Сабақтың тақырыбы: § 8.3. MS Excel-де формуланы енгізу және көшіру.
Сабақтың мақсаты:
1. Оқушылардың Microsoft Excel-дегі формулалар енгізу және көшіру бойынша алған білімдерін тереңдету, қайталау, толықтыру, өмірмен байланыстыру.
2. Өз жұмысында компьютердің мүмкіндіктерін пайдалану, өз әрекеттерін бағалау және талдау, оқушының өзіне деген сенімділігін арттыру, өзіндік дамуды жүзеге асыру.
3. Оқушылардың компьютерлік сауаттылығын, ақпараттық мәдениетін арттыру, өз ойын ашық айта білуге, ойын жүйелеп жеткізуге тәрбиелеу; пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Сабақтың типі: практикалық сабақ
Сабақтың көрнекілігі: ДК, оқулық, слайдтар топтамасы, интербелсенді тақта.
Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық.
Сабақтың өту барысы:
І-кезең (7 мин)
І. Ұйымдастыру. Оқушылармен сәлемдесу, сыныпты сабаққа дайындау.
Түстер арқылы топқа бөлу, сөйлем құрастыру арқылы жұп құрау.
Нақыл сөздер:
- «Ақылды баста жүз қол бар, ақылсызды кім қолдар»
- «Жақсы екен ғой есепшот пен калькулятор қолдағы,
Бірақ жақсы бәрінен де компьютердің болғаны»
- «Компьютер кеудесіз бас секілді, оның білмейтіні аз секілді»
- «Білім оқтан өткір, алмастан асыл, ақшадан қымбат»
- «Лезде таң қалуға болады, бірақ басқаларды таң қалдыру үшін біраз жыл еңбек ету керек»
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 8.2 тақырып. MS Excel-ге берілгендерді енгізу және редакциялау.
а) Оқушыларға семантикалық карта таратып беремін.
Семантикалық карта (дұрыс жауапты «+» белгісімен бересіз)
Жауаптары
Кез келген электронды кестенің ұяшығына мына ақпараттарды енгізуге болады.
Сан
Бейнелік
Мәтіндік
Сурет
Формула
Жауаптары
27
=A5+B5*C5
-55.99 немесе
а 55,99
Сан
Формула
Мәтін
Жауаптары
Берілгендерді редакциялау үшін: 2 әдісі
Ұяшықты белгілеп, Ғ1 пернесін басу
Ұяшықты белгілеп, Ғ2 пернесін басу
Ұяшықты белгілеп, Ғ3 пернесін басу
Ұяшықты белгілеп, формула жолында редакциялау
ә) «БЛИЦ тур (1- минутта сұрақтарға жауап беру керек).
«Ақпарат» тобының сұрақтары:
- Excel бағдарламасы . үшін пайдаланылады /электрондық кестелерді әзірлеу/
- Баған мен жолдың қиылысқан жерін . деп атаймыз / ұяшық/
- Ұяшыққа формуланы. белгісі арқылы енгіземіз /=/
- Excel бағдарламасында формуладағы ұяшықтардың адресін . көрсетеді /ұяшықтың атауы/
- Жұмыс кітабы. бағаннан тұрады /256/
«Интернет» тобының сұрақтары:
- Жұмыс кітабы . жолдан тұрады /65536/
- Негізгі үш батырма . жолына орналасқан / тақырып жолы/
- Тігінен орналасқан жолды. деп атаймыз / баған/
- Көлденең орналасқан жолды. деп атаймыз / қатар/
- Бағандар. бас әріптерімен белгіленеді / латынның/
ІІ-кезең (20-22 мин) технология бойынша синектикалық бөлім.
ІІІ. Жаңа тақырып
а) Өз бетімен жаңа тақырыпты меңгеру. (оқып шығу 5 мин) 4-топқа тақырыпшаларды бөліп, оқитын бөліктерін белгілеп беремін.
Оқушыларды 4 топқа бөліп отырғызамын. Нөмірленген 4 парақ таратып беремін.
Талқылауға арналған маңызды тақырыпшалар:
- Функция шебері, автоқосынды;
- Формулаларды көшіру;
- Салыстырмалы және абсолют сілтемелер;
- Ұяшықтағы мәліметтердің орнын ауыстыру;
ә) «Эстафета» тәсілі: Жұмыс нәтижесін мұғаліммен бірігіп талқылау.
Белгі бойынша оқушылар жаңа тақырыптан оқыған командаларын, батырма, белгілерін жазып, бір-біріне жылжытып отырады (бір-бірін қайталамауы тиіс). (4 мин)
Қай топ анық, нақты жауап бергенін анықтап, жеңімпаздарды белгілеймін. (3 мин)
Электрондық кестедегі формула – кестелік процессор аумағында орындалатын ереже бойынша жазылатын математикалық мәні.
Ұяшыққа функцияларды енгізу үшін:
- Формула енгізетін ұяшықты белгілеу;
- Функция батырмасын немесе вставка функций командасын орындау;
- Функция шебері диалогтік терезесінде функция типін, содан кейін функцияны таңдау;
- ОК батырмасын шерту.
Формулаларды көшіру:
- Сол формуласы бар ұяшықты белгілеу;
- Түзету (Правка) – Көшіру (Копировать) командасын шақыру немесе көшіру батырмасын шерту (ұяшық маңынан бөлік буферге енді деген үзік сызықты қоршау көрінеді);
- Түзету – Қою (Вставить) командасын шақыру.
Салыстырмалы және абсолют сілтемелер:
- Формуланы көшіру кезінде өзгеріске ұшырайтын сілтемелер салыстырмалы деп аталады.
- Формуланы көшіру кезінде сілтеменің кейбір индекстері өзгермес үшін, $ символын қолданады, оны абсолют сілтемелер дейді. мыс. =CУММ($B$2:$D$2
Ұяшықтағы мәліметтердің орнын ауыстыру үшін:
- орын ауыстыратын ұяшықты белгілеу;
- түзету – Қиып алу (Вырезать) командасын шақыру немесе қиып алу батырмасын шерту;
- бөлік қойылатын ұяшықты белгілеу;
- түзету – Қою (Вставить) командасын шақыру.
б) Алған жаңа теориялық білімді практика жүзінде пысықтау (Excel бағдарламасында практикалық жұмыс)
8.3 практикум. MS Excel-дегі формулалар. Интерактивті әдіспен көрсете отырып, түсірдіремін.
в) «Сұрақ-жауап» тәсілі:
Содан кейін әр топ бір-біріне 2 сұрақтан қояды, ол сұраққа оқушылар немесе мұғалім жауап береді.
г) Детальдардың сәйкестігін табыңыздар.
MS Word
MS Excel
Бір сызық бойындағы тігінен орналасқан
Ұяшықтар
1-1048546
А, ВВ, С, К т.б.
16384
А1, D136 C15т.б
Бір сызық бойындағы көлденең орналасқан ұяшықтар
17 179 869 184
Ұяшық Бағана Қатар Электронды кесте
8-9 дұрыс жауап – 5 балл, 6-7 дұрыс жауап - 4 балл , 4-5 дұрыс жауап - 3 балл
IV. Практикалық жұмыс.
ІІІ-кезең. (кері байланыс) Деңгейлік тапсырмалар орындау (14 мин)
Оқушыларға компьютерде MS Excel-де деңгейлік тапсырмалар орындау ұсынылады: Деңгейлік тапсырмалар 12 балдық жүйемен бағаланады:
1-деңгей - 5 балл, бағасы «3»
2-деңгей - +4 балл = 9 балл, бағасы «4»
3-деңгей - +3 балл = 12 балл, бағасы «5»
1-деңгейлік тапсырма
«Өмір сүру – ол алған біліміңді өмірде қолдану»
Жұппен/ жеке практикалық жұмыс:
- MS Excel редакторын іске қосу
- Үлгі кестеге сай ұяшықтарға ақпараттар енгізеді:
- А1:А8 бағанына нөмерлер
- В1:В8 заттар атаулары
- С1:С8 заттардың саны
- D1:D8 өлшемі
- Е1:Е8 заттар бағасы
- F1:F8 формула енгіземіз : С2*Е2
- Жалпы суммасын Автоқосынды арқылы ісчке асырамыз.
- Құжатты сақтау.
2- деңгей.
№
Аты-жөні
жалақы
Зейнетақы
қоры 10%
Кәсіподақ
Қоры 1%
Кірістік салық 5%
Қолға алатыны
1
Байзенов Ш.Б.
32000
=C*10/100
=32000*1/100
=32000*5/100
=C5-D5-E5-F5
2
Кажимов Д.М.
60000
3
Қайырғалиев М.Қ.
48000
4
Омарова А.Г.
26000
барлығы
3-деңгейлік тапсырма
Көбейту кестесін Пифагор кестесі түрінде жасау
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Ескерту. Кесте ұяшықтары бағандар мен жолдардың көбейтіндісі формуласымен толтырылады. Формулада абсолюттік адрестеу қолданылады
1
2
3
4
5
6
7
8
9
V. Сергіту сәті. Оқушылар баяу музыканың ырғағымен көз жаттығуларын жасайды.
VІ. Сабақты бекіту. Тест тапсырмасын орындау.
«Өзіңді-өзің тексер!»
1. Электронды кестеге қандай мәліметтерді /ақпараттарды енгізуге болады ?
а/ формула в/ сан, мәтін с/ мәтін, сан, формула
2. Электронды кестеде тек бір ұяшықтың өлшемін өзгертуге бола ма ?
а/ иә в/жоқ с/ мен өзгерте аламын
3. Формула енгізу үшін қандай белгі қойылады ?
а/ «-« в/ «=» с/ «*»
4. =СУМ ( F3:F7) формуласы нені білдіреді ?
а/ F3 және F7 ұяшықтарын көбейтуді
в/ F3 және F7 ұяшықтарын бөлуді
с/ ештеңені білдірмейді, қателік
5. = F3*F7 формуласы нені білдіреді ?
а/ F3 және F7 ұяшықтарын көбейтуді
в/ F3 және F7 ұяшықтарын бөлуді
с/ ештеңені білдірмейді, қателік
6. Электрондық кестедегі мәліметтердің / ақпараттардың/ өлшемін, әлпетін, түсін өзгерту т.б. әрекеттерді -...... деп атаймыз.
а/ ақпараттармен жұмыс
в/ ақпараттарды редакциялау
с/ ақпараттарды әрлеу
7. Дұрысын таңдаңыз : Абсолютті адрес
а/ $A12$15 в/ $A$1 с/ $1$A
6-7 жауап «5» 4-5 жауап «4» 3 жауап «3»
«Ашық журнал» (тақтада ілініп тұрады).
Ашық журнал
Информатика пәні бойынша 8 «а» сынып
Тақырып: Формуланы енгізу және көшіру
№
Оқушылардың аты-жөні
1-деңгей (5 балл)
2-деңгей (4 балл)
3-деңгей (3 балл)
Барлық балы
Бағасы
1
2
3
4
5
VІІ. Сабақты қорытындылау:
Бағалау: MS Excel-де жасалған электронды журналда оқушының бағалары қорытылып шығады, диаграмма түрінде беріледі. (2 мин)
Үйге тапсырма: § 8.3. Формуланы енгізу және көшіру. (мазмұндау)
« Формула» сөзіне сөзжұмбақ құрастырып келу.
