Оқушыларға ертедегі көшпелілер мен отырықшылар байланыстары, «Көшпелі өркениет» ұғымын, қалалардың өсуі, жартылай көшпелілермен қарым - қатынастың дамуы жайлы жан - жақты толық түсінік беру, темір дәуірі мен орта ғасырлардағы байланыстарға тоқталып, білімдерін толықтыру.
ХХІ ғасырда Қазақстан елінің өркениет елдердің қатарына кіру тарихынан мағлұмат беру.
Күтілетін нәтиже:
Оқушылар көшпелілер мен отырықшы халықтардың арасында байланыс бар екендігі біледі,қазақтардың сауда,айырбас қатынастары дамығандығына көз жеткізеді.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Көшпелілер өркениеті»
Cабақтың тақырыбы:
Көшпелі және отырықшы мәдениеттердің өзара байланысы
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларға ертедегі көшпелілер мен отырықшылар байланыстары, «Көшпелі өркениет» ұғымын, қалалардың өсуі, жартылай көшпелілермен қарым - қатынастың дамуы жайлы жан - жақты толық түсінік беру, темір дәуірі мен орта ғасырлардағы байланыстарға тоқталып, білімдерін толықтыру.
ХХІ ғасырда Қазақстан елінің өркениет елдердің қатарына кіру тарихынан мағлұмат беру.
Күтілетін нәтиже:
Оқушылар көшпелілер мен отырықшы халықтардың арасында байланыс бар екендігі біледі,қазақтардың сауда,айырбас қатынастары дамығандығына көз жеткізеді.
Сабақтың түрі:аралас сабақ. Дамыта оқыту технологиясы
Сабақтың әдісі: Әңгіме, пікір алысу, ізденіс, саяхат.
Сабақтың көрнекілігі: АКТ, Карта,сызбалар
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру ( топқа бөлу)
2. Үй тапсырмасын сұрау
3. Жаңа сабақ
а. Ой қозғау
ә. Мәтінмен жұмыс
б. Топтық жұмыс
в. Ой түйін
Сабақты қорытындылау:Диалогқа түсу
Сабақтың ұраны:
Білімге апаратын үш жол:
Толғанушылық жолы – бұл ең абзал жол;
Еліктеу жолы– бұл ең жеңіл жол;
Тәжірибе жолы– бұл ең ащы жол.
(қытайлық философ Конфуций)
?
?
«Миға шабуыл»
?
Өркениет дегеніміз не?
Өркениет ұғымын қалай түсінеміз?
Көшпелілер деген кімдер?
«Көшпелілер отырықшылардың мәдени жетістіктерін қиратушылар, не болмаса өздеріне қабылдап алушылар болды»
Н.Ә.Назарбаев:
Н.Ә.Назарбаев:
«Қазақстанды ¥лы дала өркениетінің қара шаңырағы ретінде халықаралық деңгейде таныту «Мәдени мұра» бағдарламасының алдында тұрған үлкен бір
мақсаттардың бірі»
«Бәйге ойыны»
І топ
Көшпелілер деген кімдер?
Отырықшылар туралы не білесіңдер?
Көшпелі мен отырықшылардың арасында байланыс болдыма? Болса қандай :
Көшпелі мен отырықшылардың қандай бұйымдар алып отырды?
Ал отрықшылар көшпелілерден не алды?
Отырықшы елдерге көшпелі тайпалардың қандай пайдасы болды?
Көшпелілер отырықшы елдер үшін қандай мағызға ие болды?
«Бәйге ойыны»
ІІ топ
1.Отырықшы елдер көшпелілердің қандай бұйымдарына еліктеді
2.Көшпелілердің өмірінде пайда болған өнер «Аң стилі» қай жерлерге таралды?
3.Көшпелілердің мәдениеті болдыма ?
5.Көшпелі мәдениеттің қалыптасуына не әсер етті?
6.Отырықшы халықтар көшпелілер үшін қандай пайдасы болды?
7.Миграция дегеніміз не?
«Бәйге ойыны»
ІІІ топ
1.Қай ғасырларда қала мәдениеті жандана бастады?
2.Ортағасырларда көшпелілер мен отырықшылардың қарым-қатынасы қандай болды?
3.Көшпелілерді қатты қызықтырған не нәрсе?
4.Ортағасырлық авторлардың жазуына қарағанда қай қағанат жартылай отырықшылыққа айналды?
5. Оңтүстік Ресей даласында пайда болған мемлекет?
6. Киев Русін өзінің оңтүстік-шығыс шекараларын қорғауды ұйымдастыруға, бекіністер салуға мәжбүр етті
7. Көшпелілер мен отырықшылардың шекаралық аймағының материалдық мәдениеті аралас болды ? Себебі:
«Бәйге ойыны»
ІV топ
1.Көшпелілер мен отырықшылар ежелден және ұзақ уақыт тоғысқан аймағы болған жерлерін ата және картадан көрсет:
2.Түркі қағандар ордасы ретінде пайда болып қалыптасқан қай қалалар?
3.Отырықшы мәдениет кең қанат жая бастады қай ғасырлар?
4. Қоныстар мен қалалардың ерекше түрі -
5.Қазақстанды аумағын Исламды таратушылар тек арабтар емес ол кімдер?
6.Ислам діні енуімен қатар Араб мәдениетінен бізге келді:
7.Мұсылман дінін таратушылар кімдер?
Көшпелілер мен отырықшы халықтардың арасындағы сауда байланыстары:
Жібек жолы арқылы тасымалданатын тауарлар
Карта мен жұмыс: Жібек Жолы ежелгі
қай қалаларды басып өтті
«Тұлғаны тани біл»
ІІ топ
І топ
Қалалардың қирауына ішкі, отырықшы иеліктердің өзара қақтығыстары да себеп болды. Іле даласында қала мәдениеті XIII ғасырда, Шу аңғарында — XIV ғасырда, Талас өңірінде XV ғасырда құлдырап, тоқырай бастады. Жетісуда кала мәдениетінің мүлде кұруы на кім себеп болды
«Оңтүстік Қазақстан мен Жетісуда қала салып, қалалық мәдениетті әкелгендер-Орталық Азиялық ежелгі отырықшылары хорезмдіктер, әсіресе соғдылықтар»,- деген
ІІІ топ
Жетісуда ортағасырлық қалалардың қирауының, қала мәдениетінің құлдырауының басты себебі
ІVтоп
Оңтүстік өңірлерімізде қала мәдениетінің қалыптасуына жергілікті түркі-қарлұқтармен қатар ортаазиялық соғдылықтардың қатысы болған
Ерте ортағасырларда Оңтүстік Қазақстан жерінде діндердің таралуы
Зороастризм
Манихей
Будда
Қазіргі әлемдік діндер
Будда
Ислам
Христиан
Мұсылмандық мәдениетін қалыптастырып, ислам дінінің енуіне үлес қосқан ғұламалар
Әл-Фараби
Махмуд Қашқари
Жүсіп Баласағұн
Қазақстан – 2050
Шанхай бестігі
БҰҰ
ЕҚЫҚҰ
«Болашақ» бағдарламасы
Астана 2017
Қазақстан
Ғарышты игеру
Кедендік жағдайы
Көп ұлтты ел
ЮНЕСКО
«Сөз тапқанға қолға жоқ»
1. Көшпелілер жайлауға көшкенде көш пен малды жанып тұрған екі оттың
Ортасынан өткізген.Тек бір түлік от ортасынан өтпейді.Ол қай түлік? Неліктен?
(Тек таза қасиетті деп саналған жылқы)
2.Ботайлықтар есігінің босағасына қай үй жануарының сүйегін көметін болған?
(Ит, алғаш қолға үйретілген жануар)
3. 452 жылы Аттила Рим қаласының іргесіне қалың әскерімен келгенде Рим папасы
бастаған крест көтерген ақсүйектер тізерлеп отырып,қаланы қиратпауды өтініп
Жалбарынады.Аттила қаланы алуға мүмкіндік болсада алым-салық алумен шектеледі.
Кресті көргенде Аттила нені есіне түсіреді?
(Қасиетті шаңырақ)
4. Парсы саяхатшысы Гардизи «Ертістен өтсең, қимақтар еліне тап боласың.Олардың
табын-табын малы көп,бірақ түйелері жоқ. Егер барған саудагер түйесін сол елге бір
жылға қалдырып кетсе,түйесі өліп қалады....» деп жазды. Неліктен?
(шөптерінде тұзы жоқ)
5. А.Дюма ХІХ ғ Орынбор өлкесін аралып жүріп күнделігіне : «Бұл үй архитектураның
биік шыңы ғой» деп таңғала жазған .Бұл қандай үй?
(Киіз үй)
4
«Сөз тапқанға қолға жоқ»
6.Көшелілер дің әлемдік өркениетке қосқан үлкен жаңалығы?
(Арбаның дөңгелегі)
7.Көшпелілер жазда торсықтағысүтті ашымай ұзақ сақтау үшін торсыққа не салатын
болған?
(Күміс тенге)
8.Герадот көшпелілер ешбір қазансыз-ақ ет асып, сорпа ішетінін жазған. Қазансыз ет асу мүмкін бе ?
(Иә,етті малдың өз қарнына салып,қамыстан бу шығатын түтік жасап отты алынған күлге күміп, үстіне от жағады.)
9..................халықтың қасиетін,дәулетін байлығын, мырзалығын, дастарханның берекесін білдіретін ырыс белгісі.Орыс жазушысы Л. Толстой жоғары бағалаған
