Жылды? ?айталау саба?ы

Досымбекова АқжанТамабайқызы.

Бақанас мектеп-интернатының

тарих пәні мұғалімі.

Өткен материалдарды қайталау.

6-сынып. «Ежелгі Қазақстан тарихы»

Сабақтан тыс сабақ

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділік: Оқушылардың жыл бойы алған білімдері бойынша қайталау арқылы жинақтап,одан әрі танымдылығын арттыру.

2.Дамытушылық: Өткен тақырыптар бойынша оқушылардың білім деңгейін байқауға , тез ойлауға,есте сақтауға , өз ойын жан-жақты толық жеткізе білуге , қосымша іздену.

3.Тәрбиелік: Достарын тыңдай білуге.өзін дұрыс ұстап мәдениетті түрде ойын,пікірін дұрыс жеткізуге үйрету.

Сабақтың түрі: Жарыс сабақ,топтық жұмыс

Көрнекілігі: Слайдтар.

Сабақ барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі:

2.Жоспар:

1.Сыныпты топқа бөлу

2 «Бәйге» (шарты:сұраққа тез жауап қайтару)

3 «Кім тапқыр» (шарты: цифрлы диктанттың күндерін анықтау)

4 «Көкпар» (шарты:топпен ақылдаса отырып ,жауап қайтару)

а) «Суреттер сөйлейді» (көрсетілген суреттегі бейнелерді түсіндіру)

ә) Әр бір қарсылас топқа өткен тақырыптардан 5 сұрақ дайындау.

5 «Мені түсін» Қай қорым немесе оба туралы айтылып отырғанын табу.

6 Тест шешу.

(Әр дұрыс жауапты 5 ұпаймен есептеледі)

1 айналым.«Бәйге»

1.топ сұрақтары.

1.Алғашқы адамдардың рулық қауымнан кейінгі қалыптасу жүйесі. (тайпа)

2.Ежелгі «Тік жүретін адам» өкілі (Синантроп)

3. Мезолиттің хронологиялық шеібері (б.з.б 12-5 мың жылдық)

4. Адамдардың шығу тегін жануарлармен байланыстырудың ғылыми атауы (Тотемизм)

5.Тастан және мыстан жасалған еңбек құралдарын ығыстырған кезең (қола дәуірі)

6. Темір дәуірінің қамтитын аралығы ( б.з.д 8ғ б.з 6ғ)

7. Сақтар туралы дерек қалдырған грек авторы (Геродот)

8.Бесшатыр қорымындағы обалар жиынтығы (51оба)

9. Қаңлылыр туралы негізгі дерек көздері (қытай деректері)

10. «Мұртты обалар» көп тараған аймақ (Орталық Қазақстан)

2.топ сұрақтары.

1.Ең ежелгі адамның еңбек құралы (үшкір тас)

2. Жер бетінде 40-35 мың жыл бұрын өмір сүрген адам ( Саналы адам)

3. Жаңа тас ғасыры қамтитын кезең (б.з.б 5-3 мың жылдық)

4. Ежелгі адамдардың жерлеу ғұрпында өлген адам үстіне қызыл минерал бояу себу сенімінің ғылыми атауы. (Анимизм)

5.Қола дәуірі нің ең алғашқы ескерткіштері табылған жер (Андронов)

6. Парсы жазбаларында «сақ» сөзінің мағынасы (құдіретті еркектер)

7.Сақтарды әлемдегі ең әділ ,ең шыншыл халық деп есептегендер (гректер)

8. Үйсін тайпаларының мекендеген жері (Жетісу)

9.Ғұндар кезеңін қамтитын аралық (б.з.б 4-б.з 3)

10.Зайсан ауданы жерінде патша қорғандарының ең көп шоғырланған жері (Шілікті ескерткіштері)

2. айналым. «Кім тапқыр» (шарты: цифрлы диктанттың күндерін анықтау)

1-топ

1.Б.з.б ________ ғасырлар –Сақ тайпалары одағы. (8-3 ғасыр)

2. Б.з.б ________ғасыр –Еуразия далалы аймағы өңірінде сақтардың «аң стилі» пайда болды? (8 ғасыр)

3. Б.з.б _______Томирис патшайым өмір сүрген. (570-520жылдар)

4.Б.з.б _______Томирис патшайымның бастауымен сақ-массагеттердің Кирді талқандауы. (530жыл)

5.Б.з.б _______ғасырлар –Есік қорғанынан табылған «Алтын киімді адам» (5-4 ғасырлар)

2-топ

1.Б.з.б______ғасыр-Ұлы Қытай қорғанын салына бастауы. (3ғасыр)

2. Б.з.б______Ескендір Зұлқарнайынның Сырдарияға дейін жетуі және сақтардыңоны тоқтатуы. (330-327ж)

3. Б.з.б______Ұлы Жібек жолының қызмет ете бастауы. (2-ғасыр)

4.Б.з._______жылдары-Аттила өмір сүрген. (400-453)

5._______ Ғұндардың Еуропаға жорықтары. (437ж)

3 айналым.«Көкпар» (шарты: топпен ақылдасы отырып ,жауап қайтару)

«Суреттер сөйлейді» (шарты: көрсетілген суреттегі не бейнеленгенін табу.)

1-топ

Жауабы:Шапқы,қырғыш,кескіш

2-топ

Жауабы:Қырғыш,тескіш,пышақ,ине

1-топ

Жауабы:Епті адам

2-топ

Жауабы: неандерталь

4 айналым. Әрбір топ қарсылас топқа өткен тақырыптардан 5 сұрақ дайындау.

5 айналым. «Мені түсін» (қай қорым немесе оба туралы айтылып отырғанын табу)

1-топ.

Қазақстан аумағында ең көне б.з.б 8 ғасырға жататын патша жерлеу орны 3-Шілікті қорымындағы 1обадан ашылды. Оны ашқан белгілі археолог –этнолог , профессор Ә. Төлеубаев.Бұл жәдігер тарихқа қандай атаумен енді? (Бәйгетөбе)

2-топ

Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірінің б.з.б 5-4 ғасырлар аралығын қамтитын , Қатонқарағай ауданында орналасқан ,бұл қорымда 40 тан астам обалар табылған.Ішіндегі ең үлкенің биіктігі 9метр.оны зерттеген З.Самашев бұл қандай қорым. (Берел қорымы)

1-топ

Іле өзенінің оң жақ жағалауындағы Желшалғыр тауының етегінде орналасқан.Бұл қорым үлкен ,орташа және шағын 31 обадан тұрады.Обаның солтүстіктен оңтүстікке қарай 2 километр,ал шығыстан батысқа қарай 1километр аймақты алып жатыр.Бұл обаны ғалымдар «патша» қорғандары деп те атайды.Бұл қандай қорым? (Бесшатыр қорымы)

2-топ

Алматының күншығыс жағында 50 шақырым жерде,Іле Алатауының баурайындағы жазықта 40-тан астам оба орналасқанСоның ішіндегі б.з.б 5-4 ғасырлармен мерзімделген диаметрі 60метр,биіктігі 6метрлік оба. (Есік обасы)

6 айналым.Тест белгілеу

1-топ тест

1.Қазақстан аумағында ең ежелгі адамдардың өмір сүрген аумағы.

Оңтүстік Қазақстан

2.Ежелгі адамдардың жіп орнына пайдаланған заттары.

Жануарлардың сіңірлері

3.1938жӨзбекстаннан кеандертальдық баланың сүйегі табылған үңгір

Тесіктас

4.Әскери-демократияның пайда бола бастаған кезі.

Темір дәуірі

5.Сақтар туралы «садақпен , қылышпен және қолбалталармен қаруланған,сауыт киген»-деп жазған

Геродот

6.Б.з.б 4ғасырда сақ жеріне қауіп төндірген

Александр Македонский

7.үйсіндерде әулеттің зираты орналасқан жер

Қонысқа жақын жерлерде

8.Қаңлылардың өмірі мен тұрмысын сипаттап жазған тарихшы

Сыма Цянь

9.Шығыс қазақстан аумағын ертеде мекендеген

Аримаспылар

10.Қола дәуірінде Қазақстан аумағын мекендеген тайпалар

Андроновтар

2-топ

1.Көшпелілердің әскери қару жарақтарының ерекшелігін жазған А.Македонскийдің тарихшысы

Арриан

2.Қостанай жеріндегі Алексеев қорымынан табылған адамның бет пішінін жасаған антрополог

М.Герасимов

3.Ғұндардың негізгі баспанасы

Киіз үйлер

4. Сарматтар өміріндегі қосымша кәсіп

Аңшылық

5.Қазақтың даласын Шығыстан батысқа қарай бөліп жатқан аласа таулар желісі

Сарыарқа

6.Тасмола мәдениетін қалдырған тайпалар

Исседон

7.Жер дегеніміз-мемлекеттің негізі,оны қалай береміз» деген ғұн басшысы

Мөде

8.Қаңлы билеушісінің титулы

Хан

9.Үйсіндердің қыш заттарындағы салынған сурет

Күннің суреті

10.Есік обасынан табылған 26таңбадан тұратын жазуы бар зат

Күміс табақша

7. Қортындылау.

Жеңімпаз топты анықтап марапаттау