Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ғылым мен білімнің,мәдениетінің дамуындағы тарихи кезеңдері туралы және оған үлес қосқан тұлғалар жайлы кең көлемде мәлімет беру.
Дамытушылық: Оқушыларға мәлімет бере отырып ғылымға, білімге деген қызығушылығын арттыру тарихи тұлғалық қасиет қалыптастыру.
Тәрбиелік: Оқушыларды Отансүйгіштікке,ұлтжандылыққа рухани және материалдық мәдениетті құрметтеп сақтауға тәрбиелеу.
633ж. Арабтар «дін үшін соғыс» деген ұранмен көрші елдерді жаулап ала бастады.
709 ж.Араб қолбасшысы Кутейба ибн Муслим Бұқара елін соғыссыз алады.
714 ж. Шаш қаласын басып алып,Испиджабқа жорық жасайды.
737-748ж.Насыр ибн Сейяр Орта Азияның бірқатар аймақтары мен Қазақстанның Оңтүстігіне басып кіреді.
751 ж.Атлах қаласы түбегінде болған ұрыста қарлұқтар арабтармен бірлесіп қытай әскерлерін жеңді.
960ж.Боғра хан ислам дінін Қарахан мемлекетінің мемлекеттік діні деп жариялады.
ІҮ. Жаңа сабақ
Жоспары:
1.Ғылымның дамуы
2.Әбу Наср әл-Фараби(870-950)
3.Әбу Райхан әл-Бируни(973-1050)
4.Тіл білімнің дамуы
5.Махмуд Қашғари(1030-1090)
6.Жүсіп Баласағұни(1021-1075)
7.Әдебиет
Ғылымның дамуы. Х ғасырдан бастап Оңтүстік Қазақстанда ислам діні кең түрде дамыды.Сайрам, Отырар,Түркістан қалаларында медреселер салынып,ғылым-білімге кең жол ашылды. Шығыстың аса көрнекті ғалымы Әбу Наср әл-Фараби де шығармаларын араб тілінде жазды.
Әбу Наср әл-Фараби(870-950)Фараб аймағына қарайтын Отырар қаласында туған.Осы қалада қыпшақ тілінде білім алған
Араб тілін Исфахан,Бағдат,Дамаск қаласында игерген.
ХІІ ғасырда өмір сүрген Исхақ әл-Фараби, Жауһари әл-Фараби,Ахмад әл-Фараби сияқты ғалымдар бар.Бұл ғалымдар ғылым мен білімнің дамуына үлес қосқан ғұламалар.
Әбу Райхан әл-Бируни(973-1050)
Әбу Райхан әл-Бируни (973-1050) жылдары аралығында өмір сүрген энциклопедист ғалым. Тарих,математика,география,астрономия медицина т.б ғылым салаларынан 150-ден астам еңбектер Ол алғаш рет жердің күнді айналатындығын болжап,аспан денелерінің қозғалу заңдылықтарын ашқан
Тіл білімнің дамуы.Жалпы көптеген түрік тілдес тайпалар түрік тілінде сөйлемегенімен олардың ішінде жергілікті тіл ерекшеліктері де болған.Оғыз,қарлұқ,қыпшақ тайпалары түбі түрік тілдес тайпалар қосылып, бірігіп кетіп отырғанТүркі тілдес тайпалардың бір-біріне жақындығын белгілі ғұлама Махмуд Қашқари зерттеген
Махмуд Қашғари(1030-109 Шын аты Махмуд
Хусейн ибн Мұхаммед Қашқари.Махмуд алғаш Қашқар қаласында,кейін
Орта Азия мен Иранның ірі қалаларында білім алған.
Махмуд.Қашқари үш кітаптан тұратын “Түркі тілдерінің сөздігі”атты мәңгі өшпес мұра қалдырды.Бұл еңбекті жазудан бұрын ол бүкіл түріктердің
елі мен жерін түгел аралап шыққан
Атақты орыс ғалымы Кононов М.Қашқаридің бұл кітапты
Жазудағы басты мақсаты түрік тілінің мәртебесін көтеріп,оның араб тілінен ешбір кем түспейтіндігін дәлелдеу болды.
Жүсіп Баласағұни(1021-1075)
Ғұлама Шу өзені бойындағы Баласағұн қаласында туған.
Толық аты Жүсіп Хас-Хажип Баласағұни Ол өзінің атақты “Құт негізі-білік” атты еңбегімен белгілі. Бұл еңбек алғаш рет түрік тілінде жазылған.
Құтадғу білік”-ХІ ғ. түркі тілді халықтарыныңқоғамдық ой-санасын орын алған,терең мазмұнды ғылыми еңбек. Ж.Баласаұғнидің еңбектерінде ғылымның философия, астрономия, алгебра салаларына тоқталады.Сол сияқты аңыз-әңгімелер, мақал-мәтелдер,шешендік сөздер көп кездеседі.
Әдебиет.ҮІІ-ІХ өркендеген ауыз әдебиеті Х ғасырда қалыптаса бастаған жазба әдебиетінің негізін қалады.Бұл кездегі ислам дінінің кең тарауы жазба әдебиетінің жандануына әсерін тигізді. Жазба әдебиетінің көрнекті өкілдерінің бірі Қарахан мемлекетінің кезінде даңқы шыққан ақын Ахмет Иүгнеки.
Ү. Жаңа сабақты бекіту. «Ерекшелігін көрсет» ойыны.
Тұлғалар
Ғылымға қосқан үлесі
ерекшелігі
Әбу Наср әл-Фараби (870-950)
Әбу Райхан әл-Бирун (973-1050)
Махмуд Қашғари (1030-1090)
Жүсіп Баласағұни (1021-1075)Ахмет Иүгнеки
Қожа Ахмет Йасауи (1103-1167)
ҮІ. Жаңа сабақты қорытындылау.
ҮІІ. Үйге тапсырма. §20. Ғылым мен білімнің дамуы Кестені толтыру
ҮІІ. Бағалау
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Ашық сабақ: "Ғылыммен білімнің дамуы" 7-сынып»
Ә.Жангелдин атындағы орта мектеп мемлекеттік мекемесі
Ашық сабақ
Ғылым мен білімнің дамуы
7-сынып
Өткізген:
тарих пәні мұғалімі А.Ізтұрғанова
2015-2016оқу жылы
Тақырыбы 26
Ғылым мен білімнің дамуы
Мақсаты
Орта ғасырда ғылымның дамуы мен оған үлес қосқан ғылымдардың еңбектерімен оқушыларды жан-жақты таныстыра отырып, шығармалардың тарихи маңызы туралы түсінікті қалыптасады
Жалпы мақсат
Тақырыпты түсініп оқи білуге баулу. Тілін, сөздік қорларын дамыту арқылы сабаққа деген қызығушылығын арттыру
Күтілетін нәтиже
Оқушылар орта ғасырдағы ғылым мен білімнің дамуы мен ғалымдары туралы біліп, тарихи оқиғаларды талдап, қорытындылауға дағдыланады.
7 модульдің қолданылуы
АКТ”, “Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер”, “Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау”, “Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету”, “Оқытуды басқару және көшбасшылық”.
«Мозайка» әдісі бойынша сурет арқылы сыныпты топқа бөлу топқа бөліп психологиялық ахуал қалыптастырдым
Оқушылардың мұндағы мақсаты суреттер арқылы өз жұптарын тауып, бір топ болып құралу
Сабақ кезеңдері
Тапсырма
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушылардың іс-әрекеті
Білім
Қызығушылық
тарын ояту
Миға шабуыл
Үйге берілген тапсырма сұрақ-жауап арқылы диалогқа түсіру. Слайдта берілген сұрақтарға жауап беру, топпен тапсырманы орындау
Мұғалім берген тапсырманы орындау. «Пікірлер ағашы» ойыны бойынша ағаш бұтақтарына стикерге жазып ілу
Түсіну
Ребусты шешу арқылы жаңа тақырыпты ашамын
Ребусты шешу арқылы пікірлер ағашын толтыру (стикермен)
Ребусты шешіп, төрт түлік мал туралы не білетіні жайында пікір ағашын толтырады
Қолдану
Суреттер сөйлейді
Әр топқа суреттер беру
Әр топқа тапсырма беру және 3 топқа сурет таратып беру
Суреттер бойынша ойларын қағазға жазады, түсіктерін ортаға шығып айтады
Сергіту сәті
«Балапандар биі» атты жаттығу жасау
Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау
Интербелсеңді тақтадағы бейнероиктегідей жаттығулар жасайды.
Талдау
Спирал әдісі бойынша тақырыпты талдау үшін арнайы тасырмалар беру
Оқушыларға мәтінді топ ішінде әр қайсысына оқытқызып топпен талқылату. Топ ішінен бір сарапшыны тағайындап басқа топтарға түсіндіреді, қайтадан өз топтарына барып түсінгендерін түсіндіреді.
Оқушылардың мұндағы мақсаты берілген тапсырманы өздері талқылап, өз ой-пікірлерімен санаса білуі, топпен жұмыс жасауы.
Жинақтау
Көкпар ойыны арқылы сабақты жинақтайды
Әр топтан 2 оқушы ортаға шығып сұрақтарға жауап береді
Топтар өзара жарысады, ойларын ортаға салады, тақырыпты жинақтайды
Бағалау
Өзін-өзі бағалау (2 мин)
Бағдарша, бағалау парақшалары
Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату
Өзін өзі топпен бағалайды
Рефлексия
Стикерлерді толтыру
Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну
Ұсынылған стикерді толтыру
Сабақтың тақырыбы:
§20. Ғылым мен білімнің дамуы
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ғылым мен білімнің,мәдениетінің дамуындағы тарихи кезеңдері туралы және оған үлес қосқан тұлғалар жайлы кең көлемде мәлімет беру.
Дамытушылық: Оқушыларға мәлімет бере отырып ғылымға, білімге деген қызығушылығын арттыру тарихи тұлғалық қасиет қалыптастыру.
Тәрбиелік: Оқушыларды Отансүйгіштікке,ұлтжандылыққа рухани және материалдық мәдениетті құрметтеп сақтауға тәрбиелеу.
633ж. Арабтар «дін үшін соғыс» деген ұранмен көрші елдерді жаулап ала бастады.
709 ж.Араб қолбасшысы Кутейба ибн Муслим Бұқара елін соғыссыз алады.
714 ж. Шаш қаласын басып алып ,Испиджабқа жорық жасайды.
737-748ж.Насыр ибн Сейяр Орта Азияның бірқатар аймақтары мен Қазақстанның Оңтүстігіне басып кіреді.
751 ж.Атлах қаласы түбегінде болған ұрыста қарлұқтар арабтармен бірлесіп қытай әскерлерін жеңді.
960ж.Боғра хан ислам дінін Қарахан мемлекетінің мемлекеттік діні деп жариялады.
ІҮ. Жаңа сабақ
Жоспары:
1.Ғылымның дамуы
2.Әбу Наср әл-Фараби(870-950)
3.Әбу Райхан әл-Бируни(973-1050)
4.Тіл білімнің дамуы
5.Махмуд Қашғари(1030-1090)
6.Жүсіп Баласағұни(1021-1075)
7.Әдебиет
Ғылымның дамуы. Х ғасырдан бастап Оңтүстік Қазақстанда ислам діні кең түрде дамыды.Сайрам, Отырар,Түркістан қалаларында медреселер салынып,ғылым-білімге кең жол ашылды. Шығыстың аса көрнекті ғалымы Әбу Наср әл-Фараби де шығармаларын араб тілінде жазды.
Әбу Наср әл-Фараби(870-950)Фараб аймағына қарайтын Отырар қаласында туған.Осы қалада қыпшақ тілінде білім алған
Араб тілін Исфахан,Бағдат,Дамаск қаласында игерген.
ХІІ ғасырда өмір сүрген Исхақ әл-Фараби, Жауһари әл-Фараби,Ахмад әл-Фараби сияқты ғалымдар бар.Бұл ғалымдар ғылым мен білімнің дамуына үлес қосқан ғұламалар.
Әбу Райхан әл-Бируни(973-1050)
Әбу Райхан әл-Бируни (973-1050) жылдары аралығында өмір сүрген энциклопедист ғалым. Тарих,математика,география,астрономия медицина т.б ғылым салаларынан 150-ден астам еңбектер Ол алғаш рет жердің күнді айналатындығын болжап,аспан денелерінің қозғалу заңдылықтарын ашқан
Тіл білімнің дамуы.Жалпы көптеген түрік тілдес тайпалар түрік тілінде сөйлемегенімен олардың ішінде жергілікті тіл ерекшеліктері де болған.Оғыз,қарлұқ,қыпшақ тайпалары түбі түрік тілдес тайпалар қосылып, бірігіп кетіп отырғанТүркі тілдес тайпалардың бір-біріне жақындығын белгілі ғұлама Махмуд Қашқари зерттеген
Махмуд Қашғари(1030-109 Шын аты Махмуд
Хусейн ибн Мұхаммед Қашқари.Махмуд алғаш Қашқар қаласында,кейін
Орта Азия мен Иранның ірі қалаларында білім алған.
Махмуд.Қашқари үш кітаптан тұратын “Түркі тілдерінің сөздігі”атты мәңгі өшпес мұра қалдырды.Бұл еңбекті жазудан бұрын ол бүкіл түріктердің
елі мен жерін түгел аралап шыққан
Атақты орыс ғалымы Кононов М.Қашқаридің бұл кітапты
Жазудағы басты мақсаты түрік тілінің мәртебесін көтеріп,оның араб тілінен ешбір кем түспейтіндігін дәлелдеу болды.
Жүсіп Баласағұни(1021-1075)
Ғұлама Шу өзені бойындағы Баласағұн қаласында туған.
Толық аты Жүсіп Хас-Хажип Баласағұни Ол өзінің атақты “Құт негізі-білік” атты еңбегімен белгілі. Бұл еңбек алғаш рет түрік тілінде жазылған.
Құтадғу білік”-ХІ ғ. түркі тілді халықтарыныңқоғамдық ой-санасын орын алған,терең мазмұнды ғылыми еңбек. Ж.Баласаұғнидің еңбектерінде ғылымның философия, астрономия, алгебра салаларына тоқталады.Сол сияқты аңыз-әңгімелер, мақал-мәтелдер,шешендік сөздер көп кездеседі.
Әдебиет.ҮІІ-ІХ өркендеген ауыз әдебиеті Х ғасырда қалыптаса бастаған жазба әдебиетінің негізін қалады.Бұл кездегі ислам дінінің кең тарауы жазба әдебиетінің жандануына әсерін тигізді. Жазба әдебиетінің көрнекті өкілдерінің бірі Қарахан мемлекетінің кезінде даңқы шыққан ақын Ахмет Иүгнеки.
Ү. Жаңа сабақты бекіту. «Ерекшелігін көрсет» ойыны.
Тұлғалар
Ғылымға қосқан үлесі
ерекшелігі
Әбу Наср әл-Фараби (870-950)
Әбу Райхан әл-Бирун (973-1050)
Махмуд Қашғари (1030-1090)
Жүсіп Баласағұни (1021-1075)Ахмет Иүгнеки
Қожа Ахмет Йасауи (1103-1167)
ҮІ. Жаңа сабақты қорытындылау.
ҮІІ. Үйге тапсырма. §20. Ғылым мен білімнің дамуы Кестені толтыру
