Та?ырыбы: А?ыздар. Алдарк?се мен Шы?бермес Шы?айбай
Ма?саты: А?ыз жанры туралы т?сінік ?алыптастыру; с?здік ?орын, тіл байлы?ын дамыту, адалды??а т?рбиелеу; іздену, ойлау, ?здігінен т?жырым жасау?а баулу.
Саба?ты? т?рі : аралас ?дісі: т?сіндіру, с?ра?-жауап, ??гімелеу, ізденушілік, ?зіндік
К?рнекілігі: о?улы?, суреттер, сызбалар.
Саба?ты? барысы: І. ?йымдастыру кезе?і: Амандасу,т?гендеу,о?ушыларды? зейінін саба??а аудару.
ІІ. ?й тапсырмасын с?рау: Ш?бар ат неліктен ж?ргісі келмеді деп ойлайсы?? (балаша аунап, ш?бі ?алы? жерге оттап, боз балаша шап?ылап ж?гіргісі келді). «Т?сінде аян берді» дегенді ?алай т?сінесі?? (т?сінде к?ру).
ІІІ. ?ткенді ?орыту: Ш?барды? сырт бейнесін суреттеу ?шін ?андай с?здер ?олданыл?ан? Сені? ал?ан ?сері??
І?.Ма?сат ?ою кезе?і: Саба?ты? ма?сатын, та?ырыбын хабарлау. Жа?а саба??а даярлы?. Балалар, біз 2 – 3 кластарда ?андай а?ыздармен танысты?? (?ожанасыр мен аш?ара?, ?ажанасыр мен Алдарк?се, Бетпа?дала А?селеу Сейдімбек. (а?ыз), Алдарды? айласы (а?ыз)). Міне, балалар, сонымен Алдарк?се деген кім екен? Ол туралы не білесі?дер?
?. Жа?а саба?: 1. А?ыз к?бінесе тарихта бол?ан адамны? басына ??рылатын шы?арма. А?ыз ??гімеде ?мірде шын бол?ан адамны? басынан ?ткен жайттар мен ?иял- ?ажайып о?и?алар араласып келеді. ?аза? а?ыздарында Асан?ай?ы, Жиренше, ?ор?ыт сия?ты ерекше жандар мен Алдарк?се сия?ты ел ішінен шы??ан ?арапайым адамдар туралы о?и?алар айтылады. Алдар ж?нінде ел аузында айтылатын к?лдіргі а?ызды? бірі – Шы?бермес Шы?айбайды алдауы. (Балалар?а а?ыз ерекшелігін мына сызба ар?ылы т?сіндіруге болады)
А?ыз дегеніміз
Кейіпкелері
Ерекшелігі
Тарихта бол?ан адамдар іс- ?рекеті баяндалады
Асан?ай?ы,Жиренше,?ор?ыт,
?ожанасыр, Алдарк?се
Шынды? пен ?иял – ?ажайып о?и?а араласып келеді
О?у, іштей о?у, тізбектей о?у, тауып о?у.
С?здік ж?мыс: Тауы ша?ылыпты – іске аспапты, ?ккіленіп ал?ан – ?уланып ал?ан, т?зге – дала?а.
А?ызды? басында Шы?бермес Шы?айбай туралы о?ы?аны?да к?з алды?а ?андай адам елестеді? Шы?бермес Шы?айбайды алдау ?шін Алдар ?андай ?улы? ойлап тапты? Шы?айбайды? ?й іші т?гелімен сара? адамдар екенін оларды? ?андай ?рекеттерінен, ?андай с?здерінен бай?ау?а болады? Б?гінгі к?ні Шы?айбай секілді адамдар бар ма?
?ызы ты?ып ?ой?ан тырнаны? ж?ніне. Б?л жерде сызба ар?ылы тапсырма орындауына болады.
Жабы?тан сы?алауы,а?дуы
Ет орнына шандыр турап ?оюы
Алдарды? Ысты? нанды, торсы?та?ы айранды алдап алуы
айласы Ат?а бор жа?ып ?оюы
Бізбикені алып кетуі
?ІІ. ?орыту: Б?гінгі к?ні Шы?айбай секілді адамдар бар ма? Алдар Шы?айбайды? ?йіне кіріп келгенде, жасырып ?лгірген тама?тарды д?л тауып, оларды нелерге те?егенін д?птерге жаз.
Просмотр содержимого документа
«Урока на тему: "Алдарк?се мен Шы?бермес Шы?айбай" »
Тақырыбы: Аңыздар. Алдаркөсе мен Шықбермес Шығайбай
Мақсаты: Аңызжанры туралы түсінік қалыптастыру; сөздік қорын, тіл байлығын дамыту, адалдыққа тәрбиелеу; іздену, ойлау, өздігінен тұжырым жасауға баулу.
Сабақтың түрі : аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу, ізденушілік, өзіндік
Көрнекілігі: оқулық, суреттер, сызбалар.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Шұбар ат неліктен жүргісі келмеді деп ойлайсың? (балаша аунап, шөбі қалың жерге оттап, боз балаша шапқылап жүгіргісі келді). «Түсінде аян берді» дегенді қалай түсінесің? (түсінде көру).
ІІІ. Өткенді қорыту: Шұбардың сырт бейнесін суреттеу үшін қандай сөздер қолданылған? Сенің алған әсерің?
ІҮ.Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. Жаңа сабаққа даярлық. Балалар, біз 2 – 3 кластарда қандай аңыздармен таныстық? (Қожанасыр мен ашқарақ, қажанасыр мен Алдаркөсе, Бетпақдала Ақселеу Сейдімбек. (аңыз), Алдардың айласы (аңыз)). Міне, балалар, сонымен Алдаркөсе деген кім екен? Ол туралы не білесіңдер?
Ү. Жаңа сабақ: 1. Аңыз көбінесе тарихта болған адамның басына құрылатын шығарма. Аңыз әңгімеде өмірде шын болған адамның басынан өткен жайттар мен қиял- ғажайып оқиғалар араласып келеді. Қазақ аңыздарында Асанқайғы, Жиренше, Қорқыт сияқты ерекше жандар мен Алдаркөсе сияқты ел ішінен шыққан қарапайым адамдар туралы оқиғалар айтылады. Алдар жөнінде ел аузында айтылатын күлдіргі аңыздың бірі – Шықбермес Шығайбайды алдауы. (Балаларға аңыз ерекшелігін мына сызба арқылы түсіндіруге болады)
Аңыз дегеніміз
Кейіпкелері
Ерекшелігі
Тарихта болған адамдар іс- әрекеті баяндалады
Асанқайғы,Жиренше,Қорқыт,
Қожанасыр, Алдаркөсе
Шындық пен қиял – ғажайып оқиға араласып келеді
Оқу, іштей оқу, тізбектей оқу, тауып оқу.
Сөздік жұмыс: Тауы шағылыпты – іске аспапты, Әккіленіп алған – қуланып алған, түзге – далаға.
Аңыздың басында Шықбермес Шығайбай туралы оқығаныңда көз алдыңа қандай адам елестеді? Шықбермес Шығайбайды алдау үшін Алдар қандай қулық ойлап тапты? Шығайбайдың үй іші түгелімен сараң адамдар екенін олардың қандай әрекеттерінен, қандай сөздерінен байқауға болады? Бүгінгі күні Шығайбай секілді адамдар бар ма?
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Алдар Шығайбайдың үйіне кіріп келгенде жасырып қойған дүниелерін неге теңегенін тап.
Жыланның жуандығы қандай?
Байдың тығып қойған қазысындай.
Жыланды ұрған тастың үлкендігі қандай?
Бәйбіше астындағы қойдың басындай.
Былш етіп иленіп түскенін неге теңейді?
Тоқал астындағы қамырға.
Сақалының жұлынғанын неге теңейді?
Қызы тығып қойған тырнаның жүніне. Бұл жерде сызба арқылы тапсырма орындауына болады.
Жабықтан сығалауы,аңдуы
Ет орнына шандыр турап қоюы
Алдардың Ыстық нанды, торсықтағы айранды алдап алуы
айласы Атқа бор жағып қоюы
Бізбикені алып кетуі
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі күніШығайбай секілді адамдар бар ма? Алдар Шығайбайдың үйіне кіріп келгенде, жасырып үлгірген тамақтарды дәл тауып, оларды нелерге теңегенін дәптерге жаз.
