Алдаркөсенің алдауы

Сабақтың тақырыбы: Алдаркөсенің алдауы

Сабақтың мақсаты:

1.Аты аңызға айналған Алдаркөсе туралы аңыз әңгімелермен таныстыру, қызыққа толы оқиғаларын оқып, бас кейіпкерлерді салыстыра отырып, сараңдық пен жомарттықтың ара жігін ажырата білуге сол салу.

2.Аңыз кейіпкерлеріне сипаттама беру арқылы оның неліктен аңыз кейіпкерге айналғанын дәлелдеу. Көркем әдеби тілде сөйлей білу қабілеттерін дамыта түсу.

3.Ұрлық, алдау, өтірік айту, сараңдық, қулық сияқты жаман әдеттерден өз бойын аулақ ұстау керектігін жете түсіндіру.

Сабақтың көрнекілігі: Алдаркөсе туралы кітаптар, суреттер.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі.

Үй жұмысын қорытындылау.

І. Қызығушылықты ояту.

Алдаркөсенің өлеңі немесе ол туралы кинофильм мен мультфильмнен үзінді көрсетуден бастау.

Кітаптар мен суреттерді көрсету арқылы білгендерін сұрау.

Қажет дерек.

Алдаркөсе – көшпелі халықтың ерекше ұнатқан кейіпкер. Алдар – шешен ғана емес, өте қу, айлакер. Оның халық ұнатпайтын Шығабай байды әбден алдап, асын қулықпен жеп, кетерінде қызын алып кетуі арқылы халық тілегі көрінеді.

Алдаркөсе сараңдардың ғана емес, елді қорқытатын сайтанның да сазайын тартқызды. Түлен мен Құланды құр сүлдер қалғанша мініп, ақымақ етуі – оның зымиян күштерді жеңу адамның, Алдардың қолынан келеді деген халық сенімін білдіреді.

Алдаркөсе деп аталуының себебі неде екенің білесіндер ме? Тек Алдар демей, көсені неліктен қосты екен?

Жеке, жұпта, топта талқылау.

Оқушылардың жауабын тыңдау.

ІІ. Мағынаны тану.

Мәтінді оқу.

Басты кейіпкерлерді атау. Топта Венн деген диаграммасы арқылы екеуін салыстыру.

Бұлар қандай кейіпкерлер? (Жағымды, жағымсыз)

Алдаркөсе туралы тағы қандай әңгіме білесіндер?

Оқушылардың білетін әңгімелерін тыңдау, басқаларын айтып немесе оқып беру.

«Дөңгелек үстел» стратегиясы.

Топтарға қағаз таратылып беріледі.

«Кубизм» стратегиясы бойынша топтарға өткен тақырыпқа сай тапсырма немесе талқыға салатын ой тастау керек. (Бұл ойды топтың ішінен біреу айтса болады).

Әр топ мүшесі түрлі түсті фломастер немесе қарындашпен жазғаны дұрыс.

Әр оқушы алдарындағы қағазға берілген тапсырма төңірегінде бір-бір сөйлеммен өз ойын жеткізеді.

Тапсырма: 1-топ. Алдаркөсеге ұқсағыс келеді, себебі...

2-топ. Қазіргі Алдаркөселер қандай?

3-топ. Өтіріктің құйрығы бір-ақ тұтам.

4-топ. Шығайбайды алдағанына көзқарасын қандай?

Топтардың жауаптарын тыңдау.

ІІІ.Ойтолғау.

Алдаркөсе мен Қожанасырдың айырмашылығы неде? «Т кестесі» арқылы жазып шығу.

Қалай ойлайсың, Алдаркөсе мен Қожанасыр өмірді болған ба? Неліктең?

Аңыз деген сөзге анықтама бере алар ма едің?

Қажет дерек.

Кейіпкерлері тарихта болды деген дерек бар немесе айтушылары өмір сүрді деп сендіре айтатын жырмен, қара сөзбен айтылған әңгіме түрін аңыз әңгіме дейміз.

Аңыздарда кейде Қорқыттың, Қожанасырдың, Асанқайғының жүрген жері, моласы деп нақты жер аттары аталады. Мүмкін, аталған жандардың өмір сүргені де рас шығар, тек уақыт өте келе, кейбір оқиғалар ұмытылып, кей оқиғаларға сюжеттер қосылып, өзгеріп, қырналып, толығып, басқаша сипат алуы мүмкін.

Қожанасыр мен Алдаркөседен нені өзімізге қабылдауға болады, ал нені қабылдауға болмайды деп есептейсің?

Адам бойындағы жақсы қасиеттер мен жаман қасиеттерді санамалап айтып шығу.

Абай өлеңін еске түсіру.

Сабақты қорытындылау мақсатында:

Бүгінгі сабағымыздың алғы сөзі не болмақ?

Қандай мақал-мәтел айтар едің?

Үйге тапсырма:әңгімелеу