Саба?ты? ма?саты: ?ркениет ??ымыны? м?нін ашу, о?ушылар?а Шы?ыс ?ркениеті, Батыс ?ркениеті, к?шпелілер ?ркениеті туралы т?сіндіру; к?шпелілер ?ркениеті ?рпа?тары туралы ой ?рбіту, ?ркениеттік т?р?ыны ?алыптастыру; ?з елін ??рметтеуге, жерін с?юге т?рбиелеу, адамгершілік т?рбиесін бойларына сі?іру ар?ылы ?о?амды? сананы ?алыптастыру, ?ркениеттілік идеяларына т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: Білім-білікті ?олдану саба?ы.
Саба?ты? ?дісі: ”Ми?а шабуыл”, тірек сызбамен ж?мыс, тестпен ж?мыс, баяндау, с?ра?-жауап.
Саба?ты? к?рнекілігі: “Та?балы там?алы”, ”Са?-скиф алтын топтамасы”, ”?аза?станны? ежелгі ?алалары” энциклопедиясы, карта, «Жауж?рек мы? бала» фильмінен ?зінділер.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру (сынып тазалы?ын, о?ушы ??ралдарын, о?ушыларды? саба??а ?атысуын тексеру).
II. ?й тапсырмасын тексеру с?ра?тары:
1) Адамдар ?ауымдасты?тарыны? ?лт?а дейінгі формалары ?андай?
2) Ананы?, кейін атаны? айналасына жиналып ?мір с?руді білдіретін ??ым?
3) ?лт?а т?н белгілер ?андай?
4) Грек данышпаны Демокритті? мемлекет жайлы айт?ан с?зі ?андай?
5) Мемлекетті? белгілері ?андай?
6) ?о?амды? ?мір аясын т?ртке б?ліп ?арастарамыз. ?андай?
7) ?о?ам ?міріні? экономикалы? аясы ?андай?
8) ?леуметтік ая ?андай ?атынасты ?амтиды?
9) Саяси ая ?андай м?селемен айналысады?
10) М?дени-рухани ая немен байланысты?
ІІІ. Жа?а саба?ты т?сіндіру
- ?о?амды? ?мір аяларыны? б?ріні? басын ?ос?анда ?о?амны? т?тас ж?йесі
??ралады. Шы?ысты? ата?ты ??ламасы ?л-Фарабиді? с?зімен айтса?, «?о?ам мемлекеттен б?рын пайда болды. Мемлекеттік ?йым болып табылмайтын ?о?амны? болуы м?мкін, ал мемлекетті? ?о?ам болмауы м?мкін емес». Біз ?о?амымызды еркіндік, те?дік ж?не татулы? м?раттарына берілген бейбітшіл азаматты? ?о?ам деп ??ынамыз. Сол ?о?амда?ы ма?ызды ??ым-?ркениет (д?птерге жа?а та?ырыпты жаздырту).
- ?ркениет туралы т?сінік
- Шы?ыс ?ркениеті
- Батыс ?ркениеті
- К?шпенділер ?ркениеті
- О?ушылар, ?ркениет дегенде алдымен м?дениет ??ымы ой?а оралады. Сіздер «м?дениет» деген ??ыммен таныссыздар. К?не, кім осы ??ым жайлы ой б?ліседі? (1 о?ушыдан с?ралады).
М?дениет- айналада?ы на?ызды?ты жа?арту?а, адамны? м?мкіндігі мен ?абілетін ай?ындау?а, шы?дау?а ба?ыттал?ан адамзатты? шы?армашылы? ?ызметі.
?ркениетті? 3 ай?ындаушы ?лшемі:
- Техниканы? жетістігі
- ?о?амны? ?леуметтік т?зілімі
- ?о?амны? ішкі ?йымдасуы
?ркениет (лат. сivilis-азаматты?, мемлекеттік) – белгілі бір елдер мен халы?тарды? тарихи дамуды? белгілі бір кезе?дегі материалды?, рухани ж?не ?леуметтік ?міріні? ?зіне т?н сапалы? ерекшеліктері.
?ркениетке т?н:
- Халы?ты? рухы, сенімі негіз бол?ан философия
- ?о?амды? ма?ызды ??ндылы?тар
- Д?ниені? жалпылама бейнесі
- ?мірлік ?а?идалар
?ркениет географиялы? жай?асу жа?ынан:
1) Батыс ?ркениеті
2) Шы?ыс ?ркениеті
Шы?ыс ?ркениеті
Айры?ша ма?ызды ?ркениет т?н:
- ?ндістан
- ?ытай
- Вавилон
- Египет (Д?ниеж?зілік картамен ж?мыс)
Шы?ыс ?ркениетіні? ерекшелігі:
- Шы?ыс адамыны? еркі жо?, міндеті бар
- Д?ст?р, жорал?ыны са?тау
- Таби?атпен етене байланыс
- Д?ниеж?зілік ?ркениетке с?белі ?лес ?осты:
- ал?аш?ы университет
- ?а?аз
- компас
- о?-д?рі
- ?лемні? гелиоцентрлік ж?йесі
Батыс ?ркениеті
- Б.з.б. VIII-VI ?.Грекия, а?ша айналысы ж?йесі (Д?ниеж?зілік картамен ж?мыс)
- Демократиялы? форма
- Ежелгі Рим, ???ы? (жеке, жами?атты?)
- Конституция жарияланды
- ?ала м?дениеті (сауда, ?ол?нер)
- Еркіндік, те?дік
К?шпенділер ?ркениеті
- К?шпелі мал шаруашылы?ы (т?рт т?лік мал ?сірген)
- Рухани ?мірі адамгершілік нышан?а толы
- ?лім жазасы сирек (Л.Гумилев: «Адамды ?за? ?инап ?лтіру к?шпенділерге т?н емес»).
- Жесір дауы
- Жер дауы
- Барымта
- Мейірімділік, ?ділеттілік, ерлік, мырзалы?, с?ндік, жайдарлылы? басым
- К?шпенділерді? ?мір салты 3000 жыл?а созылды
- ?ару-жара?, ??рал-саймандары, ?сіресе металл ??деуді? ?ркендеуі, ?йгілі а? стилінде жасал?ан б?йымдары ?нерді? дамуында ерекше орын ал?ан
