Со??ы тас д?уірі

10 сынып. ?аза?стан тарихы

Саба?ты? та?ырыбы. § 2. Со??ы тас д?уірі

Саба?ты? ма?саты:

• Со??ы тас д?уіріні? ?ш кезе?ге б?лінетінін, оны? ерекшеліктерін, таби?атта?ы ?згерістерді? адам тіршілігі мен ?міріне ?келген жа?алы?тарын к?рсету.
• Шаруашылы? т?рлеріні? дамуын, ал?аш?ы металл- мысты пайдалануды? зор ма?ызын т?сіндіру. ?ш кезе?ні? м?дени ескерткіштеріне то?талып ?ту.

Саба?ты? т?рі: аралас

?дісі: интерактивті

Саба?ты? к?рнекілігі:

1. «?аза?стан б.з.б. VII-б.з. VI ?асырларында»  картасы
2. «?аза?стан Республикасыны? саяси картасы».
3.  Тірек-сызба, суреттер, кестені пайдалану.

 Саба?ты? барысы:  І.?йымдастыру кезе?і

• О?у ??ралын тексеріп т?гелдеу
• ?н?ран орындау, «Хабар»
• О?ушылар зейінін саба??а аудару

ІІ.?й тапсырмасын с?рау:

1. Орта палеолот кезе?і адамзат дамуыны? ?ай кезе?іне с?йкес келеді?
2. Б?л кезе?ні? т?ра?тары ?аза?станны? ?ай айма?тарынан табыл?ан? Картадан к?рсеті?дер.
3. Адамдар ??рал жасауды? ?андай жа?а т?сілдерін ме?герді?

1. Со??ы палеолит кезе?ін ?алымдар адамдарды? шын м?ніндегі тарихи ?міріні? басталуы деп не себептен айт?ан, д?лелде?дер?
2. Со??ы палеолит кезе?інде адамдар ?мірінде е?бек, а?шылы? ??ралдарды? ?андай жа?а т?рлері мен т?сілдері пайда болды?
3. Осы кезе?де адамдар т?ра?ын к?бінесе ?ай жерлерге сал?ан, оны? себебі ?андай?
4. Со??ы палеолит кезе?іні?  ескерткіштерін археолог ?алымдар ?аза?станны? ?ай айма?тарынан зерттеп ?лемге ?йгілі етіп отыр?

Саба?ты? жоспары:

1. Мезолит
2. Неолит
3. Неолит кезе?іні? ескерткіштері
4. Энеолит

   Жоспарда?ы бірінші м?селені т?сіндіруде дидактикалы? материалдарда?ы «Со??ы тас  д?уірі»- тірек-сызбасын пайдаланамын. Б?л кезе?ні? ерекшелігін, м?зды? еріп, е?бек ??ралдырын дайындауда?ы жа?алы?ты, сада? пен жебені?, сынаны? ке? т?рде ?олданыл?анын атап ?тіп, о?ушыларды? тере? ??ынып, т?сініп білуін ?ада?алау ма?сатында  с?ра?тар ?ойып, о?ушы білімін бекітіп отырамын.

    Екінші м?селені талдауда о?ушылар?а ?зіндік ж?мысын жасатамын. Ол ?шін т?мендегі с?ра?тар беріледі, о?ушылар ?здігінен дайындалып жауап береді. (5-6 минут?а ы?шамдау).

1. Неолит кезе?інде адамдарды? тас ??рал жасауда  е? жо?ары саты?а жеткенін немен д?лелдей аласы?дар?
2. Неолит кезе?інде адамдарды? шаруашылы?ы мен к?сібінде ?андай жа?алы?тар болды?
3. Адамдарды? ?о?амдыры р?ліні?  арта т?скенін  д?лелде?дер.

?шінші м?селедегі неолит кезе?іні? ескерткіштерін   картаны, кестені, сызбаны пайдалана отырып, т?сіндіремын.  Негізгі мазм?нды о?ушылар да д?птерлеріне жазып отырады.

Негізгі мазм?н

№

?ай жерден табылды

Т?ра?тар

Зерттеудегі жа?алы?тар

1

О?т?стік ?аза?стан обылысы

?ара??гір (б.з.б. 6-5 мы?жылды?)

??гір-екі б?лмелі.

Тастан жасал?ан ??рылыстар, с?йектен ине, біз. ?ыш ыдыстар

2

Ма??ыстау облысы

Ойы?ты, Т?лес

Т?рмыста теріні, с?йек, а?аш ??деу ке?інен ?олданылды. ?ыш ыдыстар,  сыртына геометриялы? ?рнектер салын?ан.

3

?ос??ды? (б.з.б. 5-4 мы?жылды?)

Ша?па? ш?не жай тастардан жасал?ан к?птеген б?йымдар. Тара? т?різді ?рнекпен ?рнектелген ?ыш ыдыстар

4

А?мола облысы

Атбасар м?дениеті- ?арлы?а, Жабай

200-ге жуы? т?ра? табыл?ан. Жартылай к?шпелі шаруашылы?

5

Тор?ай облысы

Маханжар, Т?здык?л, Д?збай, Сор

Ыдыстар ерекшелігі-жі?ішке ?ылта мойын, конус т?різді. ?рнектері-тара?ша

Жо?арыда?ы т?ртінші м?селе энеолит кезе?і.  О?ушылар?а: Адам баласы ??рал  жасау ?шін ал?аш ?андай металл пайладан?ан?-деген с?ра? ?оя отырып, о?ушы назарын аударып, пікір алысамын. Сонымен ?оса мыстан жасал?ан ??ралдырды? тастан жасал?ан ??ралдарды толы? ысыстырып шы?ара алма?анын атап к?рсетемін.

   Б?л кезе?ні?  м?дени ескерткіші Ботай м?дениетіне жан-жа?ты то?талып кетемін.

   Археологиялы? зерттеулер энеолит  кезе?і м?дениетіні? ?аза?станны? бас?а да айма?тарынан кездесетінін картаны пайдалана отырып т?сіндіріп, саба?ты ?орытындылаймын.

Бекіту:

• Со??ы тас д?уіріні?  кезе?деріні? хронологиясын аны?тап, ?ыс?аша айтып бері?дер.
• Мезолит кезе?і адам ?міріне ?андай жа?алы?тар алып келді?
• Мезолит кезе?іні? т?ра?тары ?ай жерден табылды, оларды? ?здеріне т?н ерекшеліктері ?андай?
• Неолит кезе?і адам ?міріне ?андай  ?згерістер алып келді?
• Ботай м?дениеті туралы не білесі?дер?

Ба?алау:

?йге тапсырма:

1. §2 со?ында?ы с?ра?тар?а ауызша жауап дайындау.
2. Со??ы тас д?уірі кезе?іні? ерекшеліктері деген кестені толтыру?а беру. (дидактикалы? материалдардан алып беру).