?обыз-киелі аспап

Сілтеме

Саба? жоспары

Музыка К?ні 25.11.15ж Сыныбы 5а

Саба?ты? та?ырыбы

Киелі аспап

Жалпы ма?саттар

Диалог?а т?сіу ар?ылы, жа?а та?ырыпты ?тымды ме?геруге ?йрету;
О?ушыларды? ?з бетінше ж?мыс істеу да?дыларына негіз салу ар?ылы интеллекті мен шы?армашылы?ты дамыту;
Ізденімпазды??а, жауапкершілікке т?рбиелеу

К?тілетін н?тиже

?обыз, ?обыз аспабыны? т?рлері туралы, ?ор?ыт ата туралы біледі

Саба?ты? т?рі, типі

Аралас

?діс-т?сілдер

О?ыту мен о?уда?ы жа?а т?сілдер. Жеке, ж?ппен, топты? ж?мыс, та?тамен, д?птермен ж?мыс

Дерек к?здері

О?у ба?дарламасы. Жалпы білім беретін мектепті? 5- сыныбына арнал?ан «музыка» о?улы?ы.

К?рнекіліктер

?лтты? аспаптарды? суреттері, ?ор?ытты? суреті, ба?алау пара?ы

Т?йінді идеялар

Топты? ж?мыста ?йымшылды??а, шапшанды??а, ?з ойларын жеткізе алу?а, ?зіне сенімділік ?алыптасады

Ба?алау

Ба?алау пара?тары ар?ылы о?ушыларды? жина?ан ?пай сандары ж?не саба??а белсене ?атыс?ан о?ушыларды ба?алау

Тапсырманы? мазм?ны

Аспанмен тілдескен музыка ??діреті туралы саба?ты? жал?асы

Ресурстар

маркер, ватман, стикер, ба?алау пара?ы.

Саба? бойынша м??алімні? жазбалары

Кезе?дері

М??алімні? іс-?рекеті

О?ушыны? іс-?рекеті

?йымдастыру

/2 мин/

Топтасу

/1 мин/

-О?ушылармен амандасу;

-Кезекшіден сынып о?ушыларын т?гендеу, тексеру

Балалар, б?гінгі саба?ымызды бастау ?шін топ?а б?лініп алайы?. Столды? ?стіндегі ?иынды ?а?аздарды та?дап алып,сурет бойынша топтасу

1 топ –?ыл?обыз

2 топ –Нар ?обыз

3 топ –ша??обыз

4 топ – сым?обыз

Топпен ж?мыс істеу ?шін аралары?нан к?шбасшы, баяндаушы, таймкипер, ба?алаушы сайлап алы?дар. Топтар?а ба?алау пара?ы беріледі.

О?ушылар сандар бойынша топтасады

О?ушылар р?лдерді б?леді.

?й ж?мысын тексеру

/5 мин/

?й тапсырмасын карусель ?дісі ар?ылы тексеру.

О?ушылар ?р топ бір-бір с?ра? жазады, с?ра?тар топтар?а жіберіледі.

Саба?ты? барысы

Ой ?оз?ау

/топты? болжау стратегиясы/

/5мин/

У?ж беру

/3 мин/

М?нм?тінмен ж?мыс

/11мин/

?обыз ?нін ты?дату

У?ж беру/?обыз аспабы ??діретті к?шке ие бол?анды?тан,сіздерге де сондай к?шті тілеймін.

М?тін ?лестіру

?обыз шана?ы кеспек а?аштан шауып жасалатын, к?не ішекті аспап. Ертеде ?обызды? ішектері малды? кептірілген ішегінен, ал сада??а ??сас ыспасы атты? ?ылымен тартылады. Д?ст?рлі т?сінікте ?обыз аспабы, ?обызды? аты а?ыз?а айнал?ан ?ор?ытпен байланыстырып, си?ырлы к?ші бар ба?сылы? аспабы деп танылды. ?обызды? атасы ?ор?ыт к?не ?аза? жері Сыр ??ірінде VIII-IX ?асырда ?мір с?рген. Оны? ?ор?ыт атануы ?ор?ытты анасы ?ш жыл бойы ??рса?ында к?теріп, босан?ан кезде,аспанды ?ара ??йын басып кетеді, айнала к?зге т?ртсе к?ргісіз болады ж?не де адам?а ??самайтын кебенекте туып, ел ?ор?ып ?ашып кетеді. Кейін кебенек жарылып, адам н?сілді баланы к?ріп, халы? ?айта оралып оны? атын ?ор?ыт ?ояды. ?ор?ыт туралы а?ыздар к?п. Оны? ?мірінен, ажалмен арпалысуы. ?ай жерге барса да, ?ор?ытты? к?рі деген с?з ?ал?ан. ?ор?ыт ?лмейтін жер іздеп д?ниені кезіп кетеді. Біра? барлы? жерде де ?зіне ?азыл?ан к?рді к?ріп, Сырдарияны? жа?асында?ы «жер ?йы?та» ?обызын тартып отырады.

?обыз – тек музыкалы? аспап ?ана емес, ата-бабаларымызды? ?асиет т?тып табын?аны, емдеу амалдарыны? бірі болып табылады. ?обызды? бір ?аза?та ?аншама т?рі бар. Біра? б?л ?аза?та ?ана бар аспап. ?зге халы?тарда ?обыз?а ??сас музыкалы? аспаптар ?те к?п. Соларды? б?рі тамырын ?обыздан ал?ан деген ?алымдар арасында болжамдар жо? емес. Ол ?обызды? ба?зы заманнан бері келе жат?анды?ынан, ?ор?ытты? к?зін к?рген киелілігінен. ?ор?ытты айтса? ?обыз?а со?пай кетпейміз, ?обыз жайлы жазса? та ?ор?ытты айтпау к?н? секілді.

?ор?ытты? ?обызы туралы мынадай ел арасында та?ы бір а?ыз бар. Ол былайша ?ріледі: ?ор?ыт т?с к?реді. Т?сінде а? са?алы беліне т?скен ?улие ?арт аян береді. «Сен бір аспап жаса. Сол ?обыз жолы?а жары? т?сіріп, жаны?ды арашалайды» дейді. ?ор?ытты? заманынан бері келе жат?ан аспаптан т?р?ы да, ?ні де ?згеше.

?обызды? жасалауында да ?зіндік бір сыр бар. Ол ерекше шеберлікті ?ажет етеді. ?ара а?аш?а тіл бітіру – тек ?олында Алла берген ?нері бар жанны? ?ана ?олынан келеді. Зерттеушілер е? ал?аш пайда бол?ан ?обыз шыр?ай а?ашынан жасал?ан дейді. Ал оны? ар?ы тегін сада?пен байланыстырады.

?обызды? ??рылымы мен ??рылысы да к?рделі. Ол – е? алдымен ыспалы аспаптарды? ?атарына жатады. Ол ?ш б?ліктен ??ралады: басы, кеудесі ж?не ая?ы. ?азіргі кезде шеберлер ?обызды ?айы?, арша секілді а?аштардан шауып жасайды. Ал оны? ?нін ерекше ?уезді, жаны?ды жеткізердей ?серлі ететін ішегін жыл?ыны? ?ылынан іледі. Сонды?тан да оны кейде ?ыл?обыз деп те атайды. ?аза?та бір ?обызды? ?зіні? бірнеше т?рі бар. Атап айтса?, ша? ?обыз, нар ?обыз, ?ыл ?обыз т.б. енді осыларды ?ыс?аша сипаттаса?: а) нар?обыз – бір немесе ?ос ?обылы, ширатыл?ан таспа ішекті, ыс?ышы да таспадан, к?лемі ?обыздан ?лкен;

?) ?ыл?обыз – жетілдірілген, шана?ы, мойны, басы, ??ла?ы, ?обысы ы?шамдал?ан, ішегі мен ыс?ышы ?ылдан тартыл?ан (ішегі екеу). ?обылы. А?аш ж?не тері ?а?па?ты.

Б) сым?обыз – жетілдірілген. Ішегі сымнан жасал?ан ?ш немесе т?рт ?атарлы. ?обылы, беті а?аш ж?не теріден жабыл?ан.

В) зар?обыз – жетілдірілген. ?обысыз, жалпа?, беті а?аштан жасал?ан. Шана?ыны? т?рпаты виол?а ??сайды. Т?рт сым ішекті. Даусы ерекше ащы да зарлы болып келеді.

Ал осындай аспаптар ?з т?р?ын ?аза?ты? ?ара ?обызынан ал?аны – біз ?шін ?лкен ма?таныш!

?обыз – ?аза?ымны? ?уанышы да, ?ай?ысы. Арман-м??ы, ?кініші мен ?ткені.

О?ушылар ?нді ты?дау ар?ылы жа?а та?ырып не туралы болады екенін табады.

О?ушылар м?тінмен танысып, топпен талдайды.

М?тін бойынша с?ра?тарды ?ояды. Диалог?а т?седі. Жауаптары д?рыс болмаса, бас?а о?ушылар к?мектеседі.

?р о?ушы бір с?ра??а жауап береді.

Бекіту

/11мин/

Постермен ж?мыс.

?обыз аспабын музыкалы? аспап ретінде бас?а ?андай жа?дайда, ?ай жерде пайдалану?а болады.

Топпен ж?мыс істеу ар?ылы о?ушылар жа?а та?ырып бойынша ойларын постерге салады. Флипчарттарын ?ор?айды.

Ба?алау

/3 мин/

Ба?алау пара?тары саба?ты? басында ?лестірілген. Ба?алау пара?тары ар?ылы о?ушыларды? жина?ан ?пай сандары ж?не саба??а белсене ?атыс?ан о?ушыларды ба?алау.

О?ушылар бірін-бірі ба?алайды

Рефлексия

/2 мин/

Кері байланыс –«Екі ж?лдыз, бір тілек»

жа?а білім алу

Д?рыс емес т?сініктерді т?зету

___

Д?рыс емес т?сінікті т?зету

Та?ырып?а ?ызы?ушылы? таныту

Мен не білдім?

Б?л ма?ан жа?а н?рсе

Б?л мені? білгеніме ?арсы н?рсе

Мен б?л жайлы к?п білгім келеді

Стикерлерге екі ?на?ан н?рсені, бір тілекті жазады.

Та?ырып бойынша кері байланыс алу

?йге тапсырма беру

/1 мин/

О?у, ?ор?ыт жайлы м?лімет жинау

К?нделіктері не ?й тапсырмасын жазады

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?обыз-киелі аспап»

Сілтеме

Сабақ жоспары

Музыка Күні 25.11.15ж Сыныбы 5а

Сабақтың тақырыбы

Киелі аспап

Жалпы мақсаттар

Диалогқа түсіу арқылы, жаңа тақырыпты ұтымды меңгеруге үйрету;
Оқушылардың өз бетінше жұмыс істеу дағдыларына негіз салу арқылы интеллекті мен шығармашылықты дамыту;
Ізденімпаздыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу

Күтілетін нәтиже

Қобыз, қобыз аспабының түрлері туралы, Қорқыт ата туралы біледі

Сабақтың түрі, типі

Аралас

Әдіс-тәсілдер

Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер. Жеке, жұппен, топтық жұмыс, тақтамен, дәптермен жұмыс

Дерек көздері

Оқу бағдарламасы. Жалпы білім беретін мектептің 5- сыныбына арналған «музыка» оқулығы.

Көрнекіліктер

Ұлттық аспаптардың суреттері, Қорқыттың суреті, бағалау парағы

Түйінді идеялар

Топтық жұмыста ұйымшылдыққа, шапшандыққа, өз ойларын жеткізе алуға, өзіне сенімділік қалыптасады

Бағалау

Бағалау парақтары арқылы оқушылардың жинаған ұпай сандары және сабаққа белсене қатысқан оқушыларды бағалау

Тапсырманың мазмұны

Аспанмен тілдескен музыка құдіреті туралы сабақтың жалғасы

Ресурстар

маркер, ватман, стикер, бағалау парағы.

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары

Кезеңдері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ұйымдастыру

/2 мин/

Топтасу

/1 мин/

-Оқушылармен амандасу;

-Кезекшіден сынып оқушыларын түгендеу, тексеру

Балалар, бүгінгі сабағымызды бастау үшін топқа бөлініп алайық. Столдың үстіндегі қиынды қағаздарды таңдап алып,сурет бойынша топтасу

1 топ –қылқобыз

2 топ –Нар қобыз

3 топ –шаңқобыз

4 топ – сымқобыз

Топпен жұмыс істеу үшін араларыңнан көшбасшы, баяндаушы, таймкипер, бағалаушы сайлап алыңдар. Топтарға бағалау парағы беріледі.

Оқушылар сандар бойынша топтасады

Оқушылар рөлдерді бөледі.

Үй жұмысын тексеру

/5 мин/

Үй тапсырмасын карусель әдісі арқылы тексеру.

Оқушылар әр топ бір-бір сұрақ жазады , сұрақтар топтарға жіберіледі.

Сабақтың барысы

Ой қозғау

/топтық болжау стратегиясы/

/5мин/

Уәж беру

/3 мин/

Мәнмәтінмен жұмыс

/11мин/

Қобыз үнін тыңдату

Уәж беру/Қобыз аспабы құдіретті күшке ие болғандықтан ,сіздерге де сондай күшті тілеймін.

Мәтін үлестіру

Қобыз шанағы кеспек ағаштан шауып жасалатын, көне ішекті аспап. Ертеде қобыздың ішектері малдың кептірілген ішегінен, ал садаққа ұқсас ыспасы аттың қылымен тартылады. Дәстүрлі түсінікте қобыз аспабы, қобыздың аты аңызға айналған Қорқытпен байланыстырып, сиқырлы күші бар бақсылық аспабы деп танылды. Қобыздың атасы Қорқыт көне қазақ жері Сыр өңірінде VIII-IX ғасырда өмір сүрген. Оның Қорқыт атануы Қорқытты анасы үш жыл бойы құрсағында көтеріп, босанған кезде,аспанды қара құйын басып кетеді, айнала көзге түртсе көргісіз болады және де адамға ұқсамайтын кебенекте туып, ел қорқып қашып кетеді. Кейін кебенек жарылып, адам нәсілді баланы көріп, халық қайта оралып оның атын Қорқыт қояды. Қорқыт туралы аңыздар көп. Оның өмірінен, ажалмен арпалысуы. Қай жерге барса да, Қорқыттың көрі деген сөз қалған. Қорқыт өлмейтін жер іздеп дүниені кезіп кетеді. Бірақ барлық жерде де өзіне қазылған көрді көріп, Сырдарияның жағасындағы «жер ұйықта» қобызын тартып отырады.

Қобыз – тек музыкалық аспап қана емес, ата-бабаларымыздың қасиет тұтып табынғаны, емдеу амалдарының бірі болып табылады. Қобыздың бір қазақта қаншама түрі бар. Бірақ бұл қазақта ғана бар аспап. Өзге халықтарда қобызға ұқсас музыкалық аспаптар өте көп. Солардың бәрі тамырын қобыздан алған деген ғалымдар арасында болжамдар жоқ емес. Ол қобыздың бағзы заманнан бері келе жатқандығынан, Қорқыттың көзін көрген киелілігінен. Қорқытты айтсақ қобызға соқпай кетпейміз, қобыз жайлы жазсақ та Қорқытты айтпау күнә секілді.

Қорқыттың қобызы туралы мынадай ел арасында тағы бір аңыз бар. Ол былайша өріледі: Қорқыт түс көреді. Түсінде ақ сақалы беліне түскен әулие қарт аян береді. «Сен бір аспап жаса. Сол қобыз жолыңа жарық түсіріп, жаныңды арашалайды» дейді. Қорқыттың заманынан бері келе жатқан аспаптан тұрқы да, үні де өзгеше.

Қобыздың жасалауында да өзіндік бір сыр бар. Ол ерекше шеберлікті қажет етеді. Қара ағашқа тіл бітіру – тек қолында Алла берген өнері бар жанның ғана қолынан келеді. Зерттеушілер ең алғаш пайда болған қобыз шырғай ағашынан жасалған дейді. Ал оның арғы тегін садақпен байланыстырады.

Қобыздың құрылымы мен құрылысы да күрделі. Ол – ең алдымен ыспалы аспаптардың қатарына жатады. Ол үш бөліктен құралады: басы, кеудесі және аяғы. Қазіргі кезде шеберлер қобызды қайың, арша секілді ағаштардан шауып жасайды. Ал оның үнін ерекше әуезді, жаныңды жеткізердей әсерлі ететін ішегін жылқының қылынан іледі. Сондықтан да оны кейде қылқобыз деп те атайды. Қазақта бір қобыздың өзінің бірнеше түрі бар. Атап айтсақ, шаң қобыз, нар қобыз, қыл қобыз т.б. енді осыларды қысқаша сипаттасақ: а) нарқобыз – бір немесе қос қобылы, ширатылған таспа ішекті, ысқышы да таспадан, көлемі қобыздан үлкен;

ә) қылқобыз – жетілдірілген, шанағы, мойны, басы, құлағы, қобысы ықшамдалған, ішегі мен ысқышы қылдан тартылған (ішегі екеу). Қобылы. Ағаш және тері қақпақты.

Б) сымқобыз – жетілдірілген. Ішегі сымнан жасалған үш немесе төрт қатарлы. Қобылы, беті ағаш және теріден жабылған.

В) зарқобыз – жетілдірілген. Қобысыз, жалпақ, беті ағаштан жасалған. Шанағының тұрпаты виолға ұқсайды. Төрт сым ішекті. Даусы ерекше ащы да зарлы болып келеді.

Ал осындай аспаптар өз тұрқын қазақтың қара қобызынан алғаны – біз үшін үлкен мақтаныш!

Қобыз – қазағымның қуанышы да, қайғысы. Арман-мұңы, өкініші мен өткені....

Оқушылар үнді тыңдау арқылы жаңа тақырып не туралы болады екенін табады.

Оқушылар мәтінмен танысып, топпен талдайды.

Мәтін бойынша сұрақтарды қояды. Диалогқа түседі. Жауаптары дұрыс болмаса, басқа оқушылар көмектеседі.

Әр оқушы бір сұраққа жауап береді.

Бекіту

/11мин/

Постермен жұмыс.

Қобыз аспабын музыкалық аспап ретінде басқа қандай жағдайда, қай жерде пайдалануға болады.

Топпен жұмыс істеу арқылы оқушылар жаңа тақырып бойынша ойларын постерге салады. Флипчарттарын қорғайды.

Бағалау

/3 мин/

Бағалау парақтары сабақтың басында үлестірілген. Бағалау парақтары арқылы оқушылардың жинаған ұпай сандары және сабаққа белсене қатысқан оқушыларды бағалау.

Оқушылар бірін-бірі бағалайды

Рефлексия

/2 мин/

Кері байланыс –«Екі жұлдыз, бір тілек»