Сақ және сармат қоғамы. Ашық сабақ.

Сақ және Сармат қоғамы.

Қазақ халқының ата-тегі болған тайпалар мен ұлыстар туралы айта отырып, Арал-Каспий теңіздері бойын мекендеген

сақ - сармат тайпаларының шығу тегі және олардың мекендеген жерлері туралы толық түсінік беру

Сабақтың мақсаты:

Сабақтың түрі:

Жаңа сабақ

Сыныпты үш топқа бөлу

1.«Тиграхауда» тобы

2. «Хаумаварга»тобы

3. «Парадарайя» тобы

Үй жұмысын қайталау

Миға шабуыл

1.Тарих ғылымы белгілі-бір мәселені зерттеуде неге жүгінеді?

2. «Авеста» жырының авторы кім?

3.Заратуштра қандай рудан шыққан?

4. Ұлы Қытай қорғанының салыну себебі?

5.Қытай деректерін ғылыми айналымға енгізуге алғаш еңбек сіңірген орыс қытайтанушысы кім?

1. Сызба арқылы көрсету

Сарматтардың ескерткіштері: Батыс Қазақстан жеріндегі Жайық, Елек, Жем өзендерінің бойында.

Каспийдің жағалауында каспийлер өмір сүрген. Каспий теңізін сол кезде Гиркан теңізі деп атаған

Савромат жөнінде грек, рим тарихшылары Диодор, Үлкен Плиний, Полибий жазып кеткен.

Арал – Каспий аралығын мекендеген

«Сармат» деген жұрттың аты көне дәуір авторларының еңбектерінде б.з.б. 3 ғасырдан бастап кездеседі. Б.з.б. 8 ғасырда савроматтар деп атаған.

2. Сызба арқылы көрсету

Сарматтар б.з.б. 2 ғасырда Батыс Қазақстан жерінен біртіндеп жаулап Қара теңіздің солтүстік аймақтарына дейін жетті

Орталық Азия

Алдыңғы Азия, Солтүстік Кавказ, Парфияға

жаулаушылық жорықтар жасады

Қара теңіз аймағы

Сарматтар

Дах – массагет исседондармен туыстас келеді.

Сарматтар скиф тіліне жақын тілде сөйлеген

Сарматтардың халықның саны б.з.б. 3- 2 ғ.–да 20 мың.

Б.з.б. 2 – 1ғ. –да 10 мың.

Б.з. – дың 1ғ. – да 5 -7 мың.

3. Сызба арқылы көрсету

Арал-Каспий теңіздері аралығын

б. з. б. 1 мыңжылдықта

мекендеген тайпалар

Б.з.б. 248 - 247 жылдары Арсақ қолбасшы дайлардың апарн тайпасынан шыққан

Аршакидтер әулеті билігінің негізін салған.

Гирканияны, Парфияның үлкен бөлігін басып алады

Дайлар ерте темір дәуірінде Маңғыстау түбегін мекендеген бүгінгі Кіші жүз құрамындағы адайлармен байланыстырылады .

Біріншіден, дай және адай деген тайпа атауларының ұқсастығы.

Екіншіден, екеуіде ежелден осы Маңғыстау түбегінде өмір сүрген. Дай атауы адай тайпасының атауымен жалғастық табуы әбден ықтимал.

4.Сарматтардың қоғамдық құрылымы

Ағашқы қауымдық құрылыс ыдырап,мүлік теңсіздігі шықты

Әскери демократия жетілді

Сармат қоғамында әскери демократия әйелдерге де қатысты болды

Тұмар ханым

ТОМИРИС

Томирис патшайым шамамен б.з.б. 570-520

жылдары өмір сүрген

Әрбір сақтың таң қалдым епті ісіне

Тәубе еткен тақта отырған тектісіне

Томиристей патшасы бар қайсар халық

Төзе алмас ешкімнің тепкісіне...

Кім көп біледі?

д

р

и

о

о

е

д

а

г

д

о

г

қ

с

о

а

и

т

к

р

р

р

п

р

а

с

с

ф

к

с

к

е

и

а

а

р

н

р

я

т

м

а

Үйге: §11 оқу, мазмұндау.

Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап беру.

Бәріңізге рахмет!

Сау болыңыздар!