?арасу мемлекеттік тілде о?ытатын негізгі мектебі
Ашы? саба?
?аза? тілі
8-сынып
Тіл ?старту. «Тарихха шолу».
Дайында?ан: Ар?ын?азина Айг?л Та?ат?ызы,
I- санатты м??алім
?арасу ауылы, 2015 жыл
?аза? тілі, 8-сынып
К?нделікті саба? жоспары
Саба? № 89, 24.04.2015 ж.
Саба?ты? та?ырыбы: Тіл ?старту. «Тарихха шолу».
Саба?ты? ма?саты:
- о?ушыларды? ?аза? тіліні? фонетикасы, грамматикасы бойынша ал?ан білімдерін тексеру, 5-8 сыныптар бойы ал?ан білімдеріні? н?тижелілігін к?рсету;
-о?ушыларды ту?ан елі тарихында бол?ан т?рлі о?и?аларды білуге, ??рметтеуге, бабаларды? ел т?уелсіздігі жолында ат?ар?ан ?ызметтеріне бас июге, б?гінгі бірлікті д?ріптеуге т?рбиелеу;
- о?ушыларды сын т?р?ысынан ойлау?а ?йрету, ізденіс, шы?армашылы? ойлау ?абілеттерін дамыту.
Типі: ?айталау саба?
Т?рі: сайыс
?дістері: с?ра?-жауап,тіл дамыту, іздену.
К?рнекілігі: ?оржындар, ?има ?а?аздар, о?улы?, ж?мыс д?птері, ба?алау текшелері.
П?наралы? байланыс: тарих, ?дебиет.
ТСО: интербелсенді та?та, слайдттар.
Саба?ты? барысы:
-
?йымдастыру кезе?і Мені уа?ыт шы?дады, шыны?тырды.
«К?рес - ба?ыт» дегенді шын ??тырды.
«?аза?пын» деп жау?а айтам ?аса?ана,
Біліп ?ойсын, болса ойы ж??ысатын
- деп «Мен - ?аза?пын» поэмасында Ж?бан Молда?алиев а?амыз жырла?андай «Тарихха шолу» деп аталатын б?гінгі тіл ?старту саба?ымызды бастаймыз.
«Психологиялы? дайынды?» «?рмек» ойыны ар?ылы ж?ргізіледі. О?ушылар бір-біріне жа?сы тілектер айтып жіп ла?тырып, бір ?шын ?здері ?стап отырады.
-
??рметті о?ушылар, міне, осы тілектерді? жал?асы ретінде мен сіздерге с?ра? ?оямын, жауап берген адам жіпті а?ырындап жинап отырады, со??ы о?ушы ма?ан тілек айтып жіпті береді.
?ызы?ыушылы?ты ояту. «Кім жылдам ?» ойыны ар?ылы о?ушыларды? саба??а ?ызы?ушылы?ын арттыру.
-
Биыл ?аза?станда ?андай айтулы мерекелер аталып ?тіледі?
-
?аза?ты? ал?аш?ы хандары кімдер?
-
?аза?ты? со??ы ханы кім?
-
«Шы?ысты? ?ос ж?лдызы» - Совет Ода?ыны? Батырлары кімдер?
-
Рейхстаг?а кім Же?іс туын тікті?
-
?аза?стан Хал?ы Ассамблеясы ?ашан ??рылды?
-
?те жа?сы ендеше сіздер берген жауаптары?ыз?а ?арай : ханды? туралы с?ра??а жауап бергендері?із бір топ, ?ал?ан с?ра??а жауап бергендері?із екінші топ болып отыра ?ойы?ыздар. Біз барлы?ымыз бірігіп тарихха шолу жасаймыз. ?р аялдама?а то?тап сонда білгендерімізбен б?лісіп, алатын сыйлы?тарымызды жандары?ызда?ы ?оржындары?ыз?а саласыздар, саба? со?ында жина?ан сыйлы?тары?ызды санап, ба?алаймыз.
«Тарих ата» ж?не «Келешек» топтары
ΙΙ.Сайыс саба??а кірісу:
-
«?аза? ханды?ы» аялдамасы
Эпиграф
«?аза? хал?ы сан ?асырлар бойы ?зіні? егемендігі мен т?уелсіздігі ?шін к?ресіп келді. ?зіні? е? жа?сы ?асиеттеріні?: ?атер т?нген с?тте бірігіп, ?йымдаса білуіні?, сондай-а? бас?а халы?тармен бейбітшілік,
келісім мен тату к?ршілік жа?дайында т?ру?а деген ынты-ы?ыласыны? ар?асында ол тарих тас?ыныны? астында ?алып ?оймай, ?зіні? мемлекеттігін ?алпына келтіре алды». Н.Назарбаев
А) «?аза? ханды?ы» м?тінінде берілген к?нерген с?здерді тап.
?) 3 к?нерген с?збен с?йлем ??ра.
Б) Осы с?йлемдерге синтаксистік талдау жаса.
В) «Ей, Абылай, Абылай» ж?не «?ыз?ыш ??с» ?ле?дері о?ылады.
О?ушылар жауаптары киіз ?йлермен ба?аланады. (1 тапсырма - 1 киіз ?й).
Осы аялдамамен Ж?бан а?амызды? мына бір тамаша ?ле?і ар?ылы ?оштас?ым келеді:
Ж?ргенімде ж?деткен т?нде езіле,
Д?р сілкінтіп д?мпуіл тиді ?зіме.
?лы аралдай жер-м?хит астында?ы
?ал?ып шы?тым т?нектен к?н к?зіне
-
«Отты жылдар жа??ыры?ы» аялдамасы
Эпиграф :
«Ерлік –елге м?ра, ?рпа??а - ?ран»
-
??рметті о?ушылар, б?л аялдама неліктен осылай аталды деп ойлайсыздар?
А) Ребус ар?ылы тапсырманы шешу.
?) Слайдта?ы ?ле?ді жаттау?а 5 минут уа?ыт беру, содан со? жат?а жаздырту:
Кестелі орамал
Кестелі а? жібек орамал
Алыстан жолда?ан с?йген жар
"Жауынгер жарым сен, есі?е ал"
Деп жаз?ан оюлап хаты бар
"Жауынгер жарым сен, есі?е ал"
Деп жаз?ан оюлап хаты бар
Б) «Кестелі орамал» с?зіне фонетикалы? талдау жасау
О?ушылар жауаптары ?шб?рыш хаттармен ба?аланады. (1 тапсырма - 1 ?шб?рыш хат).
«Кестелі орамал» ?нін ты?дап, со?ыс хроникасын к?румен ая?талады.
-
«Европа да, Азия да емеспін мен.» аялдамасы
Эпиграф :
«Бірлік бар жерде – тірлік бар».
Мына берілген с?здерді ?олдана отырып эссе жаз, та?ырып ?ой:
А) Бірлік, дана халы?, ?лттар т?тасты?ы, халы?тар досты?ы, діні бас?а, ?аза?стан хал?ы ассамблеясы, 130 астам ?лт, тату-т?тті, ауыз бірлік ж?не т.б.
Бірлік к?ніне
«Бірлік бар жерде - тірлік бар» дейді дана хал?ымыз. Б?л с?з тегіннен тегін айтылмаса керек. ?лттар т?тасты?ы мен халы?тар досты?ыны? ар?асында б?гінде мемлекетіміз дамып келеді. Еліміз ?ркен жайып, ?рбір ша?ыры? шатты? пен ?уныш?а ке?елсін. Бір ту астында жинал?ан халы?тарды? тілі бас?а-діні бас?а біра? айтар, а?сар тілектері бір. «Тілі бас?а-тілегі бір, ж?зі бас?а-ж?регі бір» ?лтаралы? келісім мен бірлікті? ар?асында, міне, биыл «?аза?стан хал?ы Ассамблеясыны? 20 жыл». ?аза?стан б?гінде ?лттар мен ?лыстар мекендеген досты? пен туыс?анды?ты?, ынтыма? пен ырысты? ордасына айналды. Елбасы Н.?.Назарбаев халы?тар досты?ы бірлік пен татулы? орны??ан елді? жа?а ?лемдегі жа?а ?аза?стан болуы керектігін ?лы міндет етіп ?ойды. ?аза?стан халы?тары осынау ?лы к?шті? басында ?ол ?стасып бірге ж?рмек. ?аза?стан Республикасын мекен еткен 130 дан астам ?лт ?кілі к?ні б?гінге дейін ынтыма?тасты??а, бір ?йді? баласындай тату-т?тті жарасымды тіршілік кешіп келеді. Ж?зі бас?а бол?аны мен ж?регі бір, тілі бас?а бол?анымен тілегі бір, ма?сат-м?ддесі орта?, бірлігі мы?ты, досты?ы берік ?лттар ?аза? еліні? салт-д?ст?ріне, ?лтты? ??ндылы?тарына ??рметпен ?арайды, сондай-а? ?аза? хал?ыны? ?арапайымдылы?ы, ?она?жайлылы?ы, бауырмалдылы?ы ?шін ерекше ба?алайды, бастысы-?здері ?оныс тепкен ?аза?стан жеріні? барлы? ?ланымен ауыз бірлікте, туыс болуды к?здейді.
?) Аспан?а, ?лем ке?істігі, жер серігі, Бай?о?ыр, ?арыш айла?ы, То?тар ?уб?кіров, Тал?ат М?сабаев, 200 к?нге жуы? ж?не т.б.
?арышкерлер к?ні
Ерте заманнан – а? адам баласы аспан?а назар аударып келеді. Ал ?азір аспан туралы тияна?ты білім алып, ?лем ке?істігін игере бастады. Д?ние ж?зінде ал?аш рет ?арышты ба?ылайтын жерді? жасанды серігі 1957 жылы 7 ?азанда аспан ке?істігін зерттей бастады. «Бай?о?ыр» кешені – адамзат тарихында?ы е? ал?аш ?арыш айла?ы. Осыны? ?зі бізді? елімізді «космосты? гавань» деп ?лы?тау?а ???ы? береді. Бай?о?ыр кешеніне балама алатын ?арыш айла?ы жер бетінде жо?. Ресей федерациясы «Бай?о?ыр» ар?ылы ?зіні? мемлекеттік ?арыш ба?дарламасын ж?зеге асырып жатыр ж?не коммерциялы? космос аппараттарын ?шыруда. ?арышта ?арышкерлер міндетін ?арыш кемесі - ?рі ?й, ?рі ?ылыми зертхана. Онда ?арышкерлер т?рып, зерттеу ж?мыстарын ж?ргізеді. ?з елімізден шы??ан ?арышкерлер - То?тар ?уб?кіров пен Тал?ат М?сабаевта ?арыш?а ?шып, зерттеу ж?мыстарын ж?ргізді. Тал?ат М?сабаев «Союз ТМ - 27» ?арыш кемесіні? басшысы болып, ?арышта 200 к?нге жуы? ж?рді. ?арышкерлер халы?аралы? ж?не мемлекеттік ма?ызы бар тапсырмалармен ?атар ?ылыми зерттеулер ж?ргізуге басшылы? жасады.
Б) 1 с?йлемге морфологиялы? талдау жаса.
О?ушылар жауаптары ша?ыра?пен ба?аланады. (1 тапсырма - 1 ша?ыра?).
В) ма?алды жал?астыр :
1 - топ Отан туралы:
Отан елді? анасы,
Ел ерді? анасы.
Отан ?адіріне жетпеген ?з ?адіріне жетпейді.
Отан от басынан басталады.
Отан оттан да ысты?,
жалыны бар шо?тан да ысты?.
Отансыз адам — ормансыз б?лб?л.
Отансызды? оты жанбайды.
Отан ?шін е?бек етсе?
хал?ы?ны? с?йген ?лы боласы?.
Отан ?шін к?рес — ерге тиген ?лес.
Отан ?шін от?а т?с — к?ймейсі?,
Ары? ?шін алысса? — ?лмейсі?.
Отаны бірді? ж?регі бір,
Ж?регі бірді? тілегі бір.
Отанын сат?ан о?бас.
Отанын с?йген: от?а жанбайды, су?а батпайды.
Отаны? тыныш — сен тыныш.
2-топ ерлік туралы:
Ел ?мітін ер а?тар,
Ер ата?ын ел са?тар.
Батыр туса ел ырысы,
Жа?быр жауса жер ырысы.
?оянды ?амыс ?лтіреді,
Ерді намыс ?лтіреді.
Ат басына к?н туса,
Ауызды?ымен су ішер;
Ер басына к?н туса,
Етігімен су кешер.
Ел барда, ер ?ор болмас,
Ер барда, ел ?ор болмас.
Батырды жауда, шешенді дауда сына.
Елі?ді с?йсе? ерлік істейсі?.
ΙΙΙ. Ба?алау.
ΙV. ?йге тапсырма: Осы ?ш аялдаманы? та?ырыбыны? біреуін та?дап ша?ын шы?арма жазып келу.
V. Рефлексия: «?рмекші» тренингі ар?ылы не т?сініп, не т?сінбегендерін ?орытындылайды, тілек тілейді.
- Б?гінгі «Тарихха шолу» саба?ын а?ын Ж?бан Молда?алиевті? ?ле? жолдарымен ая?та?ым келіп отыр:
Мен - ?аза?пын белдімін, байта? елмін.
?айта тудым, ?мірге ?айта келдім.
Б?ратана емеспін, Отаным бар,
Соны? менде к?ші бар, нарлы?ы бар.
