагоге:
1. Фамилия, имя, отчество педагога
2. Должность
3. Образование - образовательное учреждение, год окончания, специальность
по диплому
4. Педагогический стаж работы
5. Стаж по данной специальности
6. Сведения об аттестации - наличие аттестационной категории, дата
прохождения аттестации
7. Прохождение курсов повышения квалификации
8. Поощрения и награды
Раздел 2. Нормативно-правовая база деятельности педагога
В данном разделе отражается нормативно-правовая деятельность педагога: материалы документов, на основании которых педагог должен строить свою профессиональную деятельность, знание которых предусмотрено должностными инструкциями и требованиями, предъявляемыми к квалификационным категориям педагога дошкольного образования.
Примерный перечень документов:
Закон РК «Об образовании» от 7 июля 1999 года
Концепция развития образования в РК до 2015
Государственный общеобязательный стандарт образования РК. Астана, 2004
Программа «Балбобек», Алматы, 2005
Типовая программа воспитания и обучения в детском саду. Алма-Ата «Мектеп», 1989
Программа предшкольной подготовки детей 5-7 лет в детском саду. Астана – Алматы, 1999
Закон РК «О правах ребёнка в Республике Казахстан», Алматы, 2006
Положение о порядке аттестации педагогических и руководящих работников государственных и (Приказ министра образования и науки Республики Казахстан от 24 декабря 2004 г. № 1051)
Приказ Министерства здравоохранения РК от 25.07.2003 года №571 «Санитарно-эпидемиологические требования к устройству и содержанию дошкольных организаций»
Раздел 3. Показатели профессионального роста
Содержанием данного раздела являются:
Материалы диагностики – анализ и контроль всех видов деятельности педагогов (Приложение 2), самодиагностики, т.е. выявления затруднений и интересов в своей профессиональной деятельности с помощью тестов, анкет, диагностических карт, профессиограмм, а также проектирования (самостоятельно или с помощью методиста) собственного педагогического развития. Самодиагностика – это эффективная форма работы по выявлению уровня профессиональной компетенции, т.к. её результаты известны только самому педагогу, что не вызывает стремления скрыть это от других педагогов. (Диагностическая карта профессиональной подготовленности воспитателя.Приложение 3; Профессиограмма педагога. Приложение 4)
Индивидуальная программа профессионального развития педагога не навязывается извне, а вытекает из профессионального интереса педагога и проектируется на основании самодиагностики.
Индивидуальная программа развития педагога
Педагогические затруднения и проблемы
Пути решения
Сроки
Предполагаемый результат
Работа по самообразованию планируется и осуществляется на основании индивидуальной программы развития педагога.
Этапы работы по самообразованию
Информационно-аналитический:
а) курсы повышения квалификации или профессиональной подготовки;
б) обучение в ВУЗе;
в) изучение новинок методической литературы, передового педагогического опыта в рамках самообразования;
г) внедрение в практику, осуществление мониторинга с целью фиксирования результатов;
д) представление опыта работы на педсоветах и педчасах ДУ, выступления на родительском собрании, опубликование статьи, разработка конспектов занятий и рекомендаций.
Посещение и проведение мероприятий в рамках осуществления профессиональной деятельности:
а) проведение открытых занятий, режимных моментов с детьми и других
мероприятий внутри ДУ;
б) участие в работе городских методических объединений.
Глоссарий:
а) изучение словарных статей, справочников на определение педагогических,
психологических и медицинских терминов, без знания которых невозможно
- создание информационного банка, в который будут включены статьи, конспекты занятий,
инновационные технологии, альтернативные методики, рефераты и прочее;
- разработки авторских дидактических и развивающих игр.
Раздел 4. Творческие наработки
Данный раздел предполагает обобщение прогрессивного педагогического опыта, который может быть представлен в различных формах:
создание учебно-методического или учебно-наглядного пособия, выступления с докладами на педчтениях, заседаниях методических объединений, создание фотоальбома или видеофильма, написание статьи, обобщение собственного опыта работы по определённому разделу программы.
Алгоритм описания опыта:
Первый этап.
Раскрытие проблемы, на решение которой был направлен творческий поиск педагога, формулирование задач, решаемых педагогом в своей практике
Второй этап.
Основная часть – описание самого опыта, который демонстрирует трудности, препятствия, возникающие на пути к цели, способы их преодоления; описание и анализ нового, оригинального.
Третий этап.
Заключительная часть – отражает достигнутые результаты. В ней показываются преимущества методики работы, делаются выводы по её результатам, причём, отмечаются как положительные, так и отрицательные моменты; намечаются перспективы дальнейшей работы. Здесь же даётся список используемой автором литературы.
Раздел 5. Рейтинг педагога
В этом разделе содержатся отзывы администрации дошкольного учреждения, родителей воспитанников о профессиональной деятельности педагога; результаты анкетирования участников образовательного процесса; грамоты, дипломы, награды.
9. Заключение
Создание портфолио педагога ДОУ – это новая технология оценки профессионального роста педагога в отечественном образовании. Представленный нами материал является попыткой разработки условий, направленных на приобретение педагогами ДОУ практического опыта формирования портфолио. Это первые шаги, позволяющие реализовать данную идею, предполагающие дальнейшее совершенствование опыта внедрения порфолио в образовательное пространство дошкольных организаций.
Литература:
Закон РК «Об образовании» от 7 июля 1999 года
Концепция развития образования в РК до 2015 года
Государственный общеобязательный стандарт образования РК. Астана, 2004
Программа «Балбобек», Алматы, 2005 год
Типовая программа воспитания и обучения в детском саду. Алма-Ата «Мектеп», 1989
Программа предшкольной подготовки детей 5-7 лет в детском саду. Астана – Алматы, 1999 год
Закон РК «О правах ребёнка в Республике Казахстан», Алматы, 2006 года
Положение о порядке аттестации педагогических и руководящих работников государственных и (Приказ министра образования и науки Республики Казахстан от 24 декабря 2004 г. № 1051)
Приказ Министерства здравоохранения РК от 25.07.2003 года № 571 «Санитарно-эпидемиологические требования к устройству и содержанию дошкольных организаций»
«Портфолио педагога дошкольного образовательного учреждения», Кучергина О.В. Научно-практический журнал «Управление ДУ», №2, М., 2006 года
«Региональный опыт использования технологии портфолио в практике российской школы», Новикова Т.Г. Научно-методический журнал «Методист», №4, АПКиППРО, 2005 года
«Зарубежный опыт использования портфолио», Федотова Е.Е. Научно-методический журнал «Методист» № 5, АПКиППРО, 2005 года
«Руководство по использованию портфолио в классе (на основе зарубежного опыта)», Новикова Т.Г. Научно-методический журнал «Методист», №6, АПКиППРО, 2005 года
«Педагогический совет на тему: «Портфолио образовательного учреждения», Пономарёва Е.А. Научно-методический журнал «Методист», №2, АПКиППРО, 2006 го
«Информационное сопровождение предпрофильной подготовки и профильного обучения», Аницына Т.Н. Научно-методический журнал «Методист», №3, АПКиППРО, 2006 года
«Методика оценки и измерения качества освоения и усвоения детьми базового содержания дошкольных образовательных программ» - Министерство образования и науки РК – Представительство ЮНЕСКО в Алматы, Казахстан - Изд. «Арман», Астана – 2004 года
«Балапан» бөбекжай-бақшасы КМҚК
Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының педагогының портфолиосы
КМҚК «Балапан» бөбектер-бақшасының аға тәрбиешісі Исмаилова А.О.
Бұл ұсыныс мектепке дейінгі мекемелердегі педагогтың портфолиосын құрудың нұсқасын жасайды.
Мектепке дейінгі білім беру қызметкерлеріне - әдіскерлерге, тәрбиешілерге, педагог-психолготарға, мұғалім-дефектологтарға, қазақ тілі пәнінің мұғалімдеріне, әуендік жетекшілерге, дене шынықтыру бағыттаушыларына арналады.
Бұл нұсқаны таңдап алған педагогтар өздерінің өзгертулері мен түзетулерін жергілікті метепке дейінгі ұжымдардың ерекшеліктеріне байланысты еңгізе алады.
Портфолио кәсіби іс-әрекеттерін аттестациялау кезінде бағалау материлдарына қызмет жасайды.
Мазмұны:
Кіріспе.
«Портфолио» түсінігі.
Портфолио құрудың мақсаты мен міндеттері.
Мектепке дейінгі ұйымның педагогының портфолио жоспарына қойылатын талап.
Портфолио жоспарының кезеңдері.
Портфолио мазмұны.
Қорытынды.
Кіріспе
Қазақстан Республикасының педагогикалық қоғамдастығы қиын және сан қырлы білім беру жүйесінің жаңарту үрдісін басынан өткізуде, соның ішінде мектепке дейінгіде қамтылғын. Білім беру мазмұнындағы жаңарту үрдісі жаңа формациядағы өзінің кәсіби іс-әрекеттерін шығармашық ойлау қабілеттері арқылы жетілдіре алатын және практикада ғылыми жетістіктерді қолданатын және алдыңғы қатарлы педагогикалық тәжірибесі бар мамандардың қажеттігін нұсқайды. Мектепке дейінгі білім беру жүйесіндегі қазіргі заманға сай педагог бәсекелестікке қабілетті, кәсіби құзіреттігі жоғары болуы қажет.
Білім беру жүйесіндегі болып жатқан маңызды өзгерістер жағдайына оқытудың үзіліссіз мінездемесінің артуына және педагогтың жаңа жағдайларға белсенді қалыптасу шарты ретіндегі кәсіби жетілдіруіне және іс-әрекеттердің үлгілеріне, жаңа кәсіби мәселелерді шешуге дайындықтарына байланысты сұрақтар туындайды.
Үзіліссіз педагогикалық білім берудің іс-әрекеттерін ұйымдастырудың тізбегі мынадай түрде берілуі мүмкін: қажеттілік – себеп – мақсат – жағдай – білім беру үрдісін іске асыру – нәтиже – рефлекция.
Өзін-өзі оқыту үрдісіне педагогтың қатысуын қамтамасыз ету үшін мыналар қажет:
оның кәсіби қажеттіліктерін анықтау (немен айқындалатынын түсіну, олардың дамуына қалай әсер ету және оны кім жасау керек);
педаготардың білім беру іс-әрекеттерін үзіліссіз жаңару құзіреті үрдісі ретінде дәлелдеу үшін жағдай туғызу;
педагогтардың өзіндік білім беру мақсаттарын анықтауда көмек көрсету;
педагогтың неғұрлым жайлы тәртіпте өзінің білім беретін сауалдарын қанағаттандыру үшін жағдай туғызу, ал мекеме басшысы үзіліссіз білім беретін кадрлардың мекеме жұмыстарын ойдағыдай орындап, іске асыру үшін жағдай жасау керек екендігін түсініп және оларды қолдауы керек;
білім беру үрдісінің нәтижелерінің ұжымдық және жеке рефлекцияларын ұйымдастыру.
Біздің ойымызша бұл саладағы бірден-бір қиын проблемалардың бірі педаготың педагогикалық ойлау қабілетін жаңартудағы қажеттіліктерді оятудаға себеп болатын, инновациялық іс-әрекеттерді іске асырудағы дәлелді дайындықтарын көтеруге, кәіби өсуге байланысты құралдарды іздеу болып табылады.
Педагогтың кәсіби дамуы мен өсуіне арнайы педагог портфолиосын құрастыру, балама бағалауға және педагогтың өзін-өзі бағалауына қызмет жасайтын тәсіл болып табылады.
Портфолио түсінігі
«Портфолио» термині шет тілінен алынған, ол педагогикаға саясат пен бизнестен келді. Итальян тілінен аударғанда «портфолио» - «портфель, папка».
«Портфолио» ұғымын анықтауда бірнеше жолдарды көрсетуге болады. Портфолио – бұл:
Белгілі бір уақыт кезеңіндегі маманнның жеке жетістіктерді (өзін-өзі бағалауды қосқанда) белгілеу, анықтау, жинақтау және бағалау амалы.
Кәсіби іс-әрекеттердің нәтижелері мен жұмыстарының жиынтығы, таңдап алынған педагогтардың әртүрлі бөлімдер мен салалардағы жетістіктері және үрдістері.
Педагогтың біліктілік деңгейін көрсететін белгілі бір мақсатқа бағытталған материалдар іріктемелері, педагогтың жетістіктер мен кәсіби іс-әрекеттер жайындағы өзіндік есептері.
Бұл материалдар сонымен қатар «Педагогикалық портфель», «Тәрбиешінің (маманның) әдістемелік жиынтығы», «Педагогикалық досье», «шығармашылық папка» және т.б. аталуы мүмкін.
Портфолио құрастырудағы мақсаттар мен міндеттер
Портфолионың басты мән-мағынасы – «өзіңнің барлық қабілеттерінді көрсету»
Педагогтың портфолионы пайдалануы келесі мәселелерді шешуге көмектеседі:
педагогтарға кәсіби өсудің жеке траекториясын жасау;
педагогтың кәсіби өсуінің тиімділігін арттыру;
жетілдіру және өзіндік іске асыру жолдарын талдау және өзіндік талдау жасау;
педагогтың үзіліссіз өзін-өзі оқыту жүйесін көрсететін мүмкіндіктерді анықтап беру;
белгілі бір уақыт аралығындағы педагогтың өзінің кәсіби іс-әрекеттеріндегі жетістіктерін бақылуы;
аттестация кезінде педагогтың мамандық қабілетін толық бағалауға базисті қамтамасыз ету;
Барлық айтылғандардан: портфолио кәсіби жетістіктерді бағалаудың қазіргі заманғы тиімді түрі болып табылады деген қорытындыға келуге болады.
Педагогтардың кәсіби іс-әрекеттерін бағалаудағы жаңа тәсілдер стандарттық білім беруге базаланып, концепциялардың құзіреттілігіне құрылып, кәсіби және орындаушылық қабілеттердің деңгейіне негізделеді.
Мектепке дейінгі ұйымдардағы педагогтың портфолио құрастыруына қойылатын талаптар
Ресми документтерде портфолио құрастыруға қойылатын талаптар анықталмағандықтан, бұл бірнеше үлгілердідің пайда болуына алып келді. Қазіргі таңда шетелдік педагогикалық практикада портфолио үлгісінің бірнеше топтары құрастырылған.
Бірақ барлық үлгілер екі басты принципке сүйенген:
Білім беру және тәрбие жұмыстарындағы алға қойылар мақсаттың және жетістіктердің нәтижелеріне бағыттаушы болатын, кәсіби іс-әрекеттердің жетістіктерін бағалаудың өзгеруі.
Білім беру мекемелеріндегі шығармашылық ойларын іске асыра отырып, педагогтың инновациялық іс-әрекеттерінің кәсіби өсуіне септігін тигізетін ерекше орта құру.
Портфолио аттастациядан өтіп жатқан маманнның кәсіби білімі мен ойлау қабілетін, әртүрлі іс-әрекеттерді қабылдай отырып педагогикалық мәселелерді шеше алатын субьективтік көзқарастарын көрсетуге тиісті. Сонымен қатар кәсіби мәселелерді шешуде, педагогтың тактикасы мен кәсіби іс-әрекеттерінің стратегиясы өзгеше болуы мүмкін.
Портфолио дайындаған кезде оның талаптарына сәйкес әрбір материалдың мерзімі көрсетілуі керектігін ұмытпау керек. Осыған байланысты қай уақытта портфолиоға материалдар өткізіледі деген сұрақ туындайды. Ең ұтымды нұсқа – портфолиоға материалдар өткен аттестация кезінде тіркелгені. Бірақ-та, портфолионың аттестациялаудың жаңа түрі екендігін ескерсек, оның материалдарының алдын-ала дайын болмауы да мүкін. Біздің ойымызша, портфолиоға педагогтың келесі аттестацияға дейінгі жинақталған, ең болмаса бір оқу жылының жұмысын көсететін материалдар еңгізілуі керек.
Портфолио құрастыру мектепке дейінгі ұйымдардағы әр бір педагогтың міндеті болып табылады.
Педагогтың портфолиосы – жинақталған файлдар папкасында безендіріледі. Портфолио құрамы педагогтың өзінің алдына қоятын нақты мәселелерден тұрады.
Портфолио құрастырудың кезеңдері
Портфолио құрастыру және оны бағалау шаралары негізгі үш кезеңнен тұруы мүмкін:
Бірінші кезең. Ұйымдастыру және жоспарлау.
Бұл бастапқы кезең педагогтың тарапынан шешім қабылдауын көрсетеді: педагог портфолио құрастырудың мақсатын, оның пайдаланудың маңызын, оның өзіндік дамытудағы бақылау және бағалау ретіндегі беделін түсінуі керек.
Бұл кезең әдіскерлер мен басқа да манадардың кеңесі арқылы жүргізіледі. Бұл тақырып бойынша оқыту семинарын жүргізуге немесе педагогикалық кеңес пен әдістемелік жиналыстарда талқылауға болады.
«Мектепке дейінгі білім берудегі педагогтың портфолиосы» атты тақырыпқа шағын-семинар
Семинар мақсаты:
* педагогтарды сұрақтың теориясымен таныстыру және оны практикада іске асырудың нақты үлгілерін көрсету;
* педагогтардың кәсіби өсуіндегі қазіргі мониторинг түріне, нәтиже шығаруға бағытталған өзінің іс-әрекеттерін талдау мен құрастыруға қызығушылықтарын арттыру.
Семинар түрі: іскерлік ойын.
Қызметтермен: әдіскерлік, оқытушылық.
Технологиясы: локальдік-модульдік.
Өткізу жоспары:
Мәселеге кіріспе: «Жеке жетістіктер папкасы – қазіргі заманғы мектепке дейінгі педагогтардың кәсіби деңгейін құрастыру және портфолио».
а) «Портфолио» түсінігі және оның анықтамасы.
б) Портфолионың негізгі мағынасы.
в) Портфолионы педагогтың аттестация кезіндегі кәсіби деңгейін бағалаудадың бір альтернативтік түрі ретінде қарастыру.
г) Портфолио құрамы
Іскерлік ойын: «Педагогтың кәсіби жетістіктерінің портфелі»
Мақсаты: нақты жағдайларда теориялық алған білімдерін практикада іске асыру.
Ойынның шарттары:
Ойынға қатысушыларға педагогтың жетістіктері тіркелген папкаларды безендіруді теориялық материалдар арқылы оқыту.
Педагогтың портфолиосын құрастырудағы материалдары іріктеуде технологияны жаңарту.
Ойын барысы:
Педагогтар 2 шағын топтарға бөлінеді.
Әрбір шағын топ үлестірме материалдарын алады, оған мыналар кіреді:
теориялық материалдар;
«Педагогтың жетістіктері папкасының» құрылысы;
жұмыс шарттары.
Жұмыс шарттары: Теориялық материалдарға сүйене отырып, берілген құрылысты пайдаланып «Педагогтың жетістіктері папкасының» 3 нұсқасын жасау және оларды оқытуға бағытталған көзқарас негізінде талқылау.
Бірінші шағын топқа – бөлімдер: «Таныстыру карточкасы», «Кәсіби өсу портфолиосы» және «Рейтинг портфолиосы».
Екінші шағын топқа – бөлімдер: «Документтер портфолиосы», «Жұмыс портфолиосы»
«Таныстыру карточкасы» бөлімін құрастыру нұсқасын қарастырамыз
1 нұсқа
2 нұсқа
3 нұсқа
Аты-жөні
Туған жылы
Қызметі
Білімі
Педагогикалық стажы
Біліктілік категориясы
Аты-жөні
Туған жылы
Қызметі
Білімі
Диплом бойынша мамандығы
Педагогикалық жұмысының стажы
Осы қызмет бойынша жұмыс стажы
Біліктілік категориясы
Категория алған жылы
Біліктілікті арттыру курстарына қатысуы
Алғыс хаттары мен мадақтау қағаздары
Суреті
Аты-жөні
Туған жылы
Білімі
Оқытқан мекеме аты
Бітірген жылы
Диплом бойынша мамандығы
Қызметі
Жұмыс орны (топтың жасы)
Қандай оқыту программаларымен жұмыс істейді
Педагогикалық стажы
Осы қызметтегі жұмыс стажы
Осы жұмыс орнындағы жұмыс стажы
Біліктілік категориясы
Категория алған жылы
Біліктілікті арттыру курстары, жылы
Ғылыми дәрежесі
алғыс хаттары мен мадақтау қағаздары
Кәсби іс-әрекеттеріндегі маңызды жетістіктері
Кәсіби іс-әрекеттерден басқа айналысатын істері
«Таныстыру карточкасы» бөлімінің мазмұнын талдау
Кестенің мазмұнынан әрбір бөлімдерде әртүрлі нұқаларды көреміз. Бұл нұсқалардың бірі педагог жайындағы толық мәліметті қамтыса, екіншісінің аз мәлімет қамтығанын байқаймыз.
Мыналарды 5,6,9,13,17 (3 нұсқа) кіргізбеуге де болады.
Екінші кезеңі. Жиналыс.
Бұл кәсіби портфолионы құрастырудағы негізгі кезең. Бұл оқыту және кәсіби педагогтың тәжірибесін қамтитын маңызды матреиалдар жинаудың үрдісі. Барлық жиналған материалдар педагогтың берілген біліктілік деңгейіне байланысты критериилер мен стандарттарды нақты көрсетуі керек.
Бұл кезеңде педагогқа тиімді рөлді осы үрдісте әдіскердік көмек көрсететін әдіскерлер мен тәлімгерлер атқарады.
Үшінші кезең. Бағалау – таныстыру.
Бұл портфолиомен жұмысты аяқтау кезеңі. Педагог портфолио материалдарын педагогикалық кеңесте, немесеаттестациялық комиссияның жиналысында көрсете алады. Әріптестері материалды игеріп, берілген материалды әрі қарай жетілдіруге баға береді.
Портфолионы бағалаудағы негізгі тәсілдер
Бағалау үрдісі, ең алдымен, педагогтың портфолионы қандай мақсатта құрастырғаныдығын қарастырады. Егер де мектепке дейінгі ұйымдардың ішіндегі кәсіби деңгейі мен рейтингісін көтеру мақсатында болса, онда тәлімгерлердің педагогтық жұмыстарына инновациялық бағыттарына шығармашылық ізденіске түрткі боларлық әдіскерлік көмек көрсетіледі. Бағалау онда документтер папкасын әрі қарай жалғастырушы, мадақтау (қолдау) ұсынысы ретіндегі мінездеме алады.
Егер педагог портфолионы аттестация аясындағы бағалайтын документ ретінде құрастырса, онда материал аттестациялық комиссияның жиналысында барлық кезеңінде лайықты көрсетілуі үшін педагогтың біліктілік деңгейіне байланысты материалға талаптар тіркеледі.
Портфолионы бағалаудағы басты критерилер мыналар болуы мүмкін:
педагогтардың өздерінің идея мен мәселелерді толық түсінуі;
портфолионы ұйымдастыру кезеңдері;
жоғары дәрежелі шығармашылық ұсыныстар;
папка материалдарының ойластырылып қолданылуы;
бұл материалдың педагогтың өзінің кәсіби іс-әрекеттеріндегі және тәжірибесіндегі қолданысы;
портфолионың эстетикалық безендірілуі.
Бөлімдердің мазмұны
«Мектепке дейінгі білім беру педагогының портфолиосы»
«Таныстыру карточкасы»
Бөлімде педагог жайында мәліметтер берілерді:
Педагогтың аты-жөні.
Қызметі.
Білімі (білім берген мекеме, бітірген жылы, диплом бойынша мамндығы).
Педагогикалық жұмыс стажы.
Осы мамандық бойынша стажы.
аттестация жайында мәліметтер (аттестациялық категориясы, аттестацияның өткен мерзімі).
Біліктілік деңгейін арттыруға өткен курстардың мерзімдері.
Алғыс хаттары мен мадақтау қағаздары.
«Портфолио докуметтері»
Бұл бөлімде педагогтың нормативтік-құқықтың іс-әрекеттері көрсетіледі: докуметтер материалдары,педагогтың кәсіби іс-әрекеттерін құруға негіздемелер, мектепке дейінгі білім беретін білікті педагогтардың категорияларына сәйкес қойылатын талаптар.
Документтердің мысалдық тізбесі:
ҚР «Білім туралы» Заңы.
Балалардың құқытары жайындағы конвенция.
Мемлекеттік жұмысшыларды басқарушылар және аттестациялық тәртіп туралы ереже (Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрінің 24 желтоқсан 2004 ж. №1051 бұйрығы).
ҚР денсаулық қорғау Министрінің 25.07.2011 ж. №571 «Мектепке дейінгі мекемелердегі тұрақты санитарлық-эпидемиялық талаптар» жайындағы бұйрығы.
Педагогтың жұмысында қолданылатын оқыту бағдарламалары.
Кәсіби өсудің портфолиосы
Аталған бөлімнің мазмұны болып мыналар табылады:
Педагогтық барлық іс-әрекеттерінің түрлерін талдау және бақылау (Қосымша 2), өзін-өзі бақылау, яғни өзінің кәсіби іс-әрекеттеріне тест, сауалнама, бақылау карталары, профессиограмма арқылы қиыншылықтар мен қызығушылықтарды анықтау, сондай-ақ өзінің педагогикалық (өз бетімен немесе әдіскердің көмегімен) дамуын жобалау.
Өзін-өзі бақылау – бұл педагогтың өзіне ғана белгілі, бірақ басқа педагогтардан жасыруға құлшыныс білдірмейтін, кәсіби құзірет деңгейін анықтаудың тиімді жұмысы. (Тәрбиешінің кәсіби дайындығын бақылайтын карта. Қосымша 3; Педагог профессиограммасы. Қосымша 4)
Өзін-өзі бақылау негізінде педагог өзінің кәсіби дамуына жеке бағдарламаларды жоспарлайды.
Педагогтық кәсіби дамуындағы жеке бағдарламасы сол педагогтың өзінің кәсіби қызығушылықтарының аясында пайда болады.
Педагогтың дамуының жеке бағдарламасының түрі
Педагогикалық қиыншылықтар және проблемалар
Шешу жолдары
Мерзімі
Күтілетін нәтиже
Өзін-өзі оқыту жұмысы
Өзін-өзі оқыту жұмысының кезеңдері
1. Ақпараттық-аналитикалық:
а) біліктілікті дамыту және кәсіби дайындық курстары;
б) Жоғарғы оқу орындарында оқыту;
в) Өзін-өзі оқыту аясында алдыңғы қатарлы педагогикалық тәжірибелерді, жаңа әдістемелік еңбектерді оқыту;
г) нәтижелерді жазып алу мақсатында практикаға мониторингті еңгізу;
д) жұмыс тәжірибелерінің педагогткалық кеңесте, мектепке дейінгі ұйымдардың бөлімдерінде, ата-аналар жиналысында көрсету, мақалалардың басылуы, конспектілер мен ұсыныстардың жөнделуі.
2. Кәсіби іс-әрекетті дамыту аясында іс-шараларға қатысу және ұйымдастыру, өткізу;
а) балалармен ашық сабақтар өткізу, және де мектепке дейінгі ұйымдардың ішінде іс-шаралар ұйымдастыру;
б) қалалық әдістемелік бірлестіктердің жұмыстарына қатысу;
3. Глоссарий:
а) педагогикалық үрдістің сапалы түрде жүзеге асуы үшін мақалалар сөздігін оқып-үйрену, педагоикалық, психологиялық, медициналық ұғымдардың түсіндірме сөздіктерін оқу.
4. Әдістемелік жинақ:
а) мазмұны жағынан педагогтың өзінің жұмыстарында қолданатын материалдардан тұратын (мақалалар, сабақ конспектілері, инновациялық технологиялар, альтернативтік әдістемелер, рефераттар және де т.б.) ақпараттық банк құру;
б) авторлық дидактикалық және дамытушылық ойындардың жобалары.
Атқарылған жұмыстардың портфолиосы
Бұл бөлім педагогикалық тәжірибенің прогрессивтік жинақталуын жорамалдайды. Әрқилы түрде берілуі мүмкін: әдістемелік оқу құралдары немесе көрнекілік оқу құралдарын құрастыру, баянадмамен педагогикалық, әдістемелік бірлестіктердің жиналыстарында сөз сөйлеу, мақала жазу, бағдарламаның белгілі бір бөліміне байланысты өзінің жеке жұмыс тәжірибесін жинақтау.
Тәжірибеге сипаттама беру алгоритмі:
Бірінші кезең.
Педагогтың шығармашылық ізденіс бағытына байланысты мәселенің ашылуы, педагогтың өзінің практикасында шешілетін мақсаттарды құрастыру.
Екінші кезең:
Негізгі бөлім – алға қойған мақсатқа жету барысында кездескен қиындықтарды, оларды қалай жеңу шараларын, өзіндік тәжірибені сипаттау; талдау жасау.
Үшінші кезең:
Қорытынды бөлім – жеткен жетістіктерді бейнелейді. Мұнда жұмыстың әдістемесі көрсетіледі, оның нәтижелерін қорытындылайды, онда жұмыстық он жақтары мен қоса қарама-қайшылықтары да анық көрсетіледі; бұл жұмыстың әрі қарайғы болашағы талқыланады. Осы жерде автордың пайдаланылған әдебиеттер тізімі беріледі.
5. Педагогтың рейтингісінің портфолиосы
Бұл бөлімде мектепке дейінгі ұйымдардың әкімшіліктерінің, тәрбие алушылардың ата-аналарының педагогтың іс-әрекетіне сын-пікірлері; оқыту үрдісіне қатысушылардың сауалнама нәтижелері; мақтау қағаздары, дипломдар, марапаттаулары баяндалады.
Қорытынды
Мектепке дейінгі ұйымдарда педагогтың портфолиосын құрастыру – бұл отандық білім берудегі педагогтың кәсіби дамуын бағалайтын жаңа технология.
Біз ұсынып отырған материал портфолионы құрастырудағы педагогтардың мектепке дейінгі ұйымдардағы практикалық тәжіребелер жинақтауға бағытталған жоба болып табылады. Бұл айтылған ойды іске асырудың және мектепке дейінгі ұйымдардағы оқыту аясында портфолионы дамытудағы тәжірибенің жалғастыру жобаларының алғашқы қадамдары болып табылады.
