Шы?арма кейіпкерлері. Абай дастанында ?ділдік, данышпанды?, жауызды?тар с?з болады. Біра? м?нда?ы ?діл де данышпан да, философ та Ескенір емес. Дастанда екі кейіпкер бар. Бірі Ескендір, Екіншісі Апистотель.
Абай Аристотель есімін к?рметпен айтады, « а?ылы мол, хакім адам» деп ба?алайды. Ал Ескендір борлса, д?ріптелмей, сыналады. «Ма?тан с?йгіш,?ыз?анша?, ?анішер,тойымсыз,?а?арлы, ?зімшіл,то?таук?рмей ?скен жан, долы, кекшіл, есер» деп суреттеледі.
Шы?арманы? негізгі т?йіні, т?рбиелік м?ні. Со??ы т?рт шума?ты о?у. Жауызды??а жетелейтін н?рсе к?ншілдік, тойымсызды?, мансап?орлы?. Осындай жаман ?деттерден са? болу. ?вана?атшыл болу?а ?ндеу болып табылады.
Д?птермен ж?мыс.
С?здікпен ж?мыс. О?ушылар ?иын с?здерді к?шіреді.
Те?еу с?з. Дарияны? суындай ?андар а?ты.
Таспадай бейне ары?тан шы??ан ??лап.
Сар дала,м?лдір б?ла?, алтын ?ор?ан,?у ?мір,жетім к?з, к?пір к?з.
Сабақтың әдісі: Ойлаудың алты қыры, ауызша сұхбат, «сатылай комплексті талдау» әдісі,Блум түймедағының алты күлтесі,ой қозғау, концептуалды кесте.
І.Ұйымдастыру кезеңі:
А) Тренинг «Мадақтау»
Ә ) Топқа бөлу
Ә) БҮҮ кестесін толтыру.
- Ендеше, біздің бүгінгі тақырыбымызда Абайдың «Ескендір» поэмасымен таныс боламыз.
ІІҮй тапсырмасын сұрау
Блум түймедағының алты күлтесі – сұрақтар типінің алты түрі000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
1.Қарапайым сұрақтар. Абайды біз кім деп танимыз?Біз өткен шығармаларын ата.
2. Анықтаушы сұрақ. Қалай ойлайсың,Абай бала тәрбиесіне назар аударған ба?
3. Интерпретациялық (түсіндіруші) сұрақ. Неліктен Абай ғылым, білімді уағыздаған өлеңдер жазды?
4. Шығармашылық сұрақтар: Егер Абай ақын болмағанда кім болар еді деп ойлайсың?
5. Бағалау сұрақтары. Ақынның қай өлеңдерінен жақсылық пен жамандықты, адалдық пен арамдықты кездестірдің?
6. Тәжірибелік сұрақтар. Абай өлеңдерін бүгінгі таңмен салыстыр.
1 І.Қызығушылығын ояту
1 Ескендір туралы слайд көрсету.
2 «Осы жұрт Ескендірді біле ме екен?» деп Абай айтқандай Ескендір туралы қандай деректермен келдіңдер? Ол туралы аңыз ертегі білер ме екенсіңдер?
3. «Ескендір» дастанын мәнерлеп оқу І топ, ІІтоп, ІІІтоп
4. Үзіндіні сахналау.
5. СКТ. Сатылай комплексті талдау.
1 Авторы: Абай
2 Тақырыбы: Шығыста Ескендір, орыс пен Европа елдерінің атауынша Александр Македонский туралы аызды өмір шындығына жақындатып толғаған
3 Жанр түрі: поэма , дастан
4 Негізгі идеясы : ізгілік пен бейбітшілікті, ғылым мен білімді дәріптеу.
Ал зұлымдық пен қатыгездікті, менсапқорлықты әшкерелеу.
5 Құрылысына қарай:
Шумақ саны -42
Тармақ саны-168
Буын саны-3 бунақты
Ұйқас түрі – қара өлең
6 Шығармашылық композициялық құрылысы
Сюжеттің басталуы. Филипп патша қайтыс болған соң Ескендірдің таққа отыруы.Әскер жиып көрші елдерді жаулауы.
Сюжеттік байланыс. Елсіз шөлге тап болуы.Өлдім талдым дегенде мөлдір бұлаққа кездесуі.
Шиеленісуі. Алтын қорған. «Бұл Құдайға бастайтын қақпа» деп ашпай қоюы. Қақпаның ар жағынан алған сый.
Шарықтау шегі. Алғаш сыйдың қу сүйек екенін біліп ашуға булығу.Аристотельдің жауабы. Таразыға түскен қу сүйек.
Шешімі. Хакім Аристотельдіңжауабы. Жеміт көз жер жүзіне тоймаса да,Өлсе тояр көзіне құм құйылғанда.
Шығарма кейіпкерлері. Абай дастанында әділдік, данышпандық, жауыздықтар сөз болады. Бірақ мұндағы әділ де данышпан да, философ та Ескенір емес. Дастанда екі кейіпкер бар. Бірі Ескендір, Екіншісі Апистотель.
Абай Аристотель есімін кұрметпен айтады, « ақылы мол, хакім адам» деп бағалайды. Ал Ескендір борлса, дәріптелмей, сыналады. «Мақтан сүйгіш,қызғаншақ, қанішер,тойымсыз,қаһарлы, өзімшіл,тоқтаукөрмей өскен жан, долы, кекшіл, есер» деп суреттеледі.
Әдеби теориялық ұғымдар.
Теңеу сөз. Дарияның суындай қандар ақты.Таспадай бейне арықтан шыққан құлап.
Сар дала,мөлдір бұлақ, алтын қорған,қу өмір,жетм көз, кәпір көз.
Шығарманың негізгі түйіні, тәрбиелік мәні. Соңғы төрт шумақты оқу. Жауыздыққа жетелейтін нәрсе күншілдік, тойымсыздық, мансапқорлық. Осындай жаман әдеттерден сақ болу. Қванағатшыл болуға үндеу болып табылады.
Дәптермен жұмыс.
Сөздікпен жұмыс. Оқушылар қиын сөздерді көшіреді.
Теңеу сөз. Дарияның суындай қандар ақты.
Таспадай бейне арықтан шыққан құлап.
Сар дала,мөлдір бұлақ, алтын қорған,қу өмір,жетім көз, кәпір көз.
