Программа нигезенә Россия, Татарстан Мәгариф һәм фән мнистрлыкларының мәктәпләрдә урта һәм тулы белем алу стандартлары салынды, “Рус телендә сөйләшүче балаларга татар әдәбияты программалары” на нигезләнеп төзелде.
Укудан эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның, укучыоарның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.
Гомуми башлангыч бирү мәктәбендә рус телендә сөйләшүче балалар өчен әдәби уку дәресләрендә төп максаты – татар язучыларның әсәрләре белән танышу, аларны интонация белән уку, аңлау, аерым сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне сөйләмгә кертеп җибәрүгә һәм балаларда татарча аралашуга теләк тудыруга юнәлтелә.
Укыту планында 4 нче сыйныфта татар теленнән атнага 2 сәгать вакыт бирелә. Татар теленнән тематик планны “Рус телендә сөйләшүче балаларына татар телен укыту программалары” на Ф.С. Сафиуллина, К.С. Фәтхуллова. Казан. “Мәгариф” нәшрияты, 2003) нигезләнеп төзедем. Программада 70 сәгать каралган.
| № п/п | Дәреснең темасы | Дәрес тибы | Максатлар | Дәрес методы | Тикшерү төрләре | Уку эшчәнлеген оештыру формалары | Өй эше |
| 1 | Яңа уку елы котлы булсың! | белем һәм күнекмәләр камилләштерү | укучыларны яңа уку елы белән котлау, “Белем көне” темаларына бәйле сорау һәм җавап репликаларын сөйләмдә активлаштыру | аңлату, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | дәреслек белән эш | 5 нче бит текст, сораулар |
| 2 | Диалогик сөйләмне үстерү дәресе | лексик күнекмәләр формалаштыру | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | аңлату, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | дәреслек белән эш | 9 нчы бит 5 нче күнегү |
| 3
| К хәрефен белегез, к ны дөрес әйтегез | яңа материалны өйрәтү | текстны сәнгатьле итеп һәм аңлап укуга ирешү | аңлату | сорауларга җавап бирү, такта янында эш | коллектив һәм индивидуаль эш | сәнгатьле итеп укырга |
| 4 | “Үсми калган хәреф” Р. Миңнуллин | яңа материалны өйрәтү | текстны сәнгатьле итеп һәм аңлап укуга ирешү, аралашу күнекмәләрен активлаштыру | аңлату, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | дәреслек белән эш | 12 нче бит 7 нче күнегү |
| 5 | “Хисап мәсъәләләре” Б. Рәхмәт | яңа материалны өйрәтү | текстны сәнгатьле итеп һәм аңлап укуга ирешү, аралашу күнекмәләрен активлаштыру | аңлату, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | дәреслек белән эш | 18 нче бит 1 шиг ятларга |
| 6 | Алешаның көндәлек режимы | белем һәм күнекмәләр камилләштерү | укучыларның сүз байлыгын арттыру, режим кагыйдәләрен искә төшерү | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | 20 нче бит 3 нче күнегү, сүзләр |
| 7 | Эш урыны | яңа материалны өйрәтү | тәрҗемә итү күнекмәләрен системалаштыру | аңлату, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | дәреслек белән эш | 22-23 нче бит текст |
| 8 | Хикәя уку дәресе | белем һәм күнекмәләр камилләштерү | укучыларның сүз байлыгын арттыру | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | 27 нче бит 1 нче күнегү, сораулар |
| 9 | Сочинение | белем һәм күнекмәләр камилләштерү | укучыларның сүз байлыгын арттыру | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | 31-32 нче бит сүзләр |
| 10 | Көзге табигать | яңа материалны өйрәтү | укучыларның сүз байлыгын арттыру, табигатькә сакчыл мөнәсәбәт тәрбияләү | аңлату | сорауларга җавап бирү, такта янында эш | коллектив һәм индивидуаль эш | Рәсем буенча эш |
| 11 | Дару үләннәре | яңа материалны өйрәтү | текстны сәнгатьле итеп һәм аңлап укуга ирешү, аралашу күнекмәләрен активлаштыру | аңлату, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | дәреслек белән эш | 39 нчы бит яңа сүзләр |
| 12 | Кошлар китә | яңа материалны өйрәтү | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | аңлату | сорауларга җавап бирү, такта янында эш | коллектив һәм индивидуаль эш | 44-45 нче бит шиг |
| 13 | Кунак абый | яңа материалны өйрәтү | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | 47 нче бит текст, сүзләр |
| 14 | Песнәк белән Әнисә | белем һәм күнекмәләр камилләштерү | текстны сәнгатьле итеп һәм аңлап укуга ирешү, аралашу күнекмәләрен активлаштыру | аңлату | сорауларга җавап бирү, такта янында эш | дәреслек белән эш | 49-50 нче бит текст |
| 15 | Чирик | яңа материалны өйрәтү | текстны сәнгатьле итеп һәм аңлап укуга ирешү, аралашу күнекмәләрен активлаштыру | аңлату, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | дәреслек белән эш | 55 нче бит сораулар |
| 16 | Текст буенча эш | белем һәм күнекмәләр камилләштерү | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | 56 нчы бит текст |
| 17
| Чирик (дәвамы) | белем һәм күнекмәләр камилләштерү | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш |
|
| 18 | Рәсем буенча эш | белем һәм күнекмәләр камилләштерү | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | тикшеренү, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | 4 җөмлә |
| 19 | Чирик (дәвамы) | белем һәм күнекмәләр камилләштерү | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | тикшеренү, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | 65-66 нчы бит сүзләр |
| 20 | Кабатлау дәресе | лексик күнекмәләрен формалашҗыру | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | һәрбер укучыны мөстәкыйль тикшерү | 70-71 нче бит |
| 21 | Хайваннар дөньясында | әңгәмә | укучыларның сүз байлыгын арттыру, табигатькә сакчыл мөнәсәбәт тәрбияләү | сөйләшү | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | сүзләр |
| 22 | “Тиен” Әнәс Кари | әңгәмә | укучыларның сүз байлыгын арттыру, табигатькә сакчыл мөнәсәбәт тәрбияләү | сөйләшү | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | 74 нче бит ятларга |
| 23 | Ташбака белән Куян | әңгәмә | укучыларның сүз байлыгын арттыру, табигатькә сакчыл мөнәсәбәт тәрбияләү | сөйләшү | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | 76 нчы бит текст |
| 24 | Ялкау тиен | әңгәмә | укучыларның сүз байлыгын арттыру, табигатькә сакчыл мөнәсәбәт тәрбияләү | сөйләшү | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | 80-81 нче бит сораулар |
| 25 | Яшел энәле керпе | әңгәмә | укучыларның сүз байлыгын арттыру, табигатькә сакчыл мөнәсәбәт тәрбияләү | сөйләшү | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | 84-85 нче бит текст, сораулар |
| 26 | Текст буенча эш | лексик күнекмәләрен формалашҗыру | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | һәрбер укучыны мөстәкыйль тикшерү | 87 нче бит сораулар |
| 27 | Кышкы уен | яңа материалны өйрәтү | кышкы уен темасанга карата сүзләр белән танышу, искә төшерә | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | 94 нче бит яңа сүзләр |
| 28 | Кар ява | лексик күнекмәләрен формалашҗыру | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | 95 нче бит сораулар |
| 29 | Хикәя “Коля” | яңа материалны өйрәтү | балаларны актив аралашуга тарту | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | класс белән эш | 97-98 нче бит сораулар |
| 30 | “Камыраяк” Җ. Дәрзаман | яңа материалны өйрәтү | шигырьне дөрес басым һәм интонация белән сәнгатьле укырга өйрәтү | әңгәмә | такта янында сорау | мөстәкыйль рәвештә эш | 100-101 нче бит |
| 31 | “Яңа ел килгәч” Бари Рәхмәт | яңа материалны өйрәтү | укучыларның татар халкының күренекле шәхесләре турында мәгълүмат бирү һәм аларга карата хөрмәт хисе тәрбияләү | аңлату, әңгәмә | дәреслек белән эш | коллектив һәм индивидуаль эш |
|
| 32 | Минем дустым | яңа материалны өйрәтү | текстны укып, эчтәлеге белән танышу. Темага бәйле сүзләрне искә төшерү һәм аларны дөрес әйтергә, сөйләмдә кулланырга күнектерү | әңгәмә | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | 8 нче бит текст, сораулар |
| 33 | Хикәя “Минем дустым” | яңа материалны өйрәтү | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | дәреслек белән эш | язып бетерергә |
| 34 | “Сылтау” Г. Бәшировтан | яңа материалны өйрәтү | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | укырга, сораулар |
| 35 | “Алма” Идрис Туктар | яңа материалны өйрәтү | йөгереп һәм аңлап уку күнекмәләрен камилләштерү, олыларга хөрмәт хисе тәрбияләү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | дәреслек белән эш | 5 нче бит текст |
| 36 | Шыгырдавыклы башмаклар | яңа материалны өйрәтү | текстны сәнгатьле һәм аңлап уку күнекмәләрен активлаштыру, балаларда бер-берсенә ярдәм итүнең әһәмиятенә басым ясау | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | 20 нче бит текст, сораулар |
| 37 | Б.С.Ү. текст буенча эш | бәйләнешле сөйләм үстерү | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | 21 нче бит сораулар |
| 38 | Шыгырдавыклы башмаклар (дәвамы) | бәйләнешле сөйләм үстерү | текстны сәнгатьле һәм аңлап уку күнекмәләрен активлаштыру, балаларда бер-берсенә ярдәм итүнең әһәмиятенә басым ясау | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | дәреслек белән эш | 24 нче бит 3 нче күнегү |
| 39 | Бари Рәхмәт биографиясе | яңа материалны өйрәнү дәресе | язучының тормыш юлы белән таныштыру, укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү | репродуктив | сорауларга җавап бирү | коллектив эш, телдән җавап бирү | 31 нче бит текст |
| 40 | “Яз килә” Бари Рәхмәт | бәйләнешле сөйләм үстерү | шигырьнең эчтәлеген аңлату, сөйләм телен үстерү, сәнгатьле укуга ирешү | иҗади уку, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | иҗади уку, фикер алышу | 32 нче бит шиг ятларга |
| 41 | Язгы авазлар | бәйләнешле сөйләм үстерү | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, табигать күренешләрен белдерүче сүзләрне истә калдыру һәм сөйләмдә куллануга ирешү | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | 37-38 нче бит |
| 42 | Б.С.Ү. Яз,яз... | бәйләнешле сөйләм үстерү | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | язып бетерергә |
| 43 | Карга боткасы | яңа материалны өйрәнү дәресе | Бәйрәм исемнәрен дөрес әйтергә һәм сөйләмдә кулланырга йөрәтү, милли бәйрәмнәргә уңай мөнәсәбәт тәрбияләү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | дәреслек белән эш | текст, сүзләр |
| 44 | Карга боткасы | яңа материалны өйрәнү дәресе | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | һәрбер укучыны мөстәкыйль тикшерү | сораулар, текст |
| 45 | Диалогик сөйләмне үстерү | бәйләнешле сөйләм үстерү | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | язып бетерергә |
| 46 | Текст буенча эш | лексик күнекмәләрен формалашҗыру | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | һәрбер укучыны мөстәкыйль тикшерү | сүзләр |
| 47 | 8 март бәйрәме | яңа материалны өйрәнү дәресе | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | дәреслек белән эш | текст, сүзләр |
| 48 | Котлау открыткасы | лексик күнекмәләрен формалашҗыру | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | открытка |
| 49 | Минем әнием | яңа материалны өйрәнү дәресе | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | текст, сүзләр |
| 50 | Әбисе белән оныгы | яңа материалны өйрәнү дәресе | балаларда олыларга ярдәмчелек тәрбияләү, укучыларның сүз байлыгын арттыру | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | укырга, тәрҗемә итергә |
| 51 | “Рәхмәт” М. Газизов | бәйләнешле сөйләм үстерү | шигырьнең эчтәлеген аңлату, сөйләм телен үстерү, сәнгатьле укуга ирешү | иҗади уку, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | иҗади уку, фикер алышу | шигырь, сәнгатьле укырга |
| 52 | Кабатлау дәресе | лексик күнекмәләрен формалашҗыру | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | һәрбер укучыны мөстәкыйль тикшерү |
|
| 53 | Дүрт аяклы дусларыбыз | яңа материалны өйрәнү дәресе | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | коллектив һәм индивидуаль эш | 57 нче бит рәсемнәр |
| 54 | Дөньяда бер эт бар иде | бәйләнешле сөйләм үстерү | шигырьнең эчтәлеген аңлату, сөйләм телен үстерү, сәнгатьле укуга ирешү | иҗади уку, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | иҗади уку, фикер алышу | 58 нче бит шигырь, сәнгатьле укырга |
| 55 | Ак песи | яңа материалны өйрәнү дәресе | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | һәрбер укучыны мөстәкыйль тикшерү | 62-63 нче бит 1 нче күнегү |
| 56 | Диалогик сөйләмне үстерү “Ак песи” | яңа материалны өйрәнү дәресе | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | 63 нче бит кабатларга |
| 57 | Рабит Батулла биографиясе | яңа материалны өйрәнү дәресе | язучының тормыш юлы белән таныштыру, укылган текст буенча сөйләшү үткәрү, сүзләрне урынлы һәм дөрес куллана белү | репродуктив | сорауларга җавап бирү | коллектив эш, телдән җавап бирү | 68 нче бит 1 нче күнегү, сораулар |
| 58 | Чикыл белән Мырый | бәйләнешле сөйләм үстерү | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | һәрбер укучыны мөстәкыйль тикшерү | 69 нчы бит 5 нче күнегү, сораулар |
| 59 | Күнегүләр буенча эш | лексик күнекмәләрен формалашҗыру | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | һәрбер укучыны мөстәкыйль тикшерү | 71 нче бит 7 нче күнегү |
| 60 | Татарстан Республикасы | лексик күнекмәләрен формалашҗыру | дәүләт символлары турында мәгъләмат бирү | тикшеренү, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | дәреслек белән эш, фикер алышу | 75 нче бит яңа сүзләр |
| 61 | Казан – Татарстанның башкаласы | яңа материалны өйрәнү дәресе | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | чыгыш |
| 62 | Татарстан шәһәрләре | яңа материалны өйрәнү дәресе | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | 81 нче бит 4 нче күнегү |
| 63 | Милли бәйрәмнәр | яңа материалны өйрәнү дәресе | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | сүзләр |
| 64 | Туган илем | бәйләнешле сөйләм үстерү | тема буенча укучыларның белемнәрен тирәнәйтү, яңа сүзләр белән танышу | тикшеренү, әңгәмә | телдән эш, аерым укучылардан сорау | коллектив һәм индивидуаль эш | кроссворд |
| 65 | Чәчәкле җәй, ямьле җәй | бәйләнешле сөйләм үстерү | шигырьнең эчтәлеген аңлату, сөйләм телен үстерү, сәнгатьле укуга ирешү | иҗади уку, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | иҗади уку, фикер алышу | рәсем, яңа сүзләр |
| 66 | Шәүкәт Галиев “Җәйге болында”, “Тәмле җәй” | бәйләнешле сөйләм үстерү | шигырьнең эчтәлеген аңлату, сөйләм телен үстерү, сәнгатьле укуга ирешү | иҗади уку, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | иҗади уку, фикер алышу | 84 нче бит 1 шиг ятларга |
| 67 | Газиз Нәбиуллин “Урман сөйләшә” | бәйләнешле сөйләм үстерү | шигырьнең эчтәлеген аңлату, сөйләм телен үстерү, сәнгатьле укуга ирешү | иҗади уку, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | иҗади уку, фикер алышу | 86 нчы бит укырга |
| 68 | Рафис Корбан “Җиләктә” | бәйләнешле сөйләм үстерү | шигырьнең эчтәлеген аңлату, сөйләм телен үстерү, сәнгатьле укуга ирешү | иҗади уку, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | иҗади уку, фикер алышу | 87 нче бит укырга |
| 69 | Кабатлау дәресе. Җәй билгеләре | лексик күнекмәләрен формалашҗыру | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | һәрбер укучыны мөстәкыйль тикшерү | кроссворд |
| 70 | Кабатлау дәресе | лексик күнекмәләрен формалашҗыру | алган белемнәрне искә төшерү, ныгыту, мөстәкыйль рәвештә сорауларга җавап бирә алуга ирешү | аңлату, әңгәмә | сорауларга җавап бирү | һәрбер укучыны мөстәкыйль тикшерү |
|
