ІІ. ?й тапсырмасын тексеру
1. Тігін машинасымен ж?мыс жаса?анда жары? ?ай жа?тан болу керек?
2. Киімге ?андай талаптар ?ойылады?
3. ?аза?ты? ?лтты? бас киімін ата
4. Киім неше стильден т?рады? Классикалы?, романтикалы?, спортты?, фольклорлы?.
5. ?алы? мата ?шін машина?а ?андай н?мірлі ине ?ажет?
6. Тігін машинасын жобасын ал?аш кім ?сынды?
7. Арнайы киім т?рлеріне ?андай киімдер жатады?
ІІІ. Жа?а саба?ты? та?ырыбын ашу.
Интерактивті та?тада ребус беріледі. Белдемше
Белдемшені? шы?у тарихы
1. Белдікті: белдемше, шорты
2. Иы?ты: ?амзол, к?ртеше, халат
Белдемшені? е? к?не элементтеріні? бірі белдік болатын. О?ан ?ару ж?не жоры?та ?алталар ілінген. Белдікке тартыл?ан терілер, жапыра?тар, маталар ал?аш?ы белдемшені? т?п н?с?алары еді.
Орта ?асырларда белдемше дегеніміз тама??а ?атырылып жинал?ан ж?не белге орал?ан, ?зынды?ы тізеге дейін жеткен киім еді. Оны еркектер де, ?йелдерде кие берген.
ХV ?асырдан бастап готикалы? белдемшелері к?кірек тарт?ыш?а бекітілді.
ХVI ?асырларда бай ?йелдер шомбал, к?лемді, салма?ы ауыр киімдер кие бастады. Жамбастарына диаметрі азайтыл?ан, был?ары белдіктерге мінген бірнеше металдардан жасал?ан кринолин - каркас киді. Б?л белдемшені? ?оз?алмауын ж?не конусты? формада болуын са?тады.
XVII ?асырда б?рмелеу, т?лі - т?сті гирлянд, ?рнектеу, шаша?тар сия?ты ?шекейлеуі к?п ж?мса? белдемшелер к?бірек пайда болды.
XIX ?асырда ?ажайыбы мол мода белдемшені біресе ке?, біресе тар, етіп, о?ан шлейф жапсырмалатып, сымнан жасал?ан ?атпарлы каркастар ілініп жасалды.
XIX ?асырды? со?ында ?ана ?йел киімдері ?арапайым бола бастады. Блузка мен белдемше ж?птас?ан ансамбль к?бірек орындалды. Белдемше еркін, ?олайлы, к?нделікті ?мірге ы??айлы бел б?йымына айналды.
Белдемшелер белдік б?йымдарыны? е? басым тобын ??райды. Бедемше костюмні? б?лігі ретінде, жеке немесе к?йлекті? б?лігі болуы м?мкін. Белдемшеге: ?демілік, ?арапайымдылы? ж?не ы??айлылы? талаптары ?ойылады.
Белдемше: силуэті бойынша - тік, етек жа?ынан ке?ейтілген, етегінен тарылтыл?ан болып келеді. Ал пішімі жа?ынан – тік, ?иы?ты, конусты болады.
Тік белдемшелер бір тігісті, екі немесе ?ш тігісті; ?атпармен немесе ?атпарсыз, ке? етекті - жиырыл?ан немесе ?атпарлы болады.
Мата та?дау.
Белдемшені? матасы ?рт?рлі болып келеді. Мысалы: жазда сал?ын т?стегі (а?, к?к, к?гілдір), же?іл маталарды пайдаланамыз. ?ыстыг?ні жылы т?стегі(?ара, ?ызыл) ?алы? маталарды ?олданамыз. Белдемшеге мата та?дау белдемше моделіне, пішініне, мезгілге ж?не фигура ерекшелігіне байланысты та?дайды. Тік белдемше дайында?анда ты?ыз, ауыр ( ж?н, зы?ыр, то?ыма) маталарды пайдалан?ан д?рыс. Ал ?иы?, к?ліш белдемшелерге же?іл, жібек маталар ?олданылады.
VІ. Сараманды? ж?мыс.
Белдемшені? 3 эскизін салу. Салын?ан 3 белдемшелерге сипаттама жазу.
Мақсаты: 1) Білімділік: оқушыларды белдемшенінің түрлерімен, шығу тарихымен таныстыру. Белдемшеге мата таңдауды, белдемше эскиздерін салып, киімді сипаттауды үйрету; 2) Дамытушылық: оқушылардың шығармашылық қабілеттерін, логикалық ойлауын дамыту; 3) Тәрбиелілік: эстетикалық талғамға, кездесетін қиындықтарды жеңе білуге, бірізділікке, еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ Сабақтың типі: аралас сабақ Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап, түсіндірме, көрнекілік. Көрнекілігі: дайын белдемшелер, белдемше суреттері, мата түрлері, тірек схемалар, слайд. Техникалық құралдар: компьютер, интерактивті тақта. Пәнаралық байланыс: бейнелеу өнері, математика,сызу.
Сабақ жоспары: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын тексеру ІІІ. Жаңа сабақтың тақырыбын ашу VI Жаңа сабақты түсіндіру. V. Жаңа сабақты бекіту VІ. Сарамандық жұмыс VІІ. Қорытынды VIII. Жұмыс орнын жинастыру.
Сабақ барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. а) оқушылармен сәлемдесу; ә) оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру; б) сабаққа даярлығын байқау; в) оқушылардың назарын сабаққа аудару;
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру 1. Тігін машинасымен жұмыс жасағанда жарық қай жақтан болу керек? 2. Киімге қандай талаптар қойылады? 3. Қазақтың ұлттық бас киімін ата 4. Киім неше стильден тұрады? Классикалық, романтикалық, спорттық, фольклорлық. 5. Қалың мата үшін машинаға қандай нөмірлі ине қажет? 6. Тігін машинасын жобасын алғаш кім ұсынды? 7. Арнайы киім түрлеріне қандай киімдер жатады?
ІІІ. Жаңа сабақтың тақырыбын ашу. Интерактивті тақтада ребус беріледі. Белдемше Белдемшенің шығу тарихы
1. Белдікті: белдемше, шорты 2. Иықты: қамзол, күртеше, халат Белдемшенің ең көне элементтерінің бірі белдік болатын. Оған қару және жорықта қалталар ілінген. Белдікке тартылған терілер, жапырақтар, маталар алғашқы белдемшенің түп нұсқалары еді. Орта ғасырларда белдемше дегеніміз тамаққа қатырылып жиналған және белге оралған, ұзындығы тізеге дейін жеткен киім еді. Оны еркектер де, әйелдерде кие берген. ХV ғасырдан бастап готикалық белдемшелері көкірек тартқышқа бекітілді. ХVI ғасырларда бай әйелдер шомбал, көлемді, салмағы ауыр киімдер кие бастады. Жамбастарына диаметрі азайтылған, былғары белдіктерге мінген бірнеше металдардан жасалған кринолин - каркас киді. Бұл белдемшенің қозғалмауын және конустық формада болуын сақтады. XVII ғасырда бүрмелеу, түлі - түсті гирлянд, өрнектеу, шашақтар сияқты әшекейлеуі көп жұмсақ белдемшелер көбірек пайда болды. XIX ғасырда ғажайыбы мол мода белдемшені біресе кең, біресе тар, етіп, оған шлейф жапсырмалатып, сымнан жасалған қатпарлы каркастар ілініп жасалды. XIX ғасырдың соңында ғана әйел киімдері қарапайым бола бастады. Блузка мен белдемше жұптасқан ансамбль көбірек орындалды. Белдемше еркін, қолайлы, күнделікті өмірге ыңғайлы бел бұйымына айналды.
Белдемшелер белдік бұйымдарының ең басым тобын құрайды. Бедемше костюмнің бөлігі ретінде, жеке немесе көйлектің бөлігі болуы мүмкін. Белдемшеге: әдемілік, қарапайымдылық және ыңғайлылық талаптары қойылады. Белдемше: силуэті бойынша - тік, етек жағынан кеңейтілген, етегінен тарылтылған болып келеді. Ал пішімі жағынан – тік, қиықты, конусты болады. Тік белдемшелер бір тігісті, екі немесе үш тігісті; қатпармен немесе қатпарсыз, кең етекті - жиырылған немесе қатпарлы болады.
Мата таңдау. Белдемшенің матасы әртүрлі болып келеді. Мысалы: жазда салқын түстегі (ақ, көк, көгілдір), жеңіл маталарды пайдаланамыз. Қыстыгүні жылы түстегі(қара, қызыл) қалың маталарды қолданамыз. Белдемшеге мата таңдау белдемше моделіне, пішініне, мезгілге және фигура ерекшелігіне байланысты таңдайды. Тік белдемше дайындағанда тығыз, ауыр ( жүн, зығыр, тоқыма) маталарды пайдаланған дұрыс. Ал қиық, күліш белдемшелерге жеңіл, жібек маталар қолданылады. VІ. Сарамандық жұмыс. Белдемшенің 3 эскизін салу. Салынған 3 белдемшелерге сипаттама жазу.
V. Жаңа сабақты бекіту. Сәйкестендіру тесті
Силуэтіне қарай белдемше қалай бөлінеді? тік, етегі кең, етегі тарытылған. 1. Киімге қандай талаптар қойылады? 2. Жаздық белдемшенің матасы қандай болады? 3. Қыстық белдемшенің матасы қандай болу керек? 4. Жылы түстерге қайсы түстер жатады?
VIІ. Қорытынды. 1. Жақсы салынған эскиздерді көрсету(), мадақтау. 2. Бағалау. Бағаларын күнделікке қойып беру. 3. Үйге тапсырма беру. Сантиметрлік таспа, қалам, қағаз, ызба алып келу. әр оқушы өзіне ұнайтын бір белдемше моделін салып келу.
VII. Жұмыс орнын жинастыру.
Әйелдер белдемшесін өңдеу. Пішілген бөліктерді тігуге дайындау. Майда бөлшектерді өңдеу
Сабақтың тақырыбы: Әйелдер белдемшесін өңдеу. Пішілген бөліктерді тігуге дайындау. Майда бөлшектерді өңдеу. Сабақтың мақсаты: Білімділік: тік белдемше негізінің өлшем, сызбасын жаңа технологиямен есептей білуге үйрету; Дамытушылық: теориялық білімдерін іс жүзінде пайдалана білуге, алған білімдері арқылы өз бетінше жұмыс істей алуға үйрету; Тәрбиелік: Эстетикалық талғамын қалыптасуға тәрбиелеу, адамгершілік қарым - қатынасқа тәрбиелеу, бір - біріне көмекке келуге, адамдардың еңбегін сыйлауға тәрбиелеу. Жабдықтар мен материалдар: негізгі мата, астарлы мата, желімді материал, бор, қайшы, сызғыштар, сантиметрлік таспа, инелер, жіптер. Оқулық көрнекі – құралдар: нұсқаулық қартасы, тарқатылатын сұлбалар, белдемшені дайындау үшін технологиялық карталар.
Сабақтың барысы 1 Ұйымдастырушы кезең а) сабақ басталмас бұрын оқушылардың жұмыс орнын тексеру; оқушылардың сырт көрінісін тексеру(арнайы киімін); журнал бойынша оқушыларды түгендеу. б) керекті жабдықтар мен нұсқаулық карталарды беру.
2 Енгізетін нұсқаулық а) сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау. б) оқушылармен техника қауіпсіздігін қайталау. в) дәрісті бекіту (ауызша түрінде)
● Тігістердің түрлері мен белгіленулері. ● Бұйымның алғашқы өңделуіндегі ЫЖӨ операциясы ● Белдемшелі киімдердің түрлері ● Белдемшелі киімнің жоғарғы қиығындағы өңделу принциптері.
г) Жаңа сабақты түсіндіру Белдемше — әйелдердің сәнді киімі. 19 ғасырдың аяғына дейін әйелдер оны ойын - сауық кезінде көйлек сыртынан киген. Белдемшенің алдыңғы өңірлері бір - біріне түйісіп тұрады да, белінен төмен қарай кеңи береді. Белдемше барқыттан, әр түрлі жібек маталардан тігіліп, жиегі айнала кестемен немесе құндыз терісімен көмкеріледі, түрлі әшекейлермен безендіріліп, белі қапсырмамен түймеленеді. Белдемшені көйлектің етегін түгел жаппайтындай етіп тігеді. Адам киімнің өлшемін білу үшін кеуде шеңберін, мықын шеңберін түгел өлшеп, алынған өлшемді екіге бөлу керек. Сонда алынған цифр кеуденің өлшеміне сәйкес. Өлшем белгілі бір тәртіп бойынша алынады, алдымен ( горизонталь бағытта), содан соң ұзынынан( вертикаль бағытта). Белді белдікпен қынайды, жеңіл киіммен тұрғаны дұрыс. Өлшегенде см. лентаны сол қолмен ұстап, өлшейтін басты нүктеге әкеледі, әйел киімін оң жақтан, еркек киімін сол жақтан өлшейді. БЖО - Белдің жартылай орамы. Көлденеңінен тұлғаны айналдыра бел деңгейінде түсіріледі. Өлшем белбеудің ұзындығын және қымқырмалардың енін есептеуге қолданылады. ЖЖО - жамбастың жартылай орамы. Көлденеңінен жамбас тұлғасын айналдыра түсіріледі. Өлшем белдемшенің енін және қымтырманың енін анықтау үшін қолданылады. БҰ - Бұйымның ұзындығы. Артқы бойдың бел сызығынан төмен қарай қажетті ұзындыққа дейін түсіріледі. Өлшем белдеменің ұзындығын анықтау үшін қолданылады АББҰ – Артқы бойдың белге дейінгі ұзындығы. Артқы бойдың бел сызығынан мойын нүктесіне дейін түсіріледі ( жетінші мойын омыртқасы). Өлшем бел сызығына жамбас сызығынан жамбас сызығына дейінгі ара қашықтық осы өлшемнің жартысына теі болады.
д) Қорытынды нұсқаулық: 1 машина жұмыстарының терминологиясын бекіту. 2 қорытынды жұмысын жүргізіп, жалпы қателіктерін тексеру. 3 Күнделіктерін толтыру.
Қорытынды е) үйге тапсырма Күнделікті толтыру. Келесі сабаққа керекті материалдарды дайындау.(замок, түймелер, желімді өрмекше) ж) оқушылардан жұмыс орындары мен құралдарды қабылдау.
