Т?рбиелігі:білімді,дарынды,ал?ыр,?нерлі,?з Отанын,елін с?йетін сезімтал бала т?рбиелеу
Саба?ты? т?рі:Жа?а саба?
Саба?ты??дісі: музыка ты?дау, ?найту. Музыкалы? сауаттылы?, шы?армашылы?
тапсырмалар, т.б. Саба?ты?барысы: ?йымдастыру б?лімі:
О?ушылармен амандасу. Шатты? ше?бері.
?йге берілген тапсырманы с?рау.
1 Оркестр дегеніміз не ? Музыкалы? шы?арманы ?рт?рлі аспаптарда ?осылып орындайтын музыканттар ?жымы
2 Симфониялы? оркестр оркестр дегеніміз не? Оркестірді? жо?ар?ы т?рі.
3 Оны? ??рамында ?андай аспаптар бар ?
4 Оркестерді? неше ж?не ?андай т?рлері бар?
5 Оркестрді? пайда болуы ?ай жанрлар?а байланысты болды ?
6 Симфониялы? оркестр ?ай ?асырда пайда болды.
7 Симфониялы? оркестрді ?олдан?ан ата?ты композитор кім?
8 20 ?асырда оркестрге со?палы аспаптар ?осылды,олар ?андай аспаптар?
Г?лжазира ?аза?стан ?ні. Жа?асаба?: К?сіби музыкалы? аспаптар?а симфониялы? (опералы?), ?рлеп ойнайтын ж?не эстрадалы? оркестрлер ??рамына енетін аспаптар жатады. Осы кездегі симфониялы? оркестрде ?олданып ж?рген скрипка, флейта, гобой, кларнет, литавра, арфа, фортепьяно, т.б. ертеден келе жат?ан аспаптар ?атарына жатады. Б?л аспаптарды жетілдіру ж?мысы 15 ?-дан басталды, ал 18 ?-да ке?інен ?ол?а алынды. 16 – 18 ?-ларда?ы брешан ж?не кремон шеберлері (Гаспаро да Сало, Н.Амати, А.Страдивари, Дж.Гварнери) жаса?ан скрипкалар ?те жо?ары ба?аланды.
Симифониялы? оркестрдегі ішекті ыспалы (виола, скрипка, альт, виолончель, контрабас т.б.) ж?не шертпелі (арфа, лютня, гитара, балалайка, жетіген, дутар, рубаб, чанг, домбыра) Скрипканы? ?зіндік халы?ты? тарихы бар. Б?л аспапты? ар?ы тегі арабтарды? ребаб аспабы мен француздарды? фиделі, немістерді? ротасы.Скрипканы? б?рын?ы формасы XVI ?асырда жасала бастады. Осы ?асыр мен XVII ?асырды? басында белгілі Аматилер отбасы скрипка жасау ісімен ш??ылданды. Оларды? аспаптары ?зіндік ?згеше формасымен ж?не жа?сы сапасымен ?немі ерекшеленді. Осы скрипка ?ндірісі-а? Италия еліні? абыройын біраз аспандатып тастады. Сол заманда?ы Страдивари мен Гварнери атты шеберлерді? скрипкасы ?те ?тімді болды.
Симфониялы? оркестрдегі ыспалы – ішекті аспаптар.
Симфониялы? оркестрде к?птеген аспаптарды? ішінде скрипка жетекші орын алады. Бас?а ешбір аспап дыбыс бояуымен техникалы? шеберлігімен скрипка?а жете алмайды. Оны? дыбысы оркестрге сызылта шы??ан ?сем ?н береді. Сонды?тан ол Еуропада «Музыка ханшайымы» ата?ына ие болды. Скрипканы? шы?у тарихы Еуропада Х ?асырдан басталады. Ал б?гінгі т?рі ХVI – XVII – ?асырларда Италия мен Францияда пайда бол?ан. Скрипканы? к?не т?рлері ?азіргі скрипка?а м?лдем ??самайды. Олар жуан мойынды, ?ыс?а келген, ?ампи?ан ?арынды бір – біріне ?те ??сас. Ол аспаптарды фидель ж?не ребек деп ата?ан.
Скрипка мен ?атар ішекті – ыспалы аспаптар тобын ??райтын - альт, виолончель ж?не контрабас аспаптары. Б?л аспаптар симфониялы? оркестр ?шін ойлап табыл?ан. Себебі, олар дыбыс ке?істігін мейлінше толтыру ?шін ?ажет.Дыбыс бояуы (тембр) жа?ынан альт скрипка?а жете алмайды. Оны? дыбысы ?ысы??ы, к?мескі ре?ді болып шы?ады. Ансамбль немесе оркестр ??рамында бас?а аспаптармен дыбысы жа?сы ?йлесім табады.
Контрабас аспабы ?ана оркестрде ?олданылады. Ол ?зіні? ?ою ж?не т?менгі дыбысымен оркестрдегі барлы? аспаптар с?йенетін тірек іспетті.
Ал виолончель дыбысыны? ?зіне т?н ерекше бояуы бар. Оны? ?о?ыр да ?ою дыбысы Европа музыкасында?ы ?ай?ы мен м??, а?сау мен к?йініш сезімдерін жеткізе алады. Аспаптарды? дыбыс биіктігі аспапты? ?лшемі мен о?ан та?ыл?ан ішектерді? ?зынды?ына байланысты. Не??рлым аспап ?лкейген сайын, со??рлым дыбысыны? биіктігі т?мендей т?седі. Дыбысы е? жо?ар?ы аспап – скрипка болса, е? т?менгі - контрабас аспабы.
Орындау кезінде скрипка мен альты иы??а б??а?пен тіреу ар?ылы к?лдене? ?стап, виолончель мен контрабасты жерге тік тіреп ойнайды.
Б?л аспаптарды? е? ?ар?ынды дамы?ан ша?ы - XVIII ?асыр. Сонымен, скрипка тектес Еуропаны? ?азіргі ішекті – ыспалы аспаптары – альт, виолончель ж?не контрабас оркестр ?шін ??рылып б?гін де оны? негізі болып табылады. Музыка ты?дайы?:
Виолончель аспабында Сен – Сансты? «А??у» шы?армасы. ?орытындылау.
Скрипка тектес ішекті – ыспалы аспаптарды білесі?дер?
Альт, виолончель, ж?не контрабас аспаптары не ?шін ?ажет болды?
Б?л аспаптарды? дыбыс бояуыны? ерекшелігі неде?
Аспаптарды? дыбыс биіктігі тікелей неге байланысты?
Аспаптарды ?алай ?стап орындайды?
Б?л аспаптар ?ай ?асырда ?ар?ынды дамыды? ?йгетапсырма;Симфониялы? оркестрдегі ыспалы – ішекті аспаптар туралы т?сініп о?у
«Домбыра сазы» ?нін жаттау.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Симфониялы? оркестрдегі ішекті-ыспалы аспаптар»
Симфониялықоркестрдегіішекті – ыспалыаспаптар
Сабақтың тақырыбы: Симфониялық оркестрдегі ішекті – ыспалы аспаптар Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: : Симфониялық оркестрдегі ішекті – ыспалы аспаптар туралы түсіндіру.Әлем музыкасы аспаптарының шығу тарихы, жасалу жолдары, оның дыбыс бояулары жөнінде балаға ұғындыру.
Дамытушылығы: оқушының музыканы сезінуін,есте сақтау қабілетін дамыту.
Тәрбиелігі:білімді,дарынды,алғыр,өнерлі,өз Отанын,елін сүйетін сезімтал бала тәрбиелеу
Сабақтың түрі:Жаңа сабақ
Сабақтыңәдісі: музыка тыңдау, әнайту. Музыкалық сауаттылық, шығармашылық тапсырмалар, т.б. Сабақтыңбарысы:Ұйымдастыру бөлімі:
Оқушылармен амандасу. Шаттық шеңбері.
Үйге берілген тапсырманы сұрау.
1 Оркестр дегеніміз не ? Музыкалық шығарманы әртүрлі аспаптарда қосылып орындайтын музыканттар ұжымы
2 Симфониялық оркестр оркестр дегеніміз не? Оркестірдің жоғарғы түрі.
3 Оның құрамында қандай аспаптар бар ?
4 Оркестердің неше және қандай түрлері бар?
5 Оркестрдің пайда болуы қай жанрларға байланысты болды ?
6 Симфониялық оркестр қай ғасырда пайда болды.
7 Симфониялық оркестрді қолданған атақты композитор кім?
8 20 ғасырда оркестрге соқпалы аспаптар қосылды,олар қандай аспаптар?
Гүлжазира Қазақстан әні. Жаңасабақ: Кәсіби музыкалық аспаптарға симфониялық (опералық), үрлеп ойнайтын және эстрадалық оркестрлер құрамына енетін аспаптар жатады.. Осы кездегі симфониялық оркестрде қолданып жүрген скрипка, флейта, гобой, кларнет, литавра, арфа, фортепьяно, т.б. ертеден келе жатқан аспаптар қатарына жатады. Бұл аспаптарды жетілдіру жұмысы 15 ғ-дан басталды, ал 18 ғ-да кеңінен қолға алынды. 16 – 18 ғ-лардағы брешан және кремон шеберлері (Гаспаро да Сало, Н.Амати, А.Страдивари, Дж.Гварнери) жасаған скрипкалар өте жоғары бағаланды.
Симифониялық оркестрдегі ішекті ыспалы (виола, скрипка, альт, виолончель, контрабас т.б.) және шертпелі (арфа, лютня, гитара, балалайка, жетіген, дутар, рубаб, чанг, домбыра) Скрипканың өзіндік халықтық тарихы бар. Бұл аспаптың арғы тегі арабтардың ребаб аспабы мен француздардың фиделі, немістердің ротасы.Скрипканың бұрынғы формасы XVI ғасырда жасала бастады. Осы ғасыр мен XVII ғасырдың басында белгілі Аматилер отбасы скрипка жасау ісімен шұғылданды. Олардың аспаптары өзіндік өзгеше формасымен және жақсы сапасымен үнемі ерекшеленді. Осы скрипка өндірісі-ақ Италия елінің абыройын біраз аспандатып тастады. Сол замандағы Страдивари мен Гварнери атты шеберлердің скрипкасы өте өтімді болды.
Симфониялық оркестрдегі ыспалы – ішекті аспаптар. Симфониялық оркестрде көптеген аспаптардың ішінде скрипка жетекші орын алады. Басқа ешбір аспап дыбыс бояуымен техникалық шеберлігімен скрипкаға жете алмайды. Оның дыбысы оркестрге сызылта шыққан әсем үн береді. Сондықтан ол Еуропада «Музыка ханшайымы» атағына ие болды. Скрипканың шығу тарихы Еуропада Х ғасырдан басталады. Ал бүгінгі түрі ХVI – XVII – ғасырларда Италия мен Францияда пайда болған. Скрипканың көне түрлері қазіргі скрипкаға мүлдем ұқсамайды. Олар жуан мойынды, қысқа келген, қампиған қарынды бір – біріне өте ұқсас. Ол аспаптарды фидель және ребек деп атаған. Скрипка мен қатар ішекті – ыспалы аспаптар тобын құрайтын - альт, виолончель және контрабас аспаптары. Бұл аспаптар симфониялық оркестр үшін ойлап табылған. Себебі , олар дыбыс кеңістігін мейлінше толтыру үшін қажет.Дыбыс бояуы (тембр) жағынан альт скрипкаға жете алмайды. Оның дыбысы қысыңқы, көмескі реңді болып шығады. Ансамбль немесе оркестр құрамында басқа аспаптармен дыбысы жақсы үйлесім табады. Контрабас аспабы қана оркестрде қолданылады. Ол өзінің қою және төменгі дыбысымен оркестрдегі барлық аспаптар сүйенетін тірек іспетті. Ал виолончель дыбысының өзіне тән ерекше бояуы бар. Оның қоңыр да қою дыбысы Европа музыкасындағы қайғы мен мұң, аңсау мен күйініш сезімдерін жеткізе алады. Аспаптардың дыбыс биіктігі аспаптың өлшемі мен оған тағылған ішектердің ұзындығына байланысты. Неғұрлым аспап үлкейген сайын, соғұрлым дыбысының биіктігі төмендей түседі. Дыбысы ең жоғарғы аспап – скрипка болса, ең төменгі - контрабас аспабы. Орындау кезінде скрипка мен альты иыққа бұғақпен тіреу арқылы көлденең ұстап, виолончель мен контрабасты жерге тік тіреп ойнайды. Бұл аспаптардың ең қарқынды дамыған шағы - XVIII ғасыр. Сонымен, скрипка тектес Еуропаның қазіргі ішекті – ыспалы аспаптары – альт, виолончель және контрабас оркестр үшін құрылып бүгін де оның негізі болып табылады. Музыка тыңдайық: Виолончель аспабында Сен – Санстың «Аққу» шығармасы. Қорытындылау. Скрипка тектес ішекті – ыспалы аспаптарды білесіңдер? Альт, виолончель, және контрабас аспаптары не үшін қажет болды? Бұл аспаптардың дыбыс бояуының ерекшелігі неде? Аспаптардың дыбыс биіктігі тікелей неге байланысты? Аспаптарды қалай ұстап орындайды? Бұл аспаптар қай ғасырда қарқынды дамыды? Үйгетапсырма;Симфониялық оркестрдегі ыспалы – ішекті аспаптар туралы түсініп оқу
