Абай Құнанбаев "Ғылым таппай мақтанба"

оқушыларға шығарманы әдеби теориялық тұрғыда талдау

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Абай Құнанбаев "Ғылым таппай мақтанба"»

Күні :

Мұғалім:

Сынып: 6 Т1

Ғылым таппай мақтанба

Сабақ мақсаты

Т/Ж1.Әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау.

Құндылықтар:

Ғылымның пайдасы

Бағалау критерийлері:

Шығарма жанрын анықтайды
Идеясы арқылы түсіндіреді

Тілдік мақсаттар:

Тірек сөздер асық бол, қашық бол

Қажетті ресурстар

А3 қағаздар, түрлі - түсті маркерлер

Бұрын меңгерілген білім

Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін

Жоспар

уақыт

Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер

Дереккөздер

Сабақтың басы

5 мин

Қызығушылықты ояту кезеңі

Сөздердің мағынасын анықта . Осы сөздерді қатыстырып шағын мәтін жаз. Өлеңді не үшін жазады?

Ғылым таппай мақтанба

орамды тіл, үлгі беру, көзі ашық, жастар деген сөздер қиынды түрінде әр топтың алдына тасталады.Әр топқа бір-бір түсіндірмелі сөздік берілуі керек. Оқушылар топта осы сөздердің мағынасын анықтағаннан кейін, осы сөздерді қатыстырып мәтін жазады.

http://kz-en.ru/

Сабақтың ортасы

5 – 7 минут

5 минут

7 минут

Ауызша кері байланыс 3 мин

минут

Саралау тапсырмасы

Ауызша кері байланыс беру

2-минут

Мағынаны тану кезеңі

1-тапсырма

Салыстыр. Алғашқы шумақтағы ойды талда. «Бұл сөзді тасыр ұқпас, талапты ұғар» деген жолдардағы қарама-қайшы ойды анықта.

Оқушылар Абай Құнанбайұлы «Ғылым таппай мақтанба өлеңін бірлесе отырып тыңдайды.

«Бес нәрседен қашық бол, Бес нәрсеге асық бол,» деген жолдардағы қарама-қайшы ойды анықтайды, пікірлерін жұпта айтады.

2- тапсырма ЖАНР--------

Фабула (лат. Fabula — аңыз, әңгіме, ертегі, мысал) — көркем шығармада суреттелген окиғаны рет-ретімен жүйелеу. Фабула сюжетпен көптеген өзіндік ерекшеліктерімен өзгешеленеді:

Оқиғаны мазмұндау, баяндау тәсілімен, яғни оны өмірде болып жатқан рет-ретімен емес, авторлық шегіністер, орын ауыстырулар арқылы беру алдымен өлеңде жалпы өмірден орныңды табу туралы
Айтушының болып жатқан окиғаға қатыстылығымен. Мұның бірнеше жолы бар: алғашқысында автордың оқиғаға қатыстылығы сезілмейді ---------------енді бірде айтушы оқиғаның ортасында жүреді (Ғ.Мүсірепов, "Қазақ солдаты").
Шығарманың белгілі бір формада баяндалуы, (өсиет) мысалы, естелік күнделік,, т.б. фабулалық тәсілдерді қолдану арқылы автор оқиғаның баяндауын бірде үдетіп, бірде бәсеңсітіп отырады, кейіпкер көңіл-күйінің қалтарыстарын ашып, образды жан-жақты ашады

Абай Құнанбайұлы өлеңнің 2-тармағын қара сөзге айналдырып жаз. Бұл жолдарда қандай адамды сынайды? Неліктен?

Түзу кел, қисық-қыңыр, қырын келмей,
Сыртын танып іс бітпес, сырын көрмей.

3- тапсырма

Өлеңнің идеясы қандай?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4- тапсырма

Үлгі бойынша өлеңге сатылай кешенді талдау жаса.

Ақын ініме

1.Авторы –
2.Тақырыбы — тақырып –бұл өнер туындысының іргетасы. Бұл өлеңнің тақырыбы-
3.Жанр түрі- поэзия (өлең) Өлең дегеніміз- белгілі бір өлшеммен қиыннан қиыстырылып,үйлесімді ырғақпен ұйқасып келетін өрнекті сөз жүйесі.
4.Идеясы —Идея дегеніміз- автор тақырып арқылы өмір шындығын суреттегенде оны өз көзқарасы ,өз дүниетанымы тұрғысынан бейнелейді. Сол арқылы өзінің арман-мақсатын,қиялын білдіреді.
5.Шумақ-аяқталған синтаксистік тіртұтас ой. 8 шумақты
6. Тармақ-өлеңнің әр жолы.
7.Бунақ — белгілі дауыс ырғағымен бөлінуі.
8.Буын саны — дауысты дыбысқа байланысты.
9.Ұйқас түрі —Ұйқас-өлең мазмұнымен тамырлас келіп, оған ерекше саз, әуен беретін өлең тармақтарындағы сөздер үндестігі.

Бұл тапсырма жұппен/топпен/сыныппен орындалады.

Бағалау дескрипторы

Оқушылар бірін-бірі жұпта бағалайды

Жанрды анықтайды
Өлеңдегі сөздердің мағынасын анықтайды, түсінеді
Идеясын анықтайды
Өлеңге сатылай кешенді талдау жасайды

Мұғалім қолдауын қажет оқушыға ізденіп, шағын жоба жазып келуге тапсырма:

Абай Құнанбайұлының балалық шағы мен өскен ортасы қандай? Қосымша ізденіп оқығаннан кейін, сыныптастар арасында сауалнама жүргізу. Мысалы сыныпта 20 адам болса:

Абайдың шыққан тегін білетін адам саны -16
Телғара деп еркелеткен аты болғанын білетін адам саны -9
Абай Құнанбаев өлеңдерін орта жастан асқанда жазғанын білетіндер-4

Сауалнама жүргізу арқылы оқушы ақын жайлы тереңірек білдіру мақсаты қойылады, ал бала үшін қызығы – басқалардың білімін анықтау. Зерттеу жүргізу маңыздылығын сезіну.

Оқулық

http://kazgazeta.kz/?p=62095

https://www.youtube.com/watch?v=twqMRDPuT0w

презентация

Сабақтың соңы

3 минут

Сабақ рефлексиясы

Ғылым таппай мақтанба

Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба,
Құмарланып шаттанба,
Ойнап босқа күлуге.
Бес нәрседен қашық бол,
Бес нәрсеге асық бол,
Адам болам десеңіз.
Тілеуің, өмірің алдыңда,
Оған қайғы жесеңіз.
Өсек, өтірік, мақтаншақ,
Еріншек, бекер мал шашпақ –
Бес дұшпаның, білсеңіз.
Талап, еңбек, терең ой,
Қанағат, рақым, ойлап қой –
Бес асыл іс, көнсеңіз.
Жамандық көрсең нәфрәтлі,
Суытып көңіл тыйсаңыз.
Жақсылық көрсең ғибрәтлі,
Оны ойға жисаңыз.
Ғалым болмай немене,
Балалықты қисаңыз?
Болмасаң да ұқсап бақ,
Бір ғалымды көрсеңіз.
Ондай болмақ қайда деп,
Айтпа ғылым сүйсеңіз,
Сізге ғылым кім берер,
Жанбай жатып сөнсеңіз?
Дүние де өзі, мал да өзі,
Ғылымға көңіл берсеңіз.
Білгендердің сөзіне
Махаббатпен ерсеңіз.
Ақыл сенбей сенбеңіз,
Бір іске кез келсеңіз.
Ақсақал айтты, бай айтты,
Кім болса, мейлі, сол айтты –
Ақылменен жеңсеңіз.
Надандарға бой берме,
Шын сөзбенен өлсеңіз.
Аят, хадис емес қой,
Күпір болдың демес қой,
Қанша қарсы келсеңіз.
Көп орында көріне айтпа,
Біздің сөзге ерсеңіз.
Мұны жазған кісінің
Атын білме, сөзін біл!
Осы жалған дүниеден
Шешен де өткен не бұлбұл,
Көсем де өткен не дүлдүл.
Сөз мәнісін білсеңіз,
Ақыл – мизан, өлшеу қыл.
Егер қисық көрінсе,
Мейлің таста, мейлің күл.
Егер түзу көрінсе,
Ойлап-ойлап, құлаққа іл.
Ақымақ көп, ақылды аз,
Деме көптің сөзі пұл.
Жақынның сөзі тәтті деп,
Жақыным айтты дей көрме.
Надандықпен кім айтса,
Ондай түпсіз сөзге, ерме.
Сізге айтамын, хаупім – бұл.
Өзің үшін үйренсең,
Жамандықтан жиренсең,
Ашыларсың жылма-жыл.
Біреу үшін үйренсең,
Біреу білмес, сен білсең,
Білгеніңнің бәрі – тұл.
Сөзіне қарай кісіні ал,
Кісіге қарап сөз алма.
Шын сөз қайсы біле алмай,
Әр нәрседен құр қалма.
Мұны жазған білген құл –
Ғұламаһи Дауани,
Солай депті ол шыншыл.
Сөзін оқы және ойла,
Тез үйреніп, тез жойма,
Жас уақытта көңіл – гүл.