Сабақтың тақырыбы: «Ал, қанеки, қыздар!» атты сайыс
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың танымдық және шығармашылық қабілетін, эстетикалық талғамын, шеберлігін дамыту. Өнерді тануға, қызығушылыққа баулу, әдептілікке, парасаттылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың міндеті: Ойын тәсілі арқылы оқушылардың ойын дамытып, пәнге деген қызығушылығын ояту; өнерді түсініп, бағалап, меңгеруге бағыт-бағдар беру; өнер үйренуде өз беттерінше ізденудің қажеттілігін сезіндіру.
Өтілу формасы, әдісі: ойын сауық, сайыс.
Көрнекілігі: ұлағатты асыл сөздер жазылған плакаттар, сурет көрмесі, қолөнер бұйымдары.
І. Ұйымдастыру бөлімі:
– сайыстың тақырыбы, мақсатымен таныстыру,
– сайысқа қатысушылармен таныстыру,
– әділқазы алқаларымен таныстыру.
– сайыстың шарттарымен таныстыру.
ІІ. Сайыстың барысы:
ІІІ. Сайыстың қорытындысы.
Сайыс барысы:
Жүргізуші:
Қыздарымыз сүйкімді болсын деп,
Өнер –білімге икемді болсын деп,
Бәйтеректей бойшаңдансын деп,
Өрен-өршіл өркенді болсын деп,
Жақсы жолды таңдайық.
Жамандық тәлім алмайық,
Дарынды мектеп дәстүрін
Жаңалайық, жалғайық,
Ары адал, жаны жаз,
Арулар жолын таңдайық, – деп «Ал, қанеки, қыздар!» атты сайысымызды бастайық.
1) Армысыздар қадірменді көрермен қауым! Қадірменді көрермен қауым, ақылына көркі сай қыздарымыздың өнері мен өнегесін, білімі мен парасатын тамашалауға баршаңызда қош келдіңіздер дейміз.
Ендігі сәтте бүгінгі сайысымыздың шартарымен таныстырып өтейін.
1-кезең: «Сәлем – сөздің атасы» – деп аталады, әр қызымыз өзін таныстырады.
2-кезең: «Бәйге» сұрақ-жауап сайысы.
3-кезең: «Кім жылдам?» әр қатысушы өздерінің шеберліктерін, икемділіктерін көрсетеді. 10 минутта осы тапсырмаларды орындау керек. Кім тез, кім көп орындайды.
а) «Ою ойғанның ойы ұшқыр» (қағаздан ою ою)
ә) картоп ашу;
б) Инені сабақтап, түйіндеу;
в) үш түйме қадау (екі және төрт көзді түрлі пішінді);
г) инеге 30 моншақ өткізу (кім көп тізіп шығады).
4-кезең: «Тіл өнері» мақал-мәтелдерден, жұмбақтардан жасырылған сөздердің жауабын табу.
5-кезең: «Ас – адамның арқауы» салат түрлерін дайындау.
6-кезең: «Білімді мыңды жығар» әртүрлі пәндерден сұрақтар беріледі. (оқушының ой өрісі қандай)
7-кезең: «Он саусағы майысқан шебер болар ұрпақпыз» – өз қолдарымен еңбек сабағында жасап, тағып келген бұйымдарын көрсету және үй тапсырмасы (сөзжұмбақ немесе сұрақ).
8-кезең: «Өз өнері» (өлең, ән, әзіл т.б.).
Өнер, білім, өнеге тұнған дарын,
Өнерліге өз басым таң қаламын.
Өнерді әділдікпен бағалайтын,
Таныстырайын әділқазы алқаларын.
1. Директордың оқу-ісі жөніндегі орынбасары: Б.Қ.Абыкеева.
2. Директордың тәрбие жөніндегі орынбасары: Р.Ж.Сақтағанова.
3. Қазақ тілі пәнінің мұғалімі: А.С.Шайхудинова.
4.Технология пәнінің мұғалімі: Ержан Ақмарал.
Сайыстың 1 кезеңі бойынша әр аруымыз өзін таныстырады.
Ақылдылық қыздарға жарасады,
Көзі ашықпен бәрі де санасады.
Келесі сұрақ – жауап сайысында
Сыналар білімі мен парасаты – дей отырып, келесі кезекте сұрақтарға жауап берейік.
2 кезең: «Бәйге»
Әр қызға 5-сұрақ қойылады, тез әрі нақты жауап беру керек.
«Бәйге» -1:
1. Ұлттық бас киімді ата. (сәукеле, тақия, бөрік т.б.)
2. Малдың сүтінен дайындалатын ұзақ уақыт сақталатын тағам (құрт)
3. Үш арсызды ата. (ұйқы, күлкі, тамақ)
4. Ою-өрнек түрлері нешеге бөлінеді. (4), (жануар тектес, өсімдік тектес, геометриялық, космогониялық).
5. Киізге ою-өрнек басып жасалған кілемше (түскиіз)
«Бәйге» - 2:
1. Табиғи жүнді неден алады? (қой, ешкі)
2.Кешке жатарда асты неше сағат бұрын ішу керек? (3 сағ)
3.Қамырдың негізгі шикізаты (ұн)
4.Көкөністен дайындалған салқын тағам. (салат)
5.Тамақ әзірлеу өнері (кулинария)
«Бәйге» -3:
1. Тамақтан соң ауыз сүртуге арналған орамал. (салфетка)
2. Бидайдан әзірленген ұнтақ (манка)
3. Адам баласы тәуліктің қай мезгілінде жақсы тамақтану керек? (түсте)
4. Кестелеу үшін қандай құрал керек? (кергіш, оймақ, ине)
5. Сумоншақтың орысша атауы (бисер)
«Бәйге» -4:
1. Кестелеуге ине мен жіптің қандай түрін алған жөн? (жіңішке ине, кесте жіп)
2. Қандай қолданбалы өнер түрлерін білесіңдер? (кілем тоқу, құрақ құрау, киіз басу, сырмақ сыру)
3. Иық бұйымына жататын қазақтың ұлттық киімі (камзол)
4. Нанның кептірілген бөліктері (сухари)
5. Орыс халқының сүйікті тағамы (борщ)
ҚОСЫМША СҰРАҚТАР
1. Ұлттық билерді ата (Қара жорға, Қамажай,. )
2. Ешкінің жүнін не деп атайды? (түбіт)
3. Кергіш, оймақ, ине, жіп құралдардан не жасайды? (кестелеу)
4. Ұлттық аяқ киімді ата (мәсі,.)
5. Ұлттық бас киімге тағады.. (үкі)
3-кезең: «Кім жылдам?»
а) «Ою ойғанның ойы ұшқыр» (1 қыз түрлі-түсті қағаздан ою ойып беруі керек).
ә) Картоп тазалау. (картопты тез әрі жұқа, әрі үзілмеген етіп аршылуы керек).
б) Инені сабақтап, түйіндеу. (тез әрі дұрыс істеуі керек).
в) Түйме қадау. (түйме мата түсіне сәйкестігіне, ине, жіп түйілгені ескерілуі керек).
г) Моншақ тізу. ( сабақталған инеге бисер 30 моншақ өткізу керек).
4-кезең: «Тіл өнері»
Ал, қанеки, қыздар, ойнайық,
Ойнайық та, ойлайық
Қандай жұмбақ болса да,
Шешпей оны қоймайық – дегендей жұмбақ шешіп көрейік және сол жауап-сөз кездесетін мақал айту керек.
1. Бар екен дүниеде жалғыз көзді,
Сол көзбен дүниенің бәрін кезді.
Әлемді он сегіз мың киіндіріп,
Дүниеден жап-жалаңаш өзі безді. (Ине) Оқу инемен құдық қазғандай.
2. Құрғақ жерде сақтайсың
Онсыз тамақ татпайсың. (Тұз) Доссыз адам – тұссыз ас.
3.Екі семсер айқасқан, Асыл қайшы пішуге сән,
Оқта-текте шайқасқан. (Қайшы) Күміс қасық – ішуге сән.
4. Арық ат қарны қабысқан
Бір көлді ішіп тауысқан. (Қасық) Құрғақ қасық ауыз жыртар.
5. Дәмді-дәмді тағамдарды жинайды, Қоныс көркі – там,
Қонақтарды көңілдене сыйлайды. (Дастархан) Дастархан көркі – нан.
6. Бір сусын бар жұртымда,
Ішсең уыз ұртыңда.
Бәрі содан шығады, Жылқыда өт жоқ,
Ірімшік май құртыңда. (Сүт) Құста сүт жоқ.
7. Дастарханға шуылдап,
Күніне үш жиылар,
Жарты сағат қимылдап, Шешесін көріп, қызын ал
Жарты сағат жуынар. (ыдыс-аяқ) Ыдысын көріп, асын іш.
8. Қимылдаса қос шебер,
Қыруар-қыруар іс өнер (Қол) Көз қорқақ, қол батыр.
9. Инеден өзі бір елі де қалмайды,
Бөлшектерді тігіспен ол жалғайды. (Жіп)
10. Киім деуге жатпайды,
Киімді кірден сақтайды. (Алжапқыш)
5-кезең: «Ас адамның арқауы»
Ендеше іске сәт сайыскерлер!
Ас көңілдің ажары деген ырым
Жақсы ғой тағамның да білген сырын,
Көрсетсін келесі сәт сайыскерлер
Дайындаған жаңашыл салат түрін.
Өнер-білім тұңғиығынан нәр алған сайыскерлеріміздің тағам дайындау жағынан сыналар уақыты да жетті. Әр қатысушы 1. «Ас – адамның арқауы» салат түрлерін жазу.
2. Бір салаттың рецептін жазу.
Келесі 6 –кезең: «Білімді мыңды жығар» деп қыздардың ой-өрісін тексереміз. Әр түрлі пәндерден сұрақтар бір-біріне қояды (жасырады) (үй тапсырмасы, жребий арқылы сұрақтың есі табылады).
Келесі 7-кезеңіміз бойынша «Шебердің қолы ортақ, шешеннің сөзі ортақ» дейді қазақ, енді қыздарымыздың қолөнер бұйымдарын тамашалап, бағалайық. Өз қолымен сабақта жасаған қолөнер бұйымдарын тағып келу керек еді, сол бұйымды әділ-қазы бағалайды.
8-кезеңіміз: «Өз өнері» сайыскерлер қыздарымыздың өнерлерін тамашалайық.
Осымен бүгінгі сайысымыз мәресіне жетті. Ал қазір кімнің ұпайы көп екенін білу үшін әділқазылар алқасына сөз кезегін береміз. Марапаттау рәсімі.
Қыздар, бүгін сендер өз білімдеріңді ортаға салып тамаша өнер көрсеттіңдер. Сайысқа қатысқан қыздарымызға және көрермендерімізге үлкен алғысымызды айтамыз.
Қорытынды: Салт-дәстүр, әдет-ғұрып ұрпақтан ұрпаққа үзілмей жалғасып келе жатқан халқымыздың асыл мұрасы. Салт-дәстүрлер қоғамдық әлеуметтік дүние, ол халықтың мінез-құлқы мен іс-әрекетінің рухани негізі. Халқымыздың осындай баға жетпес құнды қазынасын бүгінгі ұрпақтың санасына сіңіріп, әрі қарай жалғастыруына мүмкіндік жасау басты мақсатымыз.
3-кезең: «Кім жылдам?» Меруерт
а) қағаздан ою ою
ә) картоп ашу
б) инені сабақтап түйіндеу
в) түйме қадау
г) бисер өткізу
5-кезең: 1. «Ас – адамның арқауы» салат түрлерін жазу.
2. Бір салаттың рецептін жазу.
3-кезең: «Кім жылдам?» Перизат
а) қағаздан ою ою
ә) картоп ашу
б) инені сабақтап түйіндеу
в) түйме қадау
г) бисер өткізу
5-кезең: 1. «Ас – адамның арқауы» салат түрлерін жазу.
2. Бір салаттың рецептін жазу.
3-кезең: «Кім жылдам?» Томирис
а) қағаздан ою ою
ә) картоп ашу
б) инені сабақтап түйіндеу
в) түйме қадау
г) бисер өткізу
5-кезең: 1. «Ас – адамның арқауы» салат түрлерін жазу.
2. Бір салаттың рецептін жазу.
3-кезең: «Кім жылдам?» Жайнар
а) қағаздан ою ою
ә) картоп ашу
б) инені сабақтап түйіндеу
в) түйме қадау
г) бисер өткізу
5-кезең: 1. «Ас – адамның арқауы» салат түрлерін жазу.
2. Бір салаттың рецептін жазу.
1
3
4
2
