Та?ырыбы: «Натюрморт жанры»
Саба?ты? ма?саты:
Білімділігі:
О?ушылар?а ыдыстардан ??рал?ан натюрмортты бейнелеуге ?йрету.
Затты? жалпы формасы мен т?стік ?арама-?арсылы? за?ына ?йрету.
Дамытушылы?ы:
О?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру,
бояумен ж?мыс жасау машы?ын дамыту
Т?рбиелігі:
о?ушылар?а эстетикалы? тал?ам ?алыптастыру.
Т?зімділікке,??ыптылы??а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: Зат?а ?арап сурет салу,
Саба?ты? ?дісі: баяндау, к?рсету, практикалы? ж?мыс
??ралдары: альбом, бояу, ?алам, ?шіргіш, палитра
К?рнекілігі: сурет кезе?дері салын?ан плакаттар,
?неріне ?ажетті-??рал жабды?тар.
Саба?ты? барысы:
?йымдастыру б?лімі:
1.О?ушылармен амандасу, т?гендеу.
2. ??ралдарын тексеру.
3.?ткен саба?ты ?айталау (с?ра?-жауап ар?ылы)
Жа?а саба?ты т?сіндіру:
Жа?а саба??а кіріспе:
?нерді? е? ??нды т?ріні? бірі – бейнелеу ?нері. Б?л ?нер адамны? к?ркемділік ойлау ?абілетін дамытып, ?ызы?ушылы?ын арттырады. Сендер ?мірге суретші к?зімен ?арай бастайсы?дар. Жай адам к?зіне т?се бермейтін ?семдікті к?ресі?дер. Бейнелеу ?нері дегеніміз не?
Айналамыз?а ?мір к?ріністерін жазы?ты?та, ?рі ке?істікте бейнелеу
ар?ылы суреттейтін ?нер т?рі.
Бейнелеу ?неріні? ?анша т?рі бар? ?айталап еске т?сірейікші.
-Кескіндеме.
-Графика.
-М?сін.
-С?улет ?нері.
-С?ндік ?олданбалы ?нер.
-Дизайн ?нері.
- Ал, енді, балалар алдары?да т?р?ан заттар жиынты?ы бейнелеу ?неріні? ?ай жанрына жатады? Кескіндеме ?неріні? натюрморт жанры. Кескіндеме ?неріні? портрет, пейзаж, натюрморт т.б. жанрлары бар. Б?гінгі саба?ымызда біз натюрморт жанрына то?таламыз.
Натюрморт (фр. nature morte - ?лі таби?ат) - бейнелеу ?нері жанрыны? бірі; ?орша?ан ортада?ы бір ??рылым?а топтастырыл?ан т?рлі т?рмысты? заттар мен жеміс-жидектерді, ?сімдіктер, та?амдарды бейнелеу.
Натюрморт - жансыз заттар мен ?р т?рлі бейнеленген к?ркем сурет ??ралымен орындал?ан к?ркем шы?арма болып табылады. Натюрморт ал?аш рет ХVІІ ?асырды? басында Голландияда пайда болады.
Суретші ?арабайыр т?рмысты? е? бір ?арапайым к?рнісін бейнелеген мен ?аншалы?ты с?лулы?, ?аншалы?ты поэзия таба алады. Жай н?рсені? ?зінен еле? еткізер с?лулы? таба білу суретшілерді? т?л мінезі болып табылады.
Батыс еуропада 17 ?асырда натюрморт жанры жа?сы дамыды.
?аза?станда 19 ?асырда ?ана натюрморт жанры дами бастады. ?аза? суретшілері арасында Айша ?алымбаеваны? ?лтты? натюрмортын, мы? ??былта бояулармен сал?ан шы?армаларын тамашалау?а болады. Сондай-а? ?азіргі кездегі ?аза? суретшісі Ботак?з А?анованы? натюрморттарын атап айту?а болады.
Натюрморт - ?арапайым, к?рделі болып екіге б?лінеді. ?арапайым натюрморт екі, ?ш заттан аспайтын, к?нделікті т?рмыста ?олданылатын ?арапайым заттардан, б?йымдардан т?рады. Ал, к?рделі натюрморт к?птеген заттарды? жиынты?ынан ??ралады. Кейде натюрмортты? мазм?нына с?йкес оны? кейпі, жан - жануарлар бейнеленуі м?мкін.
Суретші ма?сатыны? бірі - натюрмортта белгілі бір к??іл - к?йді бейнелеу.
Кез - келген картина сия?ты натюрморт та мерекелік, к??ілді немесе м??лы бола алады.
Натюрморт салу кезінде жары? пен к?ле?ке , е? бастысы композициялы? за?дар?а с?йкес орналасу т?ртібін са?тау керек.
Бізде б?гінгі саба?ымызда ?лтты? торсы? , кесе, алмадан ??рал?ан ?арапайым натюрмортты бейнелейік.
Практикалы? ж?мыс.
1. Кезе?де салынатын натюрмортты ?а?аз бетіне белгілеп орналасу орнын белгілейміз. Натюрмортты? сызы?ты? бейнесін саламыз.
2. Кезе?де жары? пен к?ле?ке жа?тарын белгілеу.
Сурет сал?анда ре?дік за?дылы?тарды ескеріп отырмаса болмайды. Заттар?а т?скен жары? оларды? ??рлысына, орналасуына байланысты ?згереді. Ол ?згерістер жары?тан бастап к?ле?кеге дейін ?р т?рлі ре? ?оюлы?ына б?лінеді. Ондай ре?дерді жары?, жылт, жартылай к?ле?ке, меншікті к?ле?ке, ша?ылыс жары?ы, затты? ?зіне т?скен т?спе к?ле?ке деп б?леді.
ЖАРЫ? деп затты? ?стіне т?скен жары?ты айтады.
ЖЫЛТ деп затты? ?стіне т?скен жары?ты? е? ашы? жерін айтады.
ЖАРТЫЛАЙ ЖАРЫ? К?ЛЕ?КЕ деп затты? ?стіне жанама т?скен жары?тан пайда бол?ан жартылай к?ле?кені айтады.
МЕНШІКТІ К?ЛЕ?КЕ деп затты? бетіне жары? толы? т?спеген жерді айтады.
ША?ЫЛЫС ЖАРЫ?Ы деп затты? к?ле?ке жа?ына бас?а жары?ты? ?сер етуінен пайда бол?ан ?лсіз жары?ты айтады. Оны рефлекс деп атау?а да болады.
ЗАТТЫ? Т?СПЕ К?ЛЕ?КЕСІ деп бір заттан екінші зат?а немесе жазы?ты??а т?скен к?ле?кені айтады.
Н?рсені? бетінде жары? к?зінен с?уле т?спейтін жерде МЕНШІКТІ К?ЛЕ?КЕ пайда болады. Меншікті к?ле?кедегі жары?тау жерлер рефлекс деп аталады.
Сурет сал?анда н?рсені? жары? т?сіп т?р?ан б?лігіндегі е? жары? жерді, к?ле?ке т?сіп т?р?ан б?лігіндегі е? к??гір жерді ?рдайым тауып алу керек.
3. Кезе?де бояу жа?у ар?ылы затты? т?стік контрастын дайындаймыз.
4. Кезе?де салын?ан суретті? т?спе к?ле?кесін ж?не заттарды? бір-біріне т?скен бояуларын к?рсету. Суретті ая?тау.
Cаба?ты ?орытындылау:
Натюрморт жанры ?ай жа?та пайда болды?
Натюрморт деген не?
Жары? пен к?ле?ке ре?дерін суретші не ?шін ?олданады?
Жары? пен к?ле?кені? ?андай ре?дерін білесі??
Ба?алау. Салын?ан суреттерден к?рме жасап жа?сы салын?ан суреттерді таныстыру. ?атесі бар суреттерді талдау.
?йге тапсырма: натюрморт салып келу.
