"Тілшілер" - Тұрақты сөз тіркесінің мағынасын айту. ит арқасы қиянда, қоян жүрек, тісінен шығармау, бармағын тістеу,көзі шарасынан шығу,қызыл өңеш болу
"Тапқыштар" жеті,үш,тоғыз сөздері қандай тіркес,ырым-тыйым сөздер бар? Мысалы: жұт жеті ағайынды жеті шелпек,жеті күн,жетісін беру, ер кезегі үшке дейін,тоғыз тоқырау,жеті қазына, жігіттің үш жұрты т.б.
"Шешендер" - Тыйым сөздердің мәнін түсіндір. бүйіріңді таянба, түнде суға барма, тізеңді құшақтама, үйге жүгіріп кірме, есікке керілме, адамды санама, бас киімді теріс айналдырып киме т.б.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"Тіл патшалығы елінде"»
Сайыс тақырыбы: «Тіл патшалығы елінде»
Сайыстың мақсаты: оқушылардың лексика тарауы бойынша білімдерін одан әрі дамыту, тереңдету,ізденгіштігін арттыра отырып,ой-өрісін кеңейту,тіл байлығын молайту, ауызша және жазбаша сөйлеу мәдениетін,сауаттылығын арттыру, шығармашылық қабілетін ұштау.
Сайыстың тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына адамгершілік қасиеттер дарыту, ізгілікке, ынтымаққа,халықтық педагогика негіздеріне,өзара сыйластық,достыққа тәрбиелеу.
Әдісі: іздендіру,салыстыру,проблема қоя салыстыру,диалогты ойын түрлері,мәтін құрастыру.
ІІ.Бүгінгі сайысымыздың тақырыбы "Тіл патшалығы елінде" деп аталады.
Сабақтың эпиграфы: Тілдің қадірін білмеген
Кімнің қадірін білген?
Тіл ұстарту сабағы қазақ тілінен өтіп жатқан лексика тарауына арналады. Қазақ тіліндегі сөз, оның мағынасын зерттейтін саланың қыр-сырын меңгеру -мақсатымыз. Сайыс топтық жарыс түрінде өтеді. Сайыс жеті айналымнан тұрады.
І топ -"Тілшілер" ІІ топ-"Тапқыштар" ІІІтоп - "Шешендер"
1. Топтың аты -"Тілші",
Сүріндіріп көрші!
2. Тобымыз біздің - "Тапқыш",
Білейікші кім айтқыш?
3. Аталды топ -"Шешен",
Не болса да шешем!
1-айналым. Топтық тапсырма. Әр топқа тірек сөздер беріледі. Сол сөздер қатысқан мақал-мәтелдер айту.
"Тілші" - қазақ,су,қой.
"Тапқыш" - үй,қыс,мысық.
"Шешен" - тон,көз, тауық.
2-айналым. Балалар, қазақша ай аттарын жатқа білеміз бе? Қане, енді "Жаңылдырсаң дажаңылмаймын" сайысы арқылы білім сынаймыз.
Шарты: Тақтаға жазылған қате атауларды дұрыс жазып шығу.
"Тілшілер" - Тұрақты сөз тіркесінің мағынасын айту. ит арқасы қиянда, қоян жүрек, тісінен шығармау, бармағын тістеу,көзі шарасынан шығу,қызыл өңеш болу
"Тапқыштар" жеті,үш,тоғыз сөздері қандай тіркес,ырым-тыйым сөздер бар? Мысалы: жұт жеті ағайынды жеті шелпек,жеті күн,жетісін беру, ер кезегі үшке дейін,тоғыз тоқырау,жеті қазына, жігіттің үш жұрты т.б.
"Шешендер" - Тыйым сөздердің мәнін түсіндір. бүйіріңді таянба, түнде суға барма, тізеңді құшақтама, үйге жүгіріп кірме, есікке керілме, адамды санама, бас киімді теріс айналдырып киме т.б.
4-айналым - Сурет бойынша әңгіме. Төрт түліктің,жыл мезгілдерінің суреттері ілінеді,суретті пайдалана отырып, тақырыпқа қатысты мақал-мәтел,тұрақты тіркестер арқылы мәтін жазу.
5-айналым - "Кім тапқыр?"сайысы бойынша мақалдарды антонимдермен толықтыру
"Тілшілер" - 1. Үйдің ....-......қыс түскенде білерсің,кімнің ....-....іс түскенде білерсің.
2.Ашу-..., ақыл-...
3...сөз- көмір, ...сөз- алтын.
"Тапқыштар" - шаш,қас,бақ сөздері омоним болатын сөйлемдер құрау, осы сөздер қатысқан мақал-мәтелдер айту.
Мысалы: Әйелдің шашы ұзын,ақалы қысқа.Қасың берген асты дұшпан көрме.Бақ-ұзатылған қыз.
"Шешендер" - Табу,эвфемизм,дисфемизм қатысқан мәтін құрап әңгілеу. Мысалы: Менің ағам былтыр үйленді. Жеңешем бәрімізге ат қойды. Мені "Кішкенем",інімді "Шырақ",сіңлімді"Шырайлым" деп атап кетті. Ағамның үлкен ағалары мен апа-жеңгелерін де атымен атамайды. "Үлкен үйдегі қайнаға","Жеделдес қайнаға", "Әнші жеңешем", "Үндемес","Әкім абысын" деген аттары бар. Жеңешем о дүниелік болған адамдардың да атын тергейді. Жақында жеңешем бәрімізге қуаныш сыйлады. Біздің жанұя ат ұстатар мен шай құяр бқпелермен толықты. Мен жеңешеме дән ризамын.
Осы мәтінде табу,эвфемизмдер бар.
6-айналым - Топ басшыларына тапсырма."Сөзтізбек" сайысы.
Шарты: Әр сөздің соңғы дыбысынан басталатын сөздер тізбегін жасау. 2минутта 10сөз жазып шығу.
7-айналым - Сабақ эпиграфын ашу мәнінде "Тіл қадірін білмеген- ел қадірін білмейді" тақырыбына ойтолғау жазу.
Қорытындылау: Сабақтың қорытындысында 3топтың оқушыларының бағасы бағалау парақшалары бойынша шығарылады. Ең жақсы жауап беріп,белсенділік көрсеткен әр топтың 3оқушысына "Озат тілші","Тапқыш ұлан","Зерделі шешен" атағы табыс етіледі. Бұлар - "Тіл патшалығы" елінің көсемдері, ал қалған оқушылар ,сендер -сол көсемдер бастаған елдің талантты ізбасарларысыңдар!
Грамматикалық ойындар арқылы тіл ұстарту 1001 мақал,101 жұмбақ
Жарияланды 3-04-2013, 22:06 Категориясы: Қазақ тілі және әдебиеті
Грамматикалық ойындар арқылы тіл ұстарту 1001 мақал, 101 жұмбақ Сабақтың мақсаты: Білімділік: оқушылардың білімін одан әрі дамыту, тереңдету, ізденушілігін арттыра отырып, ой - өрісін кеңейту. Дамытушылық: тіл байлығын молайту, ауызша және жазбаша сөйлеу мәдениетінің, сауаттылығын арттыру, шығармашылық қабілетін дамыту. Тәрбиелік: Оқушылардың бойына адамгершілік қасиет дарыту, отанға, туған жерге, тілге деген сүйіспеншілік сезімін ояту. Еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: ойын сабағы. Сабақтың әдіс - тәсілдері: іздестіру, салыстыру, мәтін құрастыру. Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта. Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті, орыс әдебиеті.
Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу, сабаққа алдын - ала дайындық. Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы - 1001 мақал, 101 жұмбақ. Ойынымызды бастауға рұқсат етіңіздер. Сабағымыз сайыс түрінде өтеді. Сынып оқушылары екі топқа бөлінді. Топ мүшелерінің білімдері ұпай сандарымен белгіленеді. Сайыс бірнеше айналымнан тұрады. 1 - топ: Тілші: Қане, тауып берші! 2 - топ: Тапқыш: Білейік, кім айтқыш! 1 - айналым Топтық тапсырма. Әр топқа тірек сөздер беріледі. Сол сөздер қатысқан мақал - мәтел айту. 1 - топқа: жолдас, бата, еңбек, халық, еріншек, жер. 2 - топқа: ақыл, өнер, сөз, жалқаулық, білім, жігіт.
2 - айналым: Мақал - мәтелді аяқтау. 1. Білімсіз өмір... 2. Отансыз адам -... 3. Туған жердей жер болмас... 4. Отан үшін отқа түс -... 5. Не ексең соны -... 6. Оқу білім бұлағы -... 7. Жақсыға сөз ілеседі,... 8. Туған жердің қадірін,... 9. Бал тамған тілден,... 10. Жылы - жылы сөйлесең,.. 11. Ерінбеген етікші...
3 - айналым: Мақал - мәтелдердің қазақ тіліндегі баламасын табу. 1. Труд человека кормит. 2. Добрый сын – родителям радость. 3. Хлеб всему голова. 4. Глаза бояться, руки делают. 5. Труд украшает жизнь. 6. Сила в знаний - знание в книгах.
4 - айналым. «Кім тапқыр?» ойыны бойынша мақалдарды антонимдермен толқықтыру.
ә ) Ашу...................., ақыл................... а)............ сөз - көмір,.................... сөз - алтын. б )............ еңбектен -....................... нан. в )............... қорқақ, қол.........................
5 - айналым 7, 3 сөзі қатысатын қандай тіркес, қандай халықтық ырым - тиымы бар, тиым сөздердің мәнін түсіндір Қыздың басына ақ, қара орамал тартпайды. Тізеңді құшақтама. Үйде ысқырма. Үйдегі жан басын санама. Нанды бір қолыңмен үзбе. Аққуды атпа. Малды теппе, ақты төкпе.
6 - айналым Аралас сөздерден мақал құрастыру. 1) Атандырады, ер, еңбек. 2) Ыстық, оттан да, Отан -. 3) Ер, болар, сүйген, елін. 4) Қазғандай, құдық, оқу -, инемен.
7 - айналым Балалар, қазақша ай аттарын білеміз бе? Қәне, енді «Жаңылдырсаң да жаңылмаймын» ойынын ойнаймыз. Тақтаға жазылған қате жазуларды дұрыс жазып шығу. 1 - топқа: пақна, мазыт, деліш, суірә. 2 - топқа: мысума, зақан, арқаша, рыкүқыйке.
8 - айналым Сурет бойынша мақал - мәтел құрастыру. Ұстаз, ат, нан, көз, бас, қол.
9 - айналым Жұмбақтарды шешу. 1. Қанаты жоқ ұшады, Аяғы жоқ желеді, Аузы жоқ ұлиды.
2. Иір - иір ізі бар, Құлағы жоқ, көзі бар.
3. Аузы жоқ, қолы жоқ, Ұшқан құстан озады.
4. Күндіз бар, түнде жоқ.
5. Қабат - қабат қаттама, Ақылың болса аттама.
6. Кішкентай ғана бойы бар, Қабат - қабат тоны бар.
7. Ақ сандығым ашылды, Ішінен жібек шашылды.
8. Басында таяғы бар, Төрт аяғы бар. Иегінде сақалы бар. 9. Темір тілді, Күміс үнді. 10. Түк білмей барасың, Тәлімін аласың. Есейіп кетсең де, Қарыз болып қаласың.
11. Суға батпайды, Отқа жанбайды.
10 - айналым
Тұрақты сөз тіркесінің мағынасын жазу. 1. Иығынан су кету - 2. Тонның ішкі бауындай - 3. Ат шаптырым жер - 4. Таяқ тастам жер - 5. Екі көзі төрт болу - 6. Тайға таңба басқандай - 7. Ит өлген жер - 8. Тілді үйіреді - 9. Көз шырымын алу - 10. Қоян жүрек - 11 - айналым Мақалдың бірінші бөлігі айтылады, ал сендер 1 минуттың ішінде оны жалғастырасыңдар. 1 - топқа 1. Адамнан үлкен ат жоқ, 2. Жасық адам жасына жетпей, 3. Атаңның баласы болма, 4. Күлме досыңа, 5. Оқусыз білім жоқ,
2 - топқа 1. Отан от басынан 2. Ағаш тамырымен, 3. Ел – елдің бәрі жақсы, 4. Білегіңе сенбе, 5. Мектеп - кеме,
Қазақ тіліне аударып шешуін табыңыздар. 1. На дворе горой, А в избе водой. 2. Без рук, без ног, а рисовать умеет. 3. Зимой и летом одним цветом. 4. Не лает, не кусает, а в дом не пускает.
Сабақты бекіту. Оқушылардың білімін бағалау: шапшаңдық, сөздік қор, логикалық ойлау, мәнерлі сөйлеу, ойын анық жеткізе білу. Тілшілерге! « Озат тілші», тапқыштарға - «Тапқыш ұлан»деген атақ беру
Сабақтың тақырыбы: Грамматикалық ойындар арқылы тіл ұстарту сабағы Сабақтың мақсаты: оқушылардың лексика тарауы бойынша білімдерін одан әрі дамыту, тереңдету,ізденгіштігін арттыра отырып,ой-өрісін кеңейту,тіл байлығын молайту, ауызша және жазбаша сөйлеу мәдениетін,сауаттылығын арттыру, шығармашылық қабілетін ұштау. Сабақтың тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына адамгершілік қасиеттер дарыту, ізгілікке, ынтымаққа,халықтық педагогика негіздеріне,өзара сыйластық,достыққа тәрбиелеу. Сабақтың әдісі: іздендіру,салыстыру,проблема қоя салыстыру,диалогты ойын түрлері,мәтін құрастыру. Сабақтың түрі: танымдық жарыс,тіл дамыту Сабақтың көрнекілігі: түрлі-түсті суреттер, сызбалар, слайдтар Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру.Оқушылардың сабаққа қатысы,құрал-жабдықтардың ІІ.Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы "Тіл патшалығы елінде" деп аталады. Сабақтың эпиграфы: Тілдің қадірін білмеген Кімнің қадірін білген? Тіл ұстарту сабағы қазақ тілінен өтіп жатқан лексика тарауына арналады. Қазақ тіліндегі сөз, оныі мағынасын зерттейтін саланың қыр-сырын меігеру -мақсатымыз. Сабақ топтық жарыс түрінде өтеді. Жарыс жеті айналымнан тұрады. І топ -"Тілшілер" ІІ топ-"Тапқыштар" ІІІтоп - "Шешендер" 1. Топтың аты -"Тілші", Сүріндіріп көрші! 2. Тобымыз біздің - "Тапқыш", Білейікші кім айтқыш? 3. Аталды топ -"Шешен", Не болса да шешем! 1-айналым. Топтық тапсырма. Әр топқа тірек сөздер беріледі. Сол сөздер қатысқан мақал-мәтелдер айту. "Тілші" - қазақ,су,қой. "Тапқыш" - үй,қыс,мысық. "Шешен" - тон,көз, тауық. 2-айналым. Балалар, қазақша ай аттарын жатқа білеміз бе? Қане, енді "Жаңылдырсаң да жаңылмаймын" ойыны арқылы білім сынаймыз. Шарты: Тақтаға жазылған қате атауларды дұрыс жазып шығу. "Тілшілер" - 1. ҢАҚАРТ. 2.ПАҚНА. 3.УАРЗЫН 4.РЫММА "Тапқыштар" - 1.МЫСУМА. 2. РҚУЫЙКЕ. 3. АРҚАША. 4. ЗАҚАН "Шешендер" - 1.ЛЕЖСАНТОҚ. 2. МАЗЫТ. 3. ДЕЛІШ. 4. СУІРӘ 3-айналым - Топтық тапсырма. Үлестірмелі парақша суырып, жауабын жазу. "Тілшілер" - Тұрақты сөз тіркесінің мағынасын айту. ит арқасы қиянда, қоян жүрек, тісінен шығармау, бармағын тістеу,көзі шарасынан шығу,қызыл өңеш болу "Тапқыштар" жеті,үш,тоғыз сөздері қандай тіркес,ырым-тыйым сөздер бар? Мысалы: жұт жеті ағайынды жеті шелпек,жеті күн,жетісін беру, ер кезегі үшке дейін,тоғыз тоқырау,жеті қазына, жігіттің үш жұрты т.б. "Шешендер" - Тыйым сөздердің мәнін түсіндір. бүйіріңді таянба, түнде суға барма, тізеңді құшақтама, үйге жүгіріп кірме, есікке керілме, адамды санама, бас киімді теріс айналдырып киме т.б. 4-айналым - Сурет бойынша әңгіме. Төрт түліктің,жыл мезгілдерінің суреттері ілінеді,суретті пайдалана отырып, тақырыпқа қатысты мақал-мәтел,тұрақты тіркестер арқылы мәтін жазу. 5-айналым - "Кім тапқыр?"ойыны бойынша мақалдарды антонимдермен толықтыру "Тілшілер" - 1. Үйдің ....-......қыс түскенде білерсің,кімнің ....-....іс түскенде білерсің. 2.Ашу-..., ақыл-... 3...сөз- көмір, ...сөз- алтын. "Тапқыштар" - шаш,қас,бақ сөздері омоним болатын сөйлемдер құрау, осы сөздер қатысқан мақал-мәтелдер айту. Мысалы: Әйелдің шашы ұзын,ақалы қысқа.Қасың берген асты дұшпан көрме.Бақ-ұзатылған қыз. "Шешендер" - Табу,эвфемизм,дисфемизм қатысқан мәтін құрап әңгілеу. Мысалы: Менің ағам былтыр үйленді. Жеңешем бәрімізге ат қойды. Мені "Кішкенем",інімді "Шырақ",сіңлімді"Шырайлым" деп атап кетті. Ағамның үлкен ағалары мен апа-жеңгелерін де атымен атамайды. "Үлкен үйдегі қайнаға","Жеделдес қайнаға", "Әнші жеңешем", "Үндемес","Әкім абысын" деген аттары бар. Жеңешем о дүниелік болған адамдардың да атын тергейді. Жақында жеңешем бәрімізге қуаныш сыйлады. Біздің жанұя ат ұстатар мен шай құяр бқпелермен толықты. Мен жеңешеме дән ризамын. Осы мәтінде табу,эвфемизмдер бар. 6-айналым - Топ басшыларына тапсырма."Сөзтізбек" ойыны. Шарты: Әр сөздің соңғы дыбысынан басталатын сөздер тізбегін жасау. 2минутта 10сөз жазып шығу. 7-айналым - Сабақ эпиграфын ашу мәнінде "Тіл қадірін білмеген- ел қадірін білмейді" тақырыбына ойтолғау жазу.
Қорытындылау: Сабақтың қорытындысында 3топтың оқушыларының бағасы бағалау парақшалары бойынша шығарылады. Ең жақсы жауап беріп,белсенділік көрсеткен әр топтың 3оқушысына "Озат тілші","Тапқыш ұлан","Зерделі шешен" атағы табыс етіледі. Бұлар - "Тіл патшалығы" елінің көсемдері, ал қалған оқушылар ,сендер -сол көсемдер бастаған елдің талантты ізбасарларысыңдар! Құрметті тәлімгер сайтының қолданушысы Грамматикалық ойындар арқылы тіл ұстарту сабағы - ашық сабақ тегін жүтеп көре аласыз. Тәлімгер.орг сайтындағы Грамматикалық ойындар арқылы тіл ұстарту сабағы атты материал танысу үшін берілген. Тәлімгер сайтында сіз кез-келген тақырыпта ашық сабақ, презентация реферат мақалаларды және сабақ жоспарларын таба аласыз. Грамматикалық ойындар арқылы тіл ұстарту сабағы Қазақ тілінен ашық сабақтар материалын жүктеу сілтемесі астында жазылған. Егер сізде ашық сабақтар, рефераттар бар болса сайтта жариялауға болады
