О композиторе родного краяМ.Н.Жиркова. Имя композитора присвоено Якутскому музыкальноиу колледжу. Жирков собирает народные песни. Он писал: «Именно в фольклоре запечатлелся гений народа, его исторический опыт, его думы и чаяния. Благороден и возвышен строй народных преданий. Они прославляют мужество и героизм, любовь к своему народу и к своей Родине, борьбу против рабства и угнетения; они воздают хвалу человеческой доблести и труду…» В 30-е годы композитор записывает народные мелодии от артистов хора, а в 40-е и 50-е годы принимает участие в двух фольклорных экспедициях. За этот период он записал 44 танца, 9 мелодий олонхо, 14 тойуков, 198 песен. Всего М. Н. Жирков записал около 600 народных мелодий, сделал описание народных игр, танцев, зарисовал народные инструменты.
Просмотр содержимого документа
«Технологическая карта»
Эбиэт кэннинээ5и дьарык: Муусука биьиэхэ барыбытыгар
Учуутал: Сивцева Александра Петровна
Кылаас : ___
Тиэмэтэ : “Марк Николаевич Жирков”
Уруок тиибэ: билиини чиҥэтии
Уруок сыала: Марк Николаевич Жирков олоҕун, айар үлэтин туһунан билиһиннэрии.
Уэрэх дэгиттэр дьайыылара (УУД):
Ытык өйдөбүллэри иҥэрии түмүгэ (ЫӨИТ): Төрөөбүт дойдубутугар баар чулуу дьону билиэхтээхпит диэн иитии, билэр-көрөр интэриэһи уһугуннарыы, кэлэр көлүөнэҕэ тириэрдэр ытык иэстээҕин, үйэлэргэ чөл туруктаах буоларыгар тус оруоллааҕын өйдүүр.
Бэйэни салайынар-дьаһанар сатабыл (БСДЬС): тугу билэрин-билбэтин, тугу ситэри үөрэтиэхтээҕин арааран өйдүүр; тылын-өһүн бэйэтэ сатаан чочуйан, тупсаран, санаатын сиһилии этэргэ, кэпсииргэ дьулуһар; бэйэ саҥатын өрүү кэтэнэр, көрүнэр, алҕаһа суох саҥарары сайыннарыы.
Билэр көрөр сатабыл (БКС): сыал-сорук туруорунан көдьүүстээхтик үлэлиир; саҥа билии ыларга баар билиитигэр тирэҕирэр; атын предметтэргэ ылбыт билиитин сатаан ситимниир; сыалы-соругу ситиһэр ньымаларын төһө сөпкө талбытын сыаналыыр; үлэ хаамыыта хайдах баран иһэрин кэтээн көрөр; үлэ түмүгүн дьон интириэһин, болҕомтотун тардар курдук сахалыы кэпсиир.
Бодоруһар сатабыл (БС): дьону кытта бодоруһуу араас көрүҥүн (кэпсэтии, сэһэргэһии, сүбэлэһии, сөпсөһүү) үөрүйэхтэрин баһылыыр; саастыылаахтарын, улахан дьону кытта айымньылаах алтыһыы туругар кэбэҕэстик киирэр (продуктивное взаимодействие); кэпсэтэр киһитин убаастыыр, сэҥээрэр, санаатын болҕойон истэр, ылынар; ханнык баҕарар эйгэҕэ кэпсэтэригэр дьон болҕомтотун тардар, сиһилии сэһэргиир.
Тустаах үөрэх предметин үөрэтии түмүгэ (ТҮПҮТ): Марк Николаевич Жирков туһунан билэр.
Уруок т үһүмэхтэрэ, технологията
Учуутал дьайыыта
Үөрэнээччи дьарыга
Үөрэх дэгиттэр дьайыылара.
I . Тэрээһин чааһа
Үөрэнээччилэр уруокка бэлэмнэнэллэрин тэрийии, болҕомтолорун тардыы
II . Саҥа тиэмэҕэ киирии
Үтүө күнүнэн үөрэнээччилэр уонна ыалдьыттар!
– Оҕолоор, бэйэ бэйэбитин көрдүбүт эрэ, мичээрбитин бэлэхтэһиэххэйиҥ. Бүгүҥҥү уруокпутугар элбэх, таһаарыылаах интэриэһинэй үлэ күүтэр. Үлэбит түмүктээх буоларын туһугар биһиги хайдах үлэлиэхтээхпитий? Саамай сөп!
Хасбиирдиигитигэр смайликтааххыт. Уруок бүтүүтэ сыаналанаарыҥ.
РАСПЕВКАҔЫН ХАЙДАХ ЫЫТАРЫҤ ТУҺУНАН СУРУЙААР
– Оҕолоор, саха бастакы композиторын аатын билэҕит дуо? Бу дуоскаҕа кроссворд баар. Таайыахха эрэ. Оҕолор наһаа маладьыастаргыт, олус түргэнник таайдыгыт эбээт.
Утуе кунунэн!
Оҕолор эппиэттэрэ.
М_Р_ Ж_Р_О_
Марк Жирков
тугу билэрин-билбэтин, тугу ситэри үөрэтиэхтээҕин арааран өйдүүр; тылын-өһүн бэйэтэ сатаан чочуйан, тупсаран, санаатын сиһилии этэргэ, кэпсииргэ дьулуһар
дьону кытта бодоруһуу араас көрүҥүн үөрүйэхтэрин баһылыыр; саастыылаахтарын, улахан дьону кытта айымньылаах алтыһыы туругар кэбэҕэстик киирэр
III Саҥа теманы барыы
Марк Николаевич Жирков Саха сирин бастакы композитора, фольклориһа, общественнай деятелэ. Бүлүү казактарын 12 оҕолоох дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Ийэлээх аҕата учууталлар, оҕо эрдэҕиттэн музыканы интэриэһиргээбит. Балалайканы, баяны, гитараны, скрипканы уонна да атын инструменнары баһылаабыт.ырыа учууталынан үлэлээбитэ.
Саха бастакы народнай инструменынан оонньуур оркестрын олохтообута уонна сөбүлээн ыллааччыларга концерт тэрийэн бастакы хор олохтообута, дирижердаабыта.
1933-36 сылларга Москубатааҕы государственнай консерваторияҕа үөрэммитэ. Ол кэннэ күн сириттэн күрэниэр диэри композиторынан, ырыа уһуйааччытынан үлэлээбитэ.
Бастакы опералары “Ньургун Боотур”, “Сыгый Кырынаастыыр”, балет “Сир симэҕэ”, “Красный платочек” суруйбута.
Оҕолорго анаан элбэх айымньыны суруйбута
М.Н. Жирков маҥнайгы Саха сирин үтүөлээх үлэһитин аатын сүкпүтэ, мэтээллэринэн наҕараадаламмыта.
төрөөбүт дойдутун сайыннарар, кэлэр көлүөнэҕэ тириэрдэр ытык иэстээҕин, үйэлэргэ чөл туруктаах буоларыгар тус оруоллааҕын өйдүүр. үлэ хаамыыта хайдах баран иһэрин кэтээн көрөр; үлэ түмүгүн дьон интириэһин, болҕомтотун тардар курдук сахалыы кэпсиир.
IV Физминутка
РАЗВИТИЕ СЛУХА ХАЙДАХ ЫЫТАРГЫН СУРУЙААР ДИИ
сыал-сорук туруорунан көдьүүстээхтик үлэлиир ТЕМА туһунан литератураттан (тылдьыттартан, тереппуттэриттэн, ыйынньыктартан, энциклопедиялартан, Интернет ситимиттэн) туһааннаах инфор-ны, билиини дөбөҥнүк булар.
V Чиҥэтии
Аны билигин бүгүн ылбыт билиибитин чиҥэтэ таарыйа, марк николаевич туһунан викторина таайыахпыт.
Композитор диэн кимий?
Бастакы Саха сириттэн төрүттээх биллиилээх профессиональнай композитор кимий?
Марк Жирков Николаевич ханна төрөөбүтэй?
М.Н.Жирков хас сыллаахха төрөөбүтэй?
Марк Жирков ханнык инструменнарга оонньуур этэй?
Хас сааһыгар Московскай консерваторияҕа үөрэнэ барарый?
Хас сыллаахха СССР композитордарын союһун чилиэнэ буоларый ?
Балалайка диэн ханнык норуот музыкальнай инструмена эбитий?
Ханнык опералары уонна балеттары суруйбутай?
Оҕолорго анаан суруйбут ханнык ырыаларын билэ5итий?
Оҕолор санааларын этэллэр.
Слайданан көрөн таайаллар.
санаатын сиһилии этэргэ, кэпсииргэ дьулуһар
VI Рефлексия
Бу дьарыкка тугу ситистибит?
Дьарыкка ким тугу ордук сөбүлээтэ. Тоҕо?