П?ні:
?аза? тілі
Сыныбы:
6-сынып
Уа?ыты:
Саба?ты? та?ырыбы:
?стеуді? емлесі
??зыреттілікке жеткізетін ма?сат-міндеттері:
а) а?паратты?
А?парат к?здері ар?ылы ?стеу туралы б?рын?ы білетін т?сініктерін пайдалана отырып, ?стеуді? емлесін ме?герту.
?) коммуникативтік
Та?ырып бойынша о?ушыларды? ал?ан а?паратын ауызша ж?не жазбаша тілде пайдалана білу да?дысын ?алыптастыру.
б) проблеманы шешу:
О?ушылар?а жатты?у ж?мыстары мен тапсырмалар беру ар?ылы ?з беттерімен ж?мыстану?а да?дыландыру.
Саба?ты? т?рі:
Аралас саба?
Саба?ты? ?дісі:
С?здік, к?рнекілік, практикалы?, морфологиялы? талдау ?дісі
Саба?та ?олданылатын педагогикалы? технологиялар:
АКТ, дамыта о?ыту
К?рнекілігі:
Интерактивті та?та, плакат, «Жеті ?азына» кітабы (1,2,3-кітаптары)
П?наралы? байланыс:
?дебиет
Саба?ты? барысы:
М??алімні? ?ызметі:
О?ушыны? ?ызметі:
К?тілетін н?тиже:
I.?йымдастыру б?лімі
-С?леметсіздер ме, о?ушылар? Отыры?ыздар.
-Кезекші, б?гінгі саба?ымызда барлы?ы т?гел ме?
-Олай болса, о?у ??ралдарымызды реттеп, саба??а дайындалайы?.
М??аліммен амандасу, саба?та кімні? жо? екенін айту, саба??а дайындалу
С?лемдесу ар?ылы о?ушылар мен м??алім арасында ынтыма?тасты? ?атынас орнайды.
II.?й тапсырмасын тексеру
-Балалар, ?аза?тарды? ертедегі т?р?ын ?йлері туралы не білеміз?
-Д?рыс-а?. Ендеше біздер б?гін киіз ?йді? ??рылысымен танысамыз. Алдымен киіз ?й ??растыру ?шін не істейміз?
-Д?рыс. Осы ?рбір атал?ан киіз ?йді? б?лшектеріні? тапсырмасын д?рыс орындаса?, киіз ?йді де тез ??растырып боламыз.
-Ал, ендеше керегені? тапсырмасына к?шейік. ?й тапсырмасын тексеру.
-Балалар, сіздерге ?йге 288, 289-жатты?улар ж?не аталмай ж?рген, ?мыт бол?ан салт-д?ст?рлер туралы ?осымша м?лімет жазып келуге берілген болатын.
-Ендеше, 288-жатты?удан бастап тексерейік.
–?ане, кім дайын?
-289-жатты?у. С?йлемдерден ?стеулерді тауып, оларды? т?рлерін ажыраты?дар, ?ай с?збен тіркесіп т?р?анын айты?дар.
-Жарайсы?дар, енді аталмай, ?мыт бол?ан салт-д?ст?рлер туралы жазып келген ?осымша м?ліметтерді о?иы?.
- ?аза?тар б?рында киіз ?йде т?р?ан.
-Керегесін т?р?ызамыз.
?дейі, жорта, амалсыздан, бос?а, бекерге деген ма?сат ж?не себеп-салдар ?стеулерін ?атыстырып, бірнеше с?йлем ??рап жазы?дар.
Уа?ытты бос?а ?ткізгеннен г?рі салт д?ст?ріміз туралы білімімізді жетілдірген ?лде?айда пайдалы.
- мезгіл ?стеуі-б?гін к?рінсе. Ерте?: мезгіл ?стеуі-ерте? шы?ады. Та?ерте?: мезгіл ?стеуі-та?ерте? жетіп. ?те: к?шейткіш ?стеу-?те к??ілді. Енді: мезгіл ?стеуі- енді барасы?. Тез: сын-?имыл ?стеуі -тез ?имылдамаса? болмайды. Былтыр: мезгіл ?стеуі- былтыр бар?анда. Сыртында: мекен ?стеуі- сыртында бар. Ма?ында: мекен ?стеуі-ма?ында болады.
О?ушылар жазып келген м?ліметтерін о?иды.
О?ушылар ?ткен ?стеу, ?стеуді? ма?ыналы? т?рлерін ?й тапсырмасын тексерту ар?ылы пысы?тайды.
?стеу та?ырыбы бойынша с?ра?тар?а жауап бере отырып, білімдерін пысы?тайды.
III.?ткен материалды ?айталау ар?ылы жа?а материалды ?абылдау?а дайынды?
-Енді киіз ?й ??растыруды жал?астырайы?. Керегеден кейін киіз ?йді? ша?ыра?ын ба?анмен к?тереміз. Ша?ыра?ты? тапсырмасы санж?мба? шешу екен.
Балалар, мына санж?мба??а назар аударайы?.
Санж?мба?ты? тапсырмалары:
- Екі я одан да к?п т?бірді? немесе с?зді? бірігіп, тіркесіп немесе ?осарланып т?ра?тануынан жасалатын ?стеулер.
- ?имылды?, іс-?рекетті? болу ма?сатын білдіретін ?стеулер.
- Сынны? немесе ?имылды? белгісін я сапасын к?шейтіп, я сол?ындатып к?рсететін ?стеулер.
- Ілгері, кейін, жо?ары, т?мен ?стеулері ?стеуді? ?ай ма?ыналы? т?ріне жатады?
- С?йлемде ?имылды?, сын-сапаны? ?р т?рлі белгілерін, сипатын білдіріп, ?згертуге келе бермейтін с?з табы.
- ?р?андай т?л?ада?ы ?з деген есімдіктен ??ралатын есімдік т?рі.
- Бірде еш?андай ?осымшасыз т?рып, ?андай? ?ай? деген с?ра?тар?а жауап беріп, аны?тауыш ?ызметін бірде кім? не? деген с?ра?тар?а жауап беріп бастауыш я баяндауыш ?ызметін ат?аратын с?з табы.
- Та? ж?не ерте? с?здеріні? бірігуіне жасал?ан к?рделі ?стеу.
- ?ашан? ?ашаннан? Деген с?ра?тар?а жауап беретін ?стеуді? т?рі.
- Бірталай, онша, сонша, ?ыруар ?стеулері ?стеуді? ?ай т?ріне жатады?
- Жалпылау, жина?тау ма?ынасын білдіретін есімдікті? т?рі.
- К?шейткіш ?стеулер ??рамы жа?ынан ?андай болып келеді?
- ?стеулерді? с?йлемдегі ?ызметі.
- Мен, сен, сіз, ол есімдіктері есімдікті? ?ай т?ріне жатады?
-Санж?мба?ты? шешуі ?алай болды?
-Ендеше, бізді? б?гінгі та?ырыбымыз –?стеуді? емлесі.
- К?рделі (?)
- Ма?сат (с)
- К?шейткіш (т)
- Мекен (е)
- ?стеу (у)
- ?здік (д)
- Есімше (і)
- Та?ерте? (?)
- Мезгіл (е)
- М?лшер (м)
- Жалпылау (л)
- Негізгі (е)
- Пысы?тауыш (с)
- Жіктеу (і)
- ?стеуді? емлесі
?стеу, ?стеуді? ма?ыналы? т?рлерін пысы?тау?а арнал?ан санж?мба?ты шеше отырып, ?стеуді? емлесін ме?геруге дайындалады. ?аза?ты? киіз ?йі туралы білімдерін ке?ейтеді.
?стеуді? ма?ыналы? т?рлерін естеріне т?сіреді.
IV.Жа?а материалды ме?гертуді ?йымдастыру
-Д?птерлерімізді ашып, б?гінгі к?нні? жады мен саба?ты? та?ырыбын жазамыз.
-Балалар, киіз ?йді? ша?ыра?ынан кейін оны уы?тармен бекітеміз. Ал уы?тар бізге ?стеуді? емлесін д?рыстап т?сініп алуды тапсыр?ан екен. Олай болса, м??ият ты?дайы?.
-Мына мысалдарды д?птерімізге жазайы?:
?детте киіз ?йі барлар жаздыг?ні маусым айында ?й тіге бастайтын.
А? орда?а жинал?ан ?она?тар емін-еркін ??гіме-д?кен ??рды.
Б?гін халы? жайлау?а к?шіп, к?ні бойы ?йлерін тігумен болды.
О?ушылар к?нні? жады мен та?ырыпты д?птерлеріне жазады.
Наурыз айыны? екісі.
?стеуді? емлесі
О?ушылар мысалдарды д?птерлеріне жазып алады.
?детте киіз ?йі барлар жаздыг?ні маусым айында ?й тіге бастайтын.
Жаздыг?ні: жазды?+к?ні с?здеріні? бірігуі ар?ылы жасал?ан, к?рделі мезгіл ?стеуі.
А? орда?а жинал?ан ?она?тар емін-еркін ??гіме-д?кен ??рды.
Емін-еркін: к?рделі сын-?имыл ?стеуі, с?здерді? ?осарлануы ар?ылы жасал?ан.
Б?гін халы? жайлау?а к?шіп, к?ні бойы ?йлерін тігумен болды.
Б?гін: б?л+к?н с?здеріні? бірігуінен жасал?ан, к?рделі мезгіл ?стеуі.
К?ні бойы: с?здерді? тіркесуінен ??рал?ан к?рделі мезгіл ?стеуі.
О?ушылар а?парат к?здері ар?ылы ?стеуді? емлесін ме?гереді.
Мысалдар ар?ылы с?йлемдерден ?стеулерді тауып, олар?а с?ра? ?ойып, ?андай с?збен тіркесіп т?р?анын ажыратуды ?йренеді.
Берілген с?йлемдерді о?и отырып, киіз ?й туралы танымдарын ке?ейтеді.
V.Жа?а білімді бекіту
М??алімні? к?мегімен бекіту
О?ушыны? ?з бетімен бекітуі
-Балалар, киіз ?йді? енді есігін орналастыруымыз керек. Киіз ?йді? есігі-сы?ырлауы? деп аталады.
Сы?ырлауы?ты? тапсырмасына к?шелік.
-О?улы?пен ж?мыс. Балалар, енді жатты?улармен ж?мыстанайы?.
-Балалар, киіз ?йді? ?а??асын ??растырып болды?. Енді оны? сырты киізбен жабылады. Осы кезе?ні? тапсырмасын орындайы?.
-Осымен балалар, киіз ?йді ??растырып болды?. Оны? ??рылысымен танысты?.
Киіз ?йді ?аза? хал?ы «?асиетті, киелі ?араша?ыра?ымыз» деп д?ріптеген. ?лтты? ??ндылы?тарымызды ?адірлейік, балалар!
О?улы?пен ж?мыс:
292-жатты?у
Енді-мезгіл ?стеуі. К?н-т?н-мезгіл ?стеуі. Б?рын –мезгіл ?стеуі. Ілгері – мекен ?стеуі. К?ні-т?ні –мезгіл ?стеуі. Талай-талай-м?лшер ?стеуі.
293-жатты?у
?бден ?зап, о? жа? б?йірге ?арай, артына т?сті, онша жа?ында?ан жо?, енді ж?ре бастады, а?ырын ж?ре бастады, алды-артына ?арайды, ?рлі-берлі б?рылып, жанына жа?ындай, ?стінен г?рс ете т?сті.
294-жатты?у
Кейіннен келе жат?ан, артына ?арады, біраз ж?рген со?, жан-жа?ына ?арап т?рды, бір к?н ж?ріпті, бір т?н ж?ріпті, та?ерте? т?скен, ?стінде келе жатып, лезде тыпырла?андай,о?ынан шы?ып, солынан шы?ып, алдынан шы?ып, тіпті жа?ындап, ?ыстыг?ні келе жат?ан,б?рын к?ріне бастады, жа?ыннан к?рінді, а?ырын келді, жанына келді, тіпті жа?ын к?рінді,жан-жа?ына б?рып, артына б?рылып, жо?ары ?шып, жо?ары к?теріліп.
1-тапсырма:
Бірталай жылдан бастау алады: с?здерді? бірігуінен жасал?ан к?рделі мезгіл ?стеуі.
?бден ??растырылып бол?асын: негізгі к?шейткіш ?стеу.
С?йтіп жабылады: туынды сын-?имыл ?стеуі.
Со?ында жабылады: туынды мезгіл ?стеуі.
?дейілеп шабылады: туынды ма?сат ?стеуі.
Е? ма?ыздысы: негізгі к?шейткіш ?стеу.
Осылай т?теп берген: сын-?имыл ?стеуі.
1-?атар:
- Бекер-себеп-салдар ?стеуі, негізгі ?стеу.
- Бірталай-мезгіл ?стеуі, к?рделі ?стеуі, бірігу ар?ылы жасал?ан.
2-?атар:
- Тым-негізгі к?шейткіш ?стеу.
- Енді-негізгі мезгіл ?стеуі.
3-?атар:
- Талай-негізгі м?лшер ?стеуі.
- Жо?ары-негізгі мекен ?стеуі.
- Д?л: негізгі к?шейткіш ?стеу.
- ?асында: туынды мекен ?стеуі.
О?ушылар жатты?у ж?мысын орындау ар?ылы ?стеулерді с?йлемнен с?ра? ?оя отырып табуды, тіркескен с?зін ажыратуды ?йренеді.
?стеулерді? с?ра?тарын, тіркескен с?здерін, ма?ыналы? т?рлерін ажыратуды ?йренеді. ?ткен ?стеуді? ма?ыналы? т?рлері туралы білімдерін пысы?тайды.
Берілген с?йлемдерден ?стеулерді тауып, тіркесіп т?р?ан с?зін аны?тауды ?йренеді. Киіз ?й туралы м?тінді о?и отырып, танымдарын ке?ейтеді.
Берілген ?ле? шума?тарынан ?стеулерді тауып, оларды? ?алай жасалып т?р?анын аны?тауды ?йренеді.
Киіз ?йді ??растыру ?шін ?андай б?лшектер керек екенін ?йренеді. Оны? ма?ызы туралы білімдерін ке?ейтеді.
