Симфониялы? оркестрдегі ішекті - ыспалы аспаптар

Сабақтың тақырыбы: Симфониялық оркестрдегі ішекті – ыспалы аспаптар 
Сабақтың мақсаты: Симфониялық оркестрдегі ішекті – ыспалы аспаптар туралы түсіндіру.
Сабақтың міндеті: Симфониялық оркестрдің ішекті – ыспалы аспаптарын ажырата білу дағдыларын қалыптастыру;
Дамытушылығы: Есте сақтау қабілеттерін дамыту; музыкалық ұғым туралы түсініктерін кеңейту; 
Тәрбиелігі: Симфониялық музыкаларды қадір тұтуға, түсініп тыңдауға баулу.
Сабақтың әдісі: музыка тыңдау, ән айту. Музыкалық сауаттылық, шығармашылық
тапсырмалар, т.б.

Көрнекілігі: компьютер,презентация,видео,аспаптар суреті,домбыра,үнтаспа.
Сабақтың барысы: 

І.Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгендеу,сынып назарын сабаққа аудару.
ІІ.Үйге берілген тапсырманы сұрау: Сөзжұмбақ жасыру арқылы сұраймын

1. «Қыз Жібек» операсын кім жазған?

2.Симфониялық оркестрдегі ең жіңішке дыбысты ата.

3.Симфониялық оркестр құрайтын топтың бірі.

4.Симфониялық оркестрге арналған аспаптық шығарма қалай аталады?

5.Қазақстанда симфониялық оркестр қандай театр үшін құрылды?

6.Бетховеннің №3 симфониясының шығуына қай революция әсер етті?

7.Дыбыс көлемін қалай атаймыз?

8.Қазақстанда 20-30 жылдарда қандай оркестр құрылды?

9.Скрипкаға туыстас аспапты ата.

10.Беховеннің №3 симфониясын тағы қалай атайды?

11.Қазақстанда сахналанған тұңғыш операны ата.

12.Симфониялық оркестр қай елдің музыкасының шыңы аталады?

13.Симфониялық оркестр құрамындағы аспаптар қанша топты құрайды?

14.Скрипка,альт қандай топтың құрамына жатады?

15.Быбыс бояуы.

16.Симфониялық оркестаде қай аспаптың саны көбірек?

17. № 3 симфонияның авторын ата.

18.Дыбысы зор,қатқыл естілетін аспапты ата.

1.Симфониялық оркестр қашан пайда болды?

2.Симфония дегеніміз не?

3.Дыбыс бояуы қалай аталады.

ІІІ.Жаңа сабақ:Симфониялық оркестрдегі ішекті-ыспалы аспаптар.
Симфониялық оркестрде көптеген аспатардың ішінде скрипка жетекші орын алады. Басқа ешбір аспап дыбыс бояуымен техникалық шеберлігімен скрипкаға жете алмайды Оның дыбысы оркестрге сызылта шыққан әсем үн береді. Сондықтан ол Еуропада «Музыка ханшайымы» атағына ие болды. Скрипканың шығу тарихы Еуропада Х ғасырдан басталады. Ал бүгінгі түрі ХVI – XVII – ғасырларда Италия мен Францияда пайда болған. Скрипканың көне түрлері қазіргі скрипкаға мүлдем ұқсамайды. Олар жуан мойынды, қысқа келген, қампиған қарынды бір – біріне өте ұқсас. Ол аспаптарды фидель және ребек деп атаған. 

Скрипка мен қатар ішекті – ыспалы аспаптар тобын құрайтын - альт, виолончель және контрабас аспаптары.

Бұл аспаптар симфониялық оркестр үшін ойлап табылған. Себебі , олар дыбыс кеңістігін мейлінше толтыру үшін қажет.Дыбыс бояуы (тембр) жағынан альт скрипкаға жете алмайды. Оның дыбысы қысыңқы, көмескі реңді болып шығады. Ансамбль немесе оркестр құрамында басқа аспаптармен дыбысы жақсы үйлесім табады. 
Контрабас аспабы тек қана оркестрде қолдалынады. Ол өзінің қою және төменгі дыбысымен оркестрдегі барлық аспаптар сүйенетін тірек іспетті. 
Ал виолончель дыбысының өзіне тән ерекше бояуы бар. Оның қоңыр да қою дыбысы Европа музыкасындағы қайғы мен мұң, аңсау мен күйініш сезімдерін жеткізе алады. Аспаптардың дыбыс биіктігі аспаптың өлшемі мен оған тағылған ішектердің ұзындығына байланысты. Неғұрлым аспап үлкейген сайын, соғұрлым дыбысының биіктігі төмендей түседі. Дыбысы ең жоғарғы аспап – скрипка болса, ең төменгі - контрабас аспабы. 
Орындау кезінде скрипка мен альтты иыққа бұғақпен тіреу арқылы көлденең ұстап ойнайды

виолончель мен контрабасты жерге тік тіреп ойнайды

Бұл аспаптардың ең қарқынды дамыған шағы - XVIII ғасыр. Сонымен, скрипка тектес Еуропаның қазіргі ішекті – ыспалы аспаптары – альт, виолончель және контрабас оркестр үшін құрылып бүгін де оның негізі болып табылады.

Музыка тыңдайық!
Виолончель аспабында Сен – Санстың «Аққу» шығармасы.

Ән орындау! Жаяу Мұсаның «Ақ сиса» әнін үйрету.

Ән тез екпінде,жүрдек орындалады.Әнді орындауда демді дұрыс алып,сөзін анық айту керек.

ІҮ.Қорытындылау.
1.Скрипка тектес қандай ішекті - ыспалы аспаптарды білесіңдер?
2.Альт, виолончель, және контрабас аспаптары не үшін қажет болды?
3.Бұл аспаптардың дыбыс бояуының ерекшелігі неде?
4.Аспаптардың дыбыс биіктігі тікелей неге байланысты? 
5.Аспаптарды қалай ұстап орындайды? 
6.Бұл аспаптар қай ғасырда қарқынды дамыды?
Ү.Үйге тапсырма: 47-49 беттерді оқу,түсіну,ән жаттау

ҮІ.Бағалау: