Кіріспе с?з (м??алім с?зі).1-ж?ргізуші: - ?аза? тілі – ?аза? хал?ыны? ана тілі. Ана с?тімен бойымыз?а дары?ан ?аза? тіліні? ??діреттілігі – оны? орындылы?ында, ?рлігінде, орасан зор байлы?ында. ?ай хал?ты? болмасын тілі – ?зіне т?н ?ымбатты да ?имас байлы?ы, ?азынасы.
2-ж?ргізуші: - Сол сия?ты бізді? де ана тіліміз – алтындай алтынымыз, м?лдір маржанымыз, ?ажайып гау?арымыз. Сол тіліміз атадан бала?а мирас болып ?алып отыратын ба?а жетпес м?рамыз. Б?гінгі сыныптан тыс шарамыз да осы тіліміз туралы болма?.
1-ж?ргізуші: Армысыздар, арда?ты хал?ым мені?,
Б?лісейік б?л к?нні? алтын кенін.
Тілді с?йер ?ауым?а басымды иіп,
С?лемдесіп ж?здесу – салтым мені?, - деп, «С?з - мерген» атты сыныпаралы? сайысымызды бастау?а р??сат еті?іздер. Сайысымыз бес кезе?нен т?рады.
2-ж?ргізуші: 1-кезе?. «С?лем – с?зді? атасы.» ?р топ ?здерін таныстырады.
Ендеше, ?аза? тілі мен ?дебиетін с?йіп о?итын дарынды жастарды? ?неріне ?діл т?релік етпек ?діл?азылыр ал?асыны? м?шелерімен таныс болы?ыздар:
1-ж?ргізуші: - Мектебімізді? ?л?атты ?стазы, ?аза? тілі мен ?дебиеті п?ніні? м??алімі Тулеуова Светлана ??дыкен?ызы.
2-ж?ргізуші: - Орыс сыныптарына ?аза? тілі мен ?дебиет п?нінен д?ріс беретін Саурыкова ?нипа Сабыр?ызын орта?а ша?ырамыз.
1-ж?ргізуші: - Сонымен ?атар мектебімізді? жас маманы - ?аза? тілі мен ?дебиетіні? м??алімі Жайтикова Динара Тілектес?ызын орта?а ша?ырамыз.
2-ж?ргізуші: Бар ?нерді енді орта?а салайы?,
Б?л кештен ?лкен саба? алайы?.
К?рермендер ?абыл ал?ай с?лемдерін,
Топтарды? ?зара таныстыру с?здерін, - деп, ал?аш?ы кезе? «С?лем – с?зді? атасы» деп аталатын таныстыру б?ліміне берейік. Я?ни, ?р топ ?здерін таныстырады.
1-ж?ргізуші: - Сайысымызды? келесі б?лімі «Мы?ты болса?, шешіп к?р» деп аталады. Б?л б?лімде берілген т?ра?ты тіркестерді бір-бірімен с?йкестендіріп, ма?ынасын ашу керек.
2-ж?ргізуші: Мысалы: А?б?кен, елік, ?ара??йры?, ар?ар ж?не ла?ындай деген с?здер берілген. Бірінші ба?анда?ы елік с?зі мен ла?ындай деген с?з тіркесіп, елікті? ла?ындай деген тіркес ??рап, с?йкімді деген ма?ынаны беріп т?р. Берілетін тапсырма да д?л осындай болма?.
1-ж?ргізуші: І топты? бірінші тапсырмасы. Ит, б?рі, к?кжал, т?бет деген с?здер ж?не ?иянда деген с?з берілген.
2-ж?ргізуші: Екінші тапсырмасы: ?ол, ар?а, ая?, тізе с?здері ж?не ашы? с?зі берілген.
1-ж?ргізуші: І топты? ?шінші тапсырмасы: К?з, ?ас, ауыз, м?рын с?здері ж?не ілмеді деген с?з берілген.
2-ж?ргізуші: І топты? т?ртінші тапсырмасы: Ауыз, тіс, бас, ?ас с?здері ж?не жармады с?зі берілген.
1-ж?ргізуші: І топты? со??ы бесінші тапсырмасы: Аузын, басын, ?олын, м?рнын с?здері ж?не к?терді с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: Ендігі кезекті екінші топ?а береміз. « » тобыны? ал?аш?ы тапсырмасы: Ат, есек, жыл?ы, т?йе с?здері ж?не салмады с?зі берілген.
1-ж?ргізуші:Барма?ын, ?олын, сауса?ын, білегін с?здері мен тістеді с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: Келесі тапсырмасы: ?олын, жа?асын, же?ін, басын с?здері мен ?стады с?зі берілген.
1-ж?ргізуші: Т?ртінші тапсырмасы: ?абыр?а, ар?а, омырт?а, ?ол с?здері мен ке?ес с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: Со??ы тапсырмасы: С?з, ?ол, ая?, тіс с?здері мен байласу с?зі берілген.
1-ж?ргізуші: - Ендігі кезекті « » тобына берейік. Бірінші тапсырмасы: Тон, шекпен, шапан, бешпет с?здері мен бау с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: Екінші тапсырмасы: Сый, сыба?а, ма?тау, ??рмет с?здері ж?не алу с?зі берілген.
1-ж?ргізуші: Келесі тапсырмасы:??рт, ??мырс?а, жылан, ?о?ызс?здері ж?не жала?андай с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: Т?ртінші тапсырмасы: ?ол, ая?, сауса?, ала?ан с?здері мен аясындай с?зі берілген.
1-ж?ргізуші: Со??ы тапсырма: ?ыр, к?з, ?ол, ая? с?здері мен салу с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: Осымен берілген т?ра?ты тіркестерді? ма?ынасын ашу туралы кезе?іміз де ая?талды.
1-ж?ргізуші: Келесі кезе? «Ж?йрік болса?, шауып к?р» деп аталады. Б?л кезе?де берілген с?здерден ма?ал-м?телдер ??растырып шы?арулары? керек.
2-ж?ргізуші: Мысалы: Шешен, би, т?ре, мырза с?здері ж?не шебер с?зі берілген. Б?л с?здерден Шеберді? ?олы орта?, Шешенні? с?зі орта? деген ма?ал-м?тел шы?ару?а болады.
1-ж?ргізуші: Топтар?а с?ттілік тілей отырып, бірінші топты? бірінші тапсырмасы: ?ялу,?ымсыну, ?ысылу, ?кпелеу деген с?здер ж?не тек с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: Келесі тапсырма: Малшы, ди?аншы, егінші, сауыншы с?здері ж?не ма?та с?зі берілген.
1-ж?ргізуші:Жер, аспан, ?зен, тау с?здері ж?не ту с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: Алтын, к?міс, ?ола, темір с?здері мен к?мір с?зі берілген.
1-ж?ргізуші: Со??ы тапсырамсы: Кісі, адам, пенде, т?л?а деген синоним с?здері ж?не жыл?ы с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: Келесі кезекті екінші топ?а береміз. Бірінші тапсырмасы: Жа?сы, білімді,о?ы?ан, жаман с?здері мен с?йлер с?зі берілген.
1-ж?ргізуші: Екінші тапсырмасы: Шешен, би, т?ре, мырза с?здері мен с?з деген зат есім берілген.
2-ж?ргізуші:?нер, білім, ілім, о?у с?здері ж?не б?ла? с?зі берілген.
1-ж?ргізуші: Т?ртінші тапсырмасы: Тау, тас, ?зен, б?ла? деген с?здер мен с?з с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: Со??ы тапсырмасы. Жа?быр, жел, ?ар, боран деген таби?ат ??былыс атаулары ж?не жер деген с?з берілген.
1-ж?ргізуші: Келесі топты? бірінші тапсырмасы:Таз, м?ртты, са?алды, к?се с?здері мен той деген с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: Адам, кісі, пенде, т?л?адеген синоним с?здер мен с?лтан деген с?з берілген.
1-ж?ргізуші: ?шінші тапсырма: Отан, мекен, жер, ел с?здері ж?не б?лб?л деген ??с атауы берілген.
2-ж?ргізуші: Келесі тапмсырма: Нар, т?йе, сиыр, жыл?ы деген мал атаулары ж?не ер деген с?з берілген.
1-ж?ргізуші: Бесінші тапсырмасы: ?ста, зергер, шебер, іскер синоним с?здер мен ел с?зі берілген.
2-ж?ргізуші: - Келесі б?лім «Ойлы болса?, озып к?р» атты с?ра?-жауап сайысына берейік. ?р топ?а бес с?ра?тан ?ойылады.
1-ж?ргізуші: Бірінші топты? бірінші с?ра?ы: -Ертегілер нешеге б?лінеді?
Сабақтың тақырыбы: «Сөз - мерген» ( тіл білімі сайысы)
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың ойын дамытып, ана тілінде сөйлеу шеберлігін арттырып, сөздік қорын және тіл шеберлігін молайту; оқушылардың тіл мәдениетін, тіл байлығын, сөздік қорын, білім-білік дағыдысын қалыптастыру, ой-өрісін кеңейту, шығармашылық жұмыс істеу қабілетін дамыту; оқушыларды еңбекқорлыққа, адамгершілікке, тәртіпке, ізденімпаздылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, нақыл сөздер
Барысы.
Кіріспе сөз (мұғалім сөзі).
1-жүргізуші: - Қазақ тілі – қазақ халқының ана тілі. Ана сүтімен бойымызға дарыған қазақ тілінің құдіреттілігі – оның орындылығында, өрлігінде, орасан зор байлығында. Қай халқтың болмасын тілі – өзіне тән қымбатты да қимас байлығы, қазынасы.
2-жүргізуші: - Сол сияқты біздің де ана тіліміз – алтындай алтынымыз, мөлдір маржанымыз, ғажайып гауһарымыз. Сол тіліміз атадан балаға мирас болып қалып отыратын баға жетпес мұрамыз. Бүгінгі сыныптан тыс шарамыз да осы тіліміз туралы болмақ.
1-жүргізуші: Армысыздар, ардақты халқым менің,
Бөлісейік бұл күннің алтын кенін.
Тілді сүйер қауымға басымды иіп,
Сәлемдесіп жүздесу – салтым менің, - деп, «Сөз - мерген» атты сыныпаралық сайысымызды бастауға рұқсат етіңіздер. Сайысымыз бес кезеңнен тұрады.
2-жүргізуші: 1-кезең. «Сәлем – сөздің атасы.» Әр топ өздерін таныстырады.
1-жүргізуші: 2-кезең. «Мықты болсаң, шешіп көр» ( тұрақты тіркестердің мағынасын ашу)
Ендеше, қазақ тілі мен әдебиетін сүйіп оқитын дарынды жастардың өнеріне әділ төрелік етпек әділқазылыр алқасының мүшелерімен таныс болыңыздар:
1-жүргізуші: - Мектебіміздің ұлғатты ұстазы, қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Тулеуова Светлана Құдыкенқызы.
2-жүргізуші: - Орыс сыныптарына қазақ тілі мен әдебиет пәнінен дәріс беретін Саурыкова Әнипа Сабырқызын ортаға шақырамыз.
1-жүргізуші: - Сонымен қатар мектебіміздің жас маманы - қазақ тілі мен әдебиетінің мұғалімі Жайтикова Динара Тілектесқызын ортаға шақырамыз.
2-жүргізуші: Бар өнерді енді ортаға салайық,
Бұл кештен үлкен сабақ алайық.
Көрермендер қабыл алғай сәлемдерін,
Топтардың өзара таныстыру сөздерін, - деп, алғашқы кезең «Сәлем – сөздің атасы» деп аталатын таныстыру бөліміне берейік. Яғни, әр топ өздерін таныстырады.
1-жүргізуші: - Сайысымыздың келесі бөлімі «Мықты болсаң, шешіп көр» деп аталады. Бұл бөлімде берілген тұрақты тіркестерді бір-бірімен сәйкестендіріп, мағынасын ашу керек.
2-жүргізуші: Мысалы: Ақбөкен, елік, қарақұйрық, арқар және лағындай деген сөздер берілген. Бірінші бағандағы елік сөзі мен лағындай деген сөз тіркесіп, еліктің лағындай деген тіркес құрап, сүйкімді деген мағынаны беріп тұр. Берілетін тапсырма да дәл осындай болмақ.
1-жүргізуші: І топтың бірінші тапсырмасы. Ит, бөрі, көкжал, төбет деген сөздер және қиянда деген сөз берілген.
2-жүргізуші: Екінші тапсырмасы: Қол, арқа, аяқ, тізе сөздері және ашық сөзі берілген.
1-жүргізуші: І топтың үшінші тапсырмасы: Көз, қас, ауыз, мұрын сөздері және ілмеді деген сөз берілген.
2-жүргізуші: І топтың төртінші тапсырмасы: Ауыз, тіс, бас, қас сөздері және жармады сөзі берілген.
1-жүргізуші: І топтың соңғы бесінші тапсырмасы: Аузын, басын, қолын, мұрнын сөздері және көтерді сөзі берілген.
2-жүргізуші: Ендігі кезекті екінші топқа береміз. « » тобының алғашқы тапсырмасы: Ат, есек, жылқы, түйе сөздері және салмады сөзі берілген.
1-жүргізуші:Бармағын, қолын, саусағын, білегін сөздері мен тістеді сөзі берілген.
2-жүргізуші: Келесі тапсырмасы: Қолын, жағасын, жеңін, басын сөздері мен ұстады сөзі берілген.
1-жүргізуші: Төртінші тапсырмасы: Қабырға, арқа, омыртқа, қол сөздері мен кеңес сөзі берілген.
2-жүргізуші: Соңғы тапсырмасы: Сөз, қол, аяқ, тіс сөздері мен байласу сөзі берілген.
1-жүргізуші: - Ендігі кезекті « » тобына берейік. Бірінші тапсырмасы: Тон, шекпен, шапан, бешпет сөздері мен бау сөзі берілген.
2-жүргізуші: Екінші тапсырмасы: Сый, сыбаға, мақтау, құрмет сөздері және алу сөзі берілген.
1-жүргізуші: Келесі тапсырмасы:Құрт, құмырсқа, жылан, қоңызсөздері және жалағандай сөзі берілген.
2-жүргізуші: Төртінші тапсырмасы: Қол, аяқ, саусақ, алақан сөздері мен аясындай сөзі берілген.
1-жүргізуші: Соңғы тапсырма: Қыр, көз, қол, аяқ сөздері мен салу сөзі берілген.
2-жүргізуші: Осымен берілген тұрақты тіркестердің мағынасын ашу туралы кезеңіміз де аяқталды.
1-жүргізуші: Келесі кезең «Жүйрік болсаң, шауып көр» деп аталады. Бұл кезеңде берілген сөздерден мақал-мәтелдер құрастырып шығаруларың керек.
2-жүргізуші: Мысалы: Шешен, би, төре, мырза сөздері және шебер сөзі берілген. Бұл сөздерден Шебердің қолы ортақ, Шешеннің сөзі ортақ деген мақал-мәтел шығаруға болады.
1-жүргізуші: Топтарға сәттілік тілей отырып, бірінші топтың бірінші тапсырмасы: Ұялу,қымсыну, қысылу, өкпелеу деген сөздер және тек сөзі берілген.
2-жүргізуші: Келесі тапсырма: Малшы, диқаншы, егінші, сауыншы сөздері және мақта сөзі берілген.
1-жүргізуші:Жер, аспан, өзен, тау сөздері және ту сөзі берілген.
2-жүргізуші: Алтын, күміс, қола, темір сөздері мен көмір сөзі берілген.
1-жүргізуші: Соңғы тапсырамсы: Кісі, адам, пенде, тұлға деген синоним сөздері және жылқы сөзі берілген.
2-жүргізуші: Келесі кезекті екінші топқа береміз. Бірінші тапсырмасы: Жақсы, білімді,оқыған, жаман сөздері мен сөйлер сөзі берілген.
1-жүргізуші: Екінші тапсырмасы: Шешен, би, төре, мырза сөздері мен сөз деген зат есім берілген.
2-жүргізуші:Өнер, білім, ілім, оқу сөздері және бұлақ сөзі берілген.
1-жүргізуші: Төртінші тапсырмасы: Тау, тас, өзен, бұлақ деген сөздер мен сөз сөзі берілген.
2-жүргізуші: Соңғы тапсырмасы. Жаңбыр, жел, қар, боран деген табиғат құбылыс атаулары және жер деген сөз берілген.
1-жүргізуші: Келесі топтың бірінші тапсырмасы:Таз, мұртты, сақалды, көсе сөздері мен той деген сөзі берілген.
2-жүргізуші: Адам, кісі, пенде, тұлғадеген синоним сөздер мен сұлтан деген сөз берілген.
1-жүргізуші: Үшінші тапсырма: Отан, мекен, жер, ел сөздері және бұлбұл деген құс атауы берілген.
2-жүргізуші: Келесі тапмсырма: Нар, түйе, сиыр, жылқы деген мал атаулары және ер деген сөз берілген.
1-жүргізуші: Бесінші тапсырмасы: Ұста, зергер, шебер, іскер синоним сөздер мен ел сөзі берілген.
2-жүргізуші: - Келесі бөлім «Ойлы болсаң, озып көр» атты сұрақ-жауап сайысына берейік. Әр топқа бес сұрақтан қойылады.
1-жүргізуші: Бірінші топтың бірінші сұрағы: -Ертегілер нешеге бөлінеді?
2-жүргізуші: 2.«Төзім» сөзінің синонимі.
1-жүргізуші: 3.Ұлтан қай батырлар жырының кейіпкері?
2-жүргізуші: 4.Жай сөйлемнің түрлерін атаңдар.
1-жүргізуші: 5.«Ереуіл атқа ер салмай» деп жырлаған жауынгер-ақын.
2-жүргізуші: Екінші топқа: - Бағлан, серке, марасқа (не) бастайды, Бұрынғының жолымен (не) бастайды.
1-жүргізуші: 2.Күздің күні. Ұзақ сұр дала. Қандай сөйлем?
2-жүргізуші: 3.Мәңгілік өмір іздеген аңыз кейіпкері.
1-жүргізуші: 4.Наурыз күні айтылатын тілектер.
2-жүргізуші: 5.«Зат» сөзінің синонимі.
1-жүргізуші: Үшінші топтың тапсырмалары:1. Фонетика нені зерттейді?
