Абай Кунанбаев

?тетін к?ні:

Сыныбы: 6 сынып

?тілетін п?н: ?аза? ?дебиеті

Саба?ты? та?ырыбы: А. ??нанбаевты? «Шо?пардай кекілі бар ?амыс ??ла?»

Саба?ты? ма?саты: білімдік – а) а?ын жайлы білетін м?ліметтерді ты?дай отырып жа?а ма?л?маттар алуына жа?дай ту?ызу, «Шо?пардай кекілі бар ?амыс ??ла?» ?ле?іні? та?ырыбы мен идеясын ашу;

?) о?ушыларды? м?нерлеп о?у, ?ле? мазм?нын ме?гере отырып автор шеберлігін тануына к?мектесу, ?ле?ді теориялы? жа?ынан талдай білуге ?йрету;

?) ?з бетінше зерттеу, талдау ж?мыстарына машы?танып, т?йінді ой, ?зіндік пікір ?алыптастыруына жол ашу;

– отанс?йгіштікке, тіл, с?з ?нерін ж?не таби?атты ?адірлеп, ?астерлей білуге, адамгершілікке т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: аралас саба?

Саба?ты? ?діс-т?сілі: с?ра?-жауап, хронологиялы? кесте, топтастыру ?дісі, м?нерлеп о?у, ойын, INSERT ?дісі.

К?рнекілік: слайд.

Техникалы? ??рал: аудио жазба.

П?наралы? байланыс: музыка, бейнелеу ?нері.

Саба?ты? барысы:

I. ?йымдастыру кезе?і:

а) С?лемдесу;

?) О?ушылар т?генделіп, сыныпты? тазалы?ы тексеріледі;

б) о?ушыларды? назарын саба??а аудару, психологиялы? дайынды? жасау (?р топ бір-біріне б?гінгі саба??а ?атысты жа?сы тілектерін айтады).

II. ?й тапсырмасын с?рау:

С?йінбай Арон?лы жайлы тест с?ра?тары экраннан к?рсетіледі.

Тест

1. С. Арон?лы ?ай жылы ?ай жерде д?ниеге келді? (1815 жылы, Алматы облысы, Жамбыл ауданыны? ?ара?ыста? деген жерінде д?ниеге келген)

2. С?йінбайды? ?кесіні? аты кім? (Арон)

3. С?йінбайды? шы?армалары? (Жа?сы мен жаман адамны? ?асиеттері)

4. С?йінбай Арон?лы «Он то?ызыншы ?асырда?ы Жетісу а?ындарыны? алтын дінгегі» деп, ба?а берген кім? (М??тар ?уезов)

5. С. Арон?лы кімні? ?стазы? (Ж. Жабаев)

6. А?ын «Жа?сы мен жаман адамны? ?асиеттері» деген ?ле?інде жаман адамны? ?асиеттерін ?андай те?еулермен берген?

(Жанбай ?ал?ан а?ашты? шаласындай,

Жаман адам балтаны? ???ысындай,

А?ылы ауыс?ан адамны? жындысындай.)

?й тапсырмасы тексеріліп, ?орытылып, жа?а саба? та?ырыбымен байланыстыру.

ІІІ. Жа?а саба?:

1. С?ра?-жауап ?дісі.

1. А. ??нанбай?лыны? шын есімі? (Ибра?им)

2. Абайды? ту?ан жері? (?азіргі Шы?ыс ?аза?стан облысы(б?рын?ы Семей облысы), Абай ауданы, ?ас?аб?ла? деген жер)

3. Абайды? руы? (Тобы?ты)

2. Хронологиялы? ?діс.

1845 – 1904

Ш. ?аза?стан облысы (б?рын?ы Семей облысы), Абай ауданы, ?асб?ла? деген жер

10 жасында

?кесі оны Семейдегі Ахмет Риза медресесіне о?у?а жібереді.

3 жыл

Ахмет Риза медресесінде білім алады.

3 ай

Семейдегі «Приходьская школада» о?иды.

?о?ырк?кше елінде ?ткен сайлауда же?іске жетіп, 1878 жыл?а дейін болыс болды.

«?арас?здер» атты шы?армасын жазды. Барлы?ы 45 ?ара с?зі бар.

13 жасынан бастап

Ел бас?ару ісіне араласады. Хал?ыны? отаршыл Ресейді? ?ол астында?ы ауыр та?дырын к?ріп ?седі.

3. Топтастыру ?дісі.

1845 – 1904 ж д?ниеге келген

А?артушы – ?стаз, ?діл би, аудармашы,

за?гер, сазгер, ойшыл, кеме?гер, ?лы а?ын,

аудармашы, ?о?ам ?айраткері

Поэмалары: Ескендір, Мас??т, ?зім

45 ?ара с?зі бар

?ндері: «Айттым, с?лем, ?алам?ас»,

«К?зімні? ?арасы», «Сегіз ая?»,

А. ??нанбай?лы кім? «?ара??ы т?нде тау ?ал?ып»,

Ол туралы не білесі?? «Татьяна хаты», «Бойы б?л?а?»

А. С. Пушкин,

Лермонтов

Крылов

Гете

?ле?дері: ?ыс, жаз, к?з, к?ктем, ??ла?тан

кіріп бойды алар, ?семпаз болма ?рнеге,

?ле? с?зді? патшасы, с?з сарасы

4. М?нерлеп о?у ?дісі.

Шо?пардай кекілі бар ?амыс ??ла?

Шо?пардай кекілі бар ?амыс ??ла?,

?ой мойынды, ?оян жа?, б?кен ?аба?.

Ауыз омырт?а шы?ы??ы, майда жалды,

Ой желке, ??ірейген болса са?а?.

Теке м?рын, салпы ерін, ?зын тісті,

?абыр?алы, жоталы, болса к?шті.

Ойынды еті б?п-б?лек, омыраулы,

Тоятта?ан б?ркіттей сал?ы т?сті.

Жуан, та?ыр ба?айлы, ж?мыр т?я?,

Шынта?ы ?абыр?адан т?рса аула?.

Жерсо?арлы, сі?ірлі, ая?ы тік,

Жауырыны етсіз, жалпа? та?тайдай-а?.

Ке? сауырлы, тар мы?ын, ?алба?айлы,

Алды-арты бірдей келсе ерге жайлы.

К?лте ??йры?, ?ыл т?бі ?лді келіп,

К?те?дігі шы?ы??ы, аламайлы.

?ршы?ы т?мен біткен, ша?па? етті,

?зі санды, д??гелек келсе к?тті.

Сырты ?ыс?а, бауыры жазы? келіп,

Арты талта?, ?масы ?лпершекті.

Шідерлігі жуандау, бота тірсек,

Бейне жел, тынышты, екпінді мініп ж?рсек.

Екі к?зін т??керіп, ?абыр?алап,

Белдеуге тыныш т?рса, байлап к?рсек.

Ты?ылмай ?м с?рінбей ж?рдек к?сем,

Иек ?а?ып, еліріп ж?рсе ?сем.

Шапса ж?йрік, мінсе берік, жуан, жуас,

Разы емен осындай ат мінбесем.

Ая?ы тыма?ты алшы кигізгендей,

Кісіні б?лб?л ?а?ып ж?ргізгендей.

Шап?ан ат?а жеткізбес б?кен желіс,

Ыза ?ылды? ?олыма бір тигізбей.

О?ушыларды? к?мегімен ?ле?ні? ма?ынасы т?сіндіріледі. Абай суреттеуіндегі атты? сыныны? бейнелеуі ?андай ?нерге жатады? ?нерді? бас?а ?андай т?рін білесіздер?

5. Ойын ?дісі. Ойынны? ма?саты: о?ушылар екі топ?а б?лініп, кім жылдам ойыны ойналады. 1-ші топ ?з к?кейлері?дегі атты? суретін салып, т?сіндіреді. 2-ші топ батырлар жырында ерлерді же?іске жеткізген аттарды? суретін салып, т?сіндіреді.

ІV. Саба?ты ?орыту.

Білемін

Білгім келеді

?йрендім

V. ?йге тапсырма.

1) А. ??нанбай?лы жайлы о?ып, т?сінгенін мазм?ндау.

2) «Шо?пардай кекілі бар ?амыс ??ла?» ?ле?ін жаттау.

VІ. Ба?алау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Абай Кунанбаев »

Абай Құнанбаев (1845-1904)

Другие рефераты

Ақсақал Қалмырзаев (1936)

Мұхтар Бақтыгереев (1933)

Сәбитұлы Асан қайғы

Абай шығармашылығы

Абай Құнанбаев 1845 жылы бұрынғы Семей уезі, Шыңғыс облысында (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Абай ауданында) дүниеге келген. Абайдың әкесі Құнанбай Қарқалы уезіне аға сұлтан болған.
Абай әуелі ауылда Ғабитхан деген татар молдасынан мұсылманша хат таниды. Абайды әкесі он жасында Семей қаласындағы Ахмет Ризаның медресесіне оқуға береді. Ол бос уақытында Шығыстың ұлы ақындары Низами, Сағди, Қожа Хафиз, Навои, Физули,Фирдоуси шығармаларын өз бетімен оқып, ертегі, дастан, хисса сияқты әдеби мұралармен танысады.

Абай медреседе небәрі үш-ақ жыл оқып соңғы жылдары өз бетімен «приходская школаға» түсіп, орысша да оқиды. Бірақ мұндағы оқу ұзаққа бармайды. Жасы 13-ке келіп, ерте есейіп, ақыл-ойы тола бастаған шақта өткір, зейінді Абайды әкесі Құнанбай ел билеу ісіне араластырып тәрбиелемек болып, оны оқудан елге алып кетеді.
Әкесінің жұмсауымен Абай ел ішіндегі әр түрлі мәселелерге араласады. Ол көптеген ескі әңгімелерді, өлең-жырларды халық ішінен үйренеді.

Абай және қазақ, Шығыс әдебиеті. Қаладағы медреседе үш жыл діни оқу арқылы Абай араб, парсы, шаатай тілдерін жетік біліп, Шығыс ақындарының шығармаларымен танысуға мүмкіндік алды. Қазақтың халықтық өлең-жырларын, ертегі, қисса, аңыз-әңгімелерін әжесі Зере бәйбішеден, халық ақындары Шөже, Бәйкөкше, Балталардан естіп, жастай жадында сақтады.
Абай және орыс, Батыс әдебиеті. 1860 ж-дың аяғында Абай өзінің білімінің таяздығын сезініп, Семей қаласындағы Гоголь кітапханасына келіп орыс, Батыс классиктерінің шығармаларын өз бетінше ізденіп оқи бастайды. Осы кітапханада Л.Н.Толстойдың шығармаларын оқып отырған Абай Петербург университеті студенттерінің саяси ереуіліне қатысқаны үшін жер ауып келген жартылыстанушы ғалым Е.П.Михаэлиспен кездесіп, танысады, кейін олар айырылмас дос болып кетеді.

Абай (Ибраһим) Құнанбаев (29.07.1845 — 23.06.1904) — қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Абай ауданы, Қасқабұлақ жайлауында дүниеге келген, бейіті Жидебайда. Абай — ұлы ақын, философ, ағартушы, композитор. Ол бала кезінен шешен, ертегі, әңгімелерді тез ұғып алатын зеректігімен, ынталылығымен көзге түскен. Шортанбай, Дулат, Бұқар жырау, Шортанбай, Шөжелерді тыңдап өскен. Анасы Ұлжан да шешен болған, сөз қадірін білетін адам болған.

Абай 8 жасында «Ескітам” медресесінде дәріс алып, ауыл молдасы Ғабиханнан оқыған. 10 жасқа толған соң Семейдегі Ахметриза медресесінде 3 жыл оқып, одан «Приходская школаға” түсіп онда 3 ай орысша оқиды. Абай өз бетімен ізденуге құмар болған. Абай Шығыс классиктері Низами, Сағди, Хафиз, Науаи, Физули, Жәмилердің, т.б. еңбектерін, екінші жағынан А.С.Пушкин, А.И. Герцен, М.Е. Салтыков-Щедрин, И.А. Некрасов, Л.Н. Толстой, И.А. Крылов, Ф.М. Достоевскийлерді көп оқыды. Батыс әдебиетінен Гете, Дж. Байрон сияқты ақындарды оқып, түрлі ғылыми салалар бойынша зерттеулер жүргізді.

Абай болыс сайлауына түсіп, жеңіп шығады. 1875—1878 жж. Қоңыр, Көкше еліне болыс болады. Бұл жылдары өз қолындағы билікті пайдаланып, әділдік таразысын тең ұстауға күш салады. Абай кейін Михаэлистің ұсынысымен, Семей облыстық статистика комитетінің толық мүшесі болып сайланды. Абай 1880 жылы И. Долгополов, А.А. Леонтьевпен танысып, олармен тығыз қарым -қатынаста болған. Абай ел ісіне араласқан жылдарында әділеттілігімен, білімділігімен көрініп, халық арасында беделі өседі.

Абай өлеңдерін 10 жасынан («Кім екен деп келіп ем, дүние қуған”) қағаз бетіне түсіре бастады. «Сап, сап, көңілім”, «Шәріпке”, «Абыралыға”, «Жақсылыққа”, «Кең жайлау” оның алғашқы өлеңдері. Сонымен бірге аударма жасаумен де айналысқан. Оның «Қансонарда” (1882), жылдың төрт мезгілін суреттеген «Қыс”, «Күз”, «Жаз”, «Жазғытұры” өлеңдері, «Масғұт”, «Ескендір”, «Әзім” поэмаларының қазақ әдебиетінде орны ерекше. Араб, парсы, түркі білім көздеріне Абай ерекше көңіл аударып. Осы тілдерді өз бетімен жүйелі түрде оқып игереді.

Абайдың философиялық, көркемдік, әлеуметтік, гуманистік көзқарастары қара сөздері арқылы да берілген. Абайдың қара сөздері (Ғақлия) — ұлы ақынның сөз өнеріндегі көркемдік қуатын, философиядағы даналық дүниетанымын даралап көрсететін классикалық стильде жазылған прозалық шығармасы. Жалпы саны қырық алты бөлек шығармадан тұратын Абайдың қара сөздері тақырыбы жағынан бір бағытта жазылмаған, әр алуан оның қара сөздерінің бірнешеуі ең алғаш 1918 ж. Семейде шыққан «Абай” журналында жарық көрді. Кейіннен Абайдың қара сөздері орыс, қытай, француз, т.б. көптеген әлем тілдеріне аударылды. Абай музыка саласында да мол мұра қалдырған. Қазіргі уақытта ақынның 27 әнінің 36 нұсқасы нотаға түсірілген.