Шешендік өнер: Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздері

Сабақ

Мектеп: «№27 Өмірзақ орта мектебі» КММ

Қазақ әдебиеті

Мұғалімнің аты-жөні: Конысбаева Г.Ж.

Күні:

Сынып: 9

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Шешендік өнер: Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздері

Бөлім атауы

Атадан қалған асыл сөз

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары

Т/Ж: 9.1.2.1. Әдеби шығармадағы психологизмді анықтау;

А/И: 9.2.4.1. Автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу;

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушы орындай алады: Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздерінің мазмұнын біледі, сұрақтарға жауап береді, өзіндік пікір айта алады.

Оқушылардың көпшілігі орындай алады: Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздеріндегі психологизмді анықтап, талдау жасай алады.

Оқушылардың кейбіреулері орындай алады: Автор стиліне сүйене отырып, мысал келтіре алады, шынайы өмірмен байланыстырып шығармашылық ойтолғау жаза алады.

Бағалау критерийлері

Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздеріндегі психологизмді анықтайды, автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазады.

Тілдік мақсат

Оқушылар орындай алады:

Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздерінің мазмұнын біледі, сұрақтарға жауап береді, өзіндік пікір айта алады, Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздеріндегі психологизмді анықтап, талдау жасай алады, автор стиліне сүйене отырып, мысал келтіре алады, шынайы өмірмен байланыстырып шығармашылық ойтолғау жаза алады.

Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер:

Сайқы – белгісіздеу, дүдөмалдау, түсініксіздеу;

Сауат- 1) діни сөз; мадақ ретінде айтылатын дұға, намаз 2) араб сөзі; бітім, кешірім деген мағынаны білдіреді;

Жақайым- Кіші жүздің бір бөлігі алты ата Әлімнің ішіндегі шекті руының бір тармағы, ру аты;

Диалог құруға / шығарма жазуға арналған пайдалы тіркестер:

Жорықта ту көтерген батырлар . Билік айтқан даналар.

Талқылауға арналған сұрақтар:

• Майқы би мен Мөңке би шамамен қай ғасырларда өмір сүрген?

• Майқы бидің есімі қай тарихи тұлғамен қатар аталады?

• Майқы бидің нақыл сөздері неге қатысты айтылған?

• Мөңке би мұрасының зерттелуіне қандай ғалымдар үлес қосқан?

• «Қой асығы демеңіз, қолыңа жақса сақадай, жасы кіші демеңіз, ақылы жақса атадай» деген мақалды қалай түсінесіңдер?

Ишара: мадақтау, қошеметтеу, жылы шырай таныту.

Алдыңғы оқу:

Ж. Баласағұн «Құтты білік» дастаны.

Құндылықтарға баулу:

«Мәңгілік Ел» ұлттық идеясы.Тарихтың,мәдениет пен тілдің біртұтастығы. Құрмет.Тілге құрмет.

Пәнаралық байланыс

Қазақ тілі, Қазақстан тарихы.

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

(7 мин)

І. Ұйымдастыру кезеңі.

1. Сәлемдесу. оқушылардың сабаққа толық қатысуын тексеру, назарын сабаққа аудару.

ІІ. Психологиялық ахуал орнату.

«Жұлдыз жорамал» тренингін ұйымдастырамын.

Орындау шарты: Оқушыларға сары, жасыл, қызыл түсті жұлдызшаларды өз қалауларымен алғызамын. Жұлдызшалардың артында «Бүгін сені сәттілік күтіп тұр», «Ата – анаңа алғыс айтуды ұмытпа», «Досың сенің кеңесіңе зәру» деген сияқты жорамалдар болады. Содан кейін оқушылар жорамалдарды оқып, бір – біріне сәтті күн тілейді, ынтымақтастық қарым-қатынас орнатады.

ІІІ.Сыныпты топқа бөлу .

Әр түрлі жұлдыздардың түсі арқылы топқа бөлемін.

1. Топ –«Шешендер»

2. Топ -«Билер»

3. Топ - «Жыраулар»

4. Үй тапсырмасы.

Ж. Баласағұнның «Құтты білік» дастаны бойынша сұрақтарға жауап беру.

«Попкорн» әдісі арқылы жүзеге асады.

Орындалу шарты: Өткен тақырып бойынша сұрақтар қойылады. Оқушылар жылдам орындарынан тұрып сұраққа жауап берулері керек.

Дескриптор:

• Ж. Баласағұнның өмірі мен шығармашылығын біледі.

• Тақырыпқа қатысты сұрақтарға жауап бере алады.

ҚБ: Мадақтау сөздер арқылы ауызша бағалаймын.

Интербелсенді тақта

Жұлдыз жорамал

Сабақтың ортасы

( 27 мин)

Сабақтың тақырыбын жариялау.

Мақсат пен бағалау критерийлерін оқушылармен бірге талқылау.

Мұғалімнің кіріспе сөзі. Майқы би мен Мөңке бидің өмірі мен шығармашылығы жайлы оқушыларға түсінік беремін.

1 - тапсырма. Оқулықпен жұмыс.

Майқы бидің нақыл сөздерін, Мөңке бидің шешендік сөзін оқу, сұрақтарға жауап беру, өзіндік пікірлерін айту.

(Оқулықтан Майқы бидің нақыл сөздерін және Мөңке бидің шешендік сөздерін оқиды. Сұрақтарға жауап береді. Өзіндік пікірлерін айтады.)

Дескриптор:

-шешендік сөздің мағынасын түсінеді;

-сұрақтарға жауап бере алады;

-өзіндік пікірін дәлелдеп айта алады.

ҚБ: Гүлді ұсыну арқылы бағалаймын.

2- тапсырма.

Топтық жұмыс.

Графикалық органайзерлердің көмегімен жүзеге асырылады.

1-топ. Кестені пайдаланып, Майқыға тән қасиеттерді санамалап айту.

Майқы би

2-топ. Төмендегі кестені пайдаланып, Мөңке кім? деген сұраққа жауап беру.

Мөңке би

3-топ. «Қос диаграмма» кестесі арқылы

Майқы би мен Мөңке бидің ұқсастығы мен айырмашылығын ажырату.

Дескриптор:

-Майқыға тән қасиеттерді санамалап айта алады.

-Мөңке кім? деген сұраққа жауап бере алады.

- Майқы мен Мөңке бидің ұқсастығы мен айырмашылығын ажыратып жаза алады.

ҚБ «Екі жұлдыз, бір тілек» әдісі арқылы бағалауды жүзеге асырамын.

3- тапсырма. Жеке жұмыс.

Айтылым.

Майқы бидің «Қой асығы демеңіз, қолыңа жақса сақадай, жасы кіші демеңіз, ақылы жақса атадай» деген мақалды қалай түсінетіні туралы ойларын айту.

Дескриптор:

-Мақалдың мағынасын түсінеді;

-Ойын еркін айта алады.

ҚБ: «Қол шапалақтау» әдісі арқылы бағалаймын.

4- тапсырма. Жеке жұмыс.

Жазылым.

Мөңке бидің «Болашақты болжауы» шешендік сөзіндегі Ішінен шынтақ айналмау, бетінен алу, билігі жүрмеу тіркестерінің мағынасын ашып, түсіндіріп жазу.

Дескриптор:

- ойын жинақтай алады;

- сөз тіркестерінің мағынасын аша алады;

- түсіндіріп жаза алады.

ҚБ: «Смайлик» арқылы бағалау.

Сергіту сәті. «Бір – екі- үш- төрт- бес» әдісі арқылы жүзеге асырамын.

Орындау шарты:Қатысушылардың бәрі бір мезгілде, алдымен оң қолын, сосын сол қолын жоғары қарай сермеп тұрып, бірден беске дейін санайды.Келес жолы төртке дейін, сосын үшке, сосын екіге дейін, ең соңында бірге дейін санайды.Әр тілде санаудың орнына «Ха - ха», «Хи- хи» деп айтады.

5 - тапсырма. Топтық жұмыс.

Графикалық органайзерлердің көмегімен жүзеге асырылады.

Ортақ қасиеттері

Шешен

Би

Сөзіне сендіреді.

Әділ шешеім айтады.

.........

....................

..

Сөз өнерін жақсы меңгерген.

2- топ.Төмендегі кестені негізге ала отырып, сұраққа жауап беру. Пікірлерін нақты мысалдармен дәлелдеу.

Шешен болып туа ма?

Шешен болып қалыптасады ма?

3- топ. Би – шешендер сөзі мен бүгінгі біздің сөздеріміздің қандай айырмашылығы бар?

Салыстыра отырып, өз бағасын беру.

Біз қалай сөйлеп жүрміз?

Би- шешендер қалай сөйлеген?

Дескриптор:

- би мен шешенге тән ерекшеліктерін атап көрсетеді, ортақ қасиеттерді анықтай алады:

-сұраққа жауап бере алады, пікірлерін нақты мысалдармен дәлелдей алады;

- би – шешендер сөзі мен бүгінгі біздің сөздеріміздің айырмашылығын салыстыра отырып, өз бағасын бере алады;

ҚБ: Гүлді ұсыну арқылы бағалаймын.

Интербелсенді тақта

«Қазақ әдебиеті» оқулығы,

Алматы. «Мектеп» 2019ж.

22-27 беттер,

А4 қағазы, түрлі – түсті маркерлер

А4 қағазы, түрлі – түсті маркерлер

Сабақтың соңы

( 6 мин)

Рефлексия «Білім теңізі» әдісі арқылы жүзеге асырамын.

Орындау шарты:Тақырыпты жақсы меңгердім деген оқушылар өз қайықтарын «Білім теңізіне», ал өз біліміне сенімсіз оқушылар «Ереже шығанағында» қалады.

Үй тапсырмасы.

Мөңке бидің айтқан болжамдарды пайдалана отырып, «Менің заманымның келбеті» атты тақырыпта ой толғау жазу.

Кері байланыс.

«Шығу парағын» пайдаланып, төмендегі сұрақтарға жауап беріңдер.

1. Бүгін не үйрендің?

2. Тақырып бойынша қандай сұрақтарың бар?

3. Келесі сабақта қандай мәселелерге көңіл аудару керек?

Қорытынды бағалау

Қандай екі нәрсе табысты болды? (Оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)

1.Графикалық органайзерлердің көмегімен жүзеге асырылған тапсырмаларымда, оқушылар ынтымақтастықта, бірігіп отырып, ұйымшыл, тиянақты орындауына септігін тигізді.

2. Жеке жұмыс барысында орындалған тапсырмалар өте ұтымды болды, себебі, оқушылар қызығушылықпен, жоғары ынтамен орындады.

Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды?

1. Курс барысында жүргізілген ықшам сабақтар ( кері байланыс, графикалық органайзерлер, рефлексия түрлері, шаттық шеңбері, сергіту сәті) бүгінгі сабағымды жетілдіруге көмектесетінін білдім.

2. Мұғалім тарапынан тиімді қадағалау жүрізіп, белсенді қолдау көрсетіп отырғанда сабақ жақсы өтетінін аңғардым.