О?у мен жазу ар?ылы сыни ойлауды дамытуды? тиімділігі

Атырау облысы, Индер ауданы

Боран Нысанбаев орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі Суюнгалиева Айгүл Тоқпанқызы

Оқу мен жазу арқылы

сыни ойлауды дамытудың тиімділігі

Жоспар

І. Кіріспе

Білім беру үдерісіндегі жаңа мұғалімнің алдындағы

талап – жаңадан жаңаны табу

ІІ. Негізгі бөлім

1. Оқу мен жазу арқылы сыни ойлауды дамытудың

тиімділігі

2. Әдебиеттік оқу сабағында сын тұрғысынан ойлау технологиясын пайдалану

ІІІ. Қорытынды

Жаңа технологияның басты мақсаттарының бірі - баланы оқыта отырып, оның еркіндігін, белсенділігін қалыптастыру, өз бетінше шешім қабылдауға дағдыландыру.

Кембридж тәсілдерін сабақта қолданудың маңызы зор. Ол өзіндік жеті модульден тұрады:

Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер

Сыни тұрғыдан ойлау

Білім беру үшін бағалау және оқуды бағалау

Білім берудегі АКТ пайдалану

Талантты және дарынды балаларды оқыту

Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес білім беру және оқыту

Білім берудегі басқару және көшбасшылық

Сын тұрғысынан ойлау – сынау емес, шыңдалған ойлау. Бұл деңгейдегі ойлау тек ересек адамдарға, жоғарғы сынып оқушыларына ғана тән деп ойлау дұрыс емес. Жас балалардың да бұл жұмысты дұрыс ұйымдастырған жағдайда өз даму деңгейіне сәйкес ойы шыңдалып, белгілі бір жетістіктерге жетері сөзсіз.

Сын тұрғысынан ойлау үш бөліктен тұрады:

Біріншіден, сын тұрғысынан ойлау өзіндік жеке ойлау болып табылады.

Екіншіден, сын тұрғысынан оқыту жаттанды қағидаларды дәлелдеп айта беру  емес, оқушының оқып, оны еске сақтап айту, терең ойлау арқылы ескіге жаңаша көзқарас қалыптастыру, тың идеялар ойлап табу қабілеті.

Үшіншіден, сын тұрғысынан ойлау сұрақтар қойып, шешімін табуды қажет ететін мәселені анықтаудан басталады.

Қызығушылықты ояту. Үйрену процесі – бұрынғы білетін және жаңа білімді ұштастырудан тұрады. Үйренуші жаңа ұғымдарды, түсініктерді, өзінің бұрынғы білімін жаңа ақпаратпен толықтырады, кеңейте түседі.

Сын тұрғысынан ойлау бағдарламасы  үш кезеңнен тұрады

Ойлау мен үйренуге бағытталған бұл бағдарламаның екінші кезеңі   мағынаны ашу (түсіне білу) . Бұл кезеңде үйренуші жаңа ақпаратпен танысады, тақырып бойынша жұмыс істейді, тапсырмалар орындайды. Оның өз бетімен жұмыс жасап, белсенділік көрсетуіне жағдай жасалады.

Тақырып туралы  ой-толғаныс  – бағдарламаның үшінші кезеңі. Күнделікті оқыту процесінде оқушының толғанысын ұйымдастыру, өзіне, басқаға сын көзбен қарап, баға беруге үйретеді. Оқушылар өз ойларын, өздері байқаған ақпараттарды өз сөздерімен айта алады.

Сабақта оқушыға білім дайын күйінде беріле салмау керек. Мұғалім шеберлігі арқылы баланың білімді игеруге қызығушылығын ояту қажет. Ал ол сұрақ әр түрлі әдіс-тәсілдер арқылы баланың алдына жан-жақты мақсат қойып, іске асыруына жол көрсетеді.

Сын тұрғысынан ойлауға құрылған сабағымды мысалға келтіремін.

Сабақтың   тақырыбы:     Б. Емелянов. Бүркіт

(3-сынып, әдебиеттік оқу)

Сабақтың   мақсаты:    Оқушыларды мәтін мазмұнымен

таныстыру, шығарманың мағынасын   ашу. Оқушының ой

өрісін, танымын, пайымдау қабілеттерін дамытып, сөздік

қорын молайту, тіл байлығын арттыру.

Күтілетін нәтиже:

1. Мәтін мазмұнымен танысып, негізгі идеясын анықтайды.

2. Бірлесіп жұмыс істеу дағдысын қалыптастырады.

3. Өздері білетін мәліметтермен бөлісіп үйренеді.

І. Қызығушылығын ояту

Кластер

Кластер

«Б–Б–Б»

Сұрақтар, мәтіннен тауып жауап беруге болатын жауаптар тұжырымы

« Миға шабуыл»

Тәсілдері

Болжам (сурет, портреті бойынша )

Альтернативті тест (дұрыс немесе дұрыс емес пікірлер)

Қажетті сөздер бойынша болжам

2.Топқа бөлу

І. Қызығушылығын ояту

1.Тренинг

4. Ассосиация

3.Үй тапсырмасын

пысықтау

ІІ. Мағынаны тану

Тәсілдері

Түртіп алу жүйесі

Сұрақ қою,қайтадан сұрақ қою

Әңгімелер кестесі

Бірін бірі оқыту

Болжау

Қол жазба күнделігі

Оңай және қиын сұрақтар кестесі

INSERT – оқығанын түсінуге, өз ойына басшылық етуге, ойын білдіруге үйрететін ұтымды құрал. Ол бойынша оқушыға оқу, тақырыппен танысу барысында

V – “білемін”,

― - “мен үшін түсініксіз”,

+ - “мен үшін жаңа ақпарат”,

? – “мені таң қалдырады”

белгілерін қойып отырып оқу тапсырылады.

2.Мәтінмен жұмыс

ІІ. Мағынаны тану

1. Мәтінмен танысу

3. Топпен жұмыс

Шатасқан қисынды тізбектер

ІІІ. Ой толғаныс

Досына хат жазу, күнделік жүргізу

Шығармашы

Тәсілдері

Қажетті сөздерден кластерді бітіру

ІІІ. Ой толғаныс

Оқушылар мәтіннен түйген ойларын өмірмен байланыстыра отыра өз сөздерімен баяндайды.

IV. Қорытынды

1. Үйге тапсырма

2. Бағалау

Оқушының аты жөні

Үй тапсырмасы

Өзіндік пікір келтіруі

Постер қорғауы

Сұрақтарға жауап беруі

Ұпай

Баға

1-4 ұпай -3 (үш) 5-8 ұпай – 4 (төрт) 9-12 ұпай - 5 (Бес)

3. Кері байланыс

Сын тұрғысынан ойлауды дамыту сабақтарының нәтижесінде оқушылар:

-   мұғаліммен еркін сөйлесіп, пікір алмастыруға;

-   бір-біріне құрметпен қарауға;

- бір-бірінің пікірін тыңдап, сыйлауға;

- өзін жеке дара тұлға ретінде тануға жол ашуға;

-   өз ойын ашық, еркін айтуға;

-   өзін-өзі, бірін-бірі бағалауға;

-   достарының ойын тыңдап, мәселені шешу жолдарын іздей отырып,

қиындықты шешуге көмектесуге үйреніп келеді.

Оқытудың осындай жаңа педагогикалық технологияларын сабаққа енгізу бүгінгі таңда әрбір ұстаздың басты мақсаты болуы керек. Себебі, елімізге заман талабына сай қалыптан тыс ойлай алатын, шұғыл шешімдер қабылдай білетін, белсенді, шығармашыл азаматтар қажет.

Осылайша оқытудың жаңа мазмұнын жасауға бетбұрысты әрбір мұғалім өзінен бастағаны жөн. Сол себепті жаңа технологиялар сабақтарда жиі қолданылған сайын, білім сапасы да арта түсері ақиқат.