Компьютерлік желілерді? негізгі ??ымдары.

• Желілер дамуының қысқаша тарихы
• Қазіргі Интернет жүйесінің үш бөлігі
• Интернеттің негізгі түсініктері
• Интернет желісін ұйымдастыру негіздері
• Интернет қызмет баптары

1. Желілер дамуының қысқаша тарихы

Өткен ғасырдың 60-ж. алғашқы компьютерлік желі жасалып, ол Калифорния университетін, Массачусет технологиялық институтын және RAND әскери ғылыми-зерттеу орталығын байланыстырды .

(Ол ядролық жарылыс болған жағдайда елді басқару үшін қажет деп есептелді)

Желіге қойылған басты талап – қандай жағдай болса да, мәліметті бір орыннан екінші орынға сенімді түрде жеткізу болып саналды.

Желіге оның басым бөлігі істен шықса да, қалған жағы дұрыс жұмыс істей беруі тиіс деген талап қойылды.

2001 ж. деректерге сүйенсек, желілер географиясы дүниедегі 230 елді қамтиды екен. 1993 - 1996 жылдар аралы-ғында жыл сайын Интернет-ке қосылушылар саны 3 есе өсіп отырды. 1997 ж . бастап бұл көрсеткіш жыл сайын – 1,5 есеге өсіп келеді.

Интернетке қосылғандар саны, млн. адам

Жер шары тұрғындарының Интернетке қосылу темптері

Барлығы :

120

230

Барлығы:

100

170

Барлығы :

80

131,4

Барлығы

97,3

60

Барлығы

68,7

40

20

0

2000

1998

1997

1999

2001

Қалғандары

Жапогия, Оңтүстік-шығыс Азия

Батыс Европа

АҚШ

2. Қазіргі Интернет құрамының үш бөлігі

• техникалық немесе а ппарат тық компонент ;
• программ алық компонент;
• и нформаци ялық компонент .

Бір-бірімен байланысқан компьютерлер жүйесін суретшілер көзге осылай елестетеді

Волоконно-оптический кабель

Желідегі к омпьютер лер әртүрлі байланыс арналарымен мәлімет ала алады

Программалар ф ункци ясы:

• информаци яны сақтау , іздеу , жинақтау , бастапқы қалпына келтіру;

• Желідегі мәлімет қауіпсіздігін сақтау;
• аппаратураның функциональ дық үйлесімдігін қамтамасыз ету .

Программ алық жабдықтамалар екі топқа ( клас қ а ) бөлінеді :

• сервер - программ алар , тұтынушылар компьютеріне қызмет ететін желі торабында (негізгі түйінді компьютерде) орналасады ;
• клиент - программ алар , тұтынушылар компьютерінде орналасып, сервер дің қызметін пайдаланады .

Интернетпен байланысу

Интернетке тұтынушыларды қосу ісін атқарушылар – провайдерлер (ағылшынша provide – қамтамасыз ету ) деп аталады – олар кез келген компьютерді (ұйымды немесе жеке тұлғаны) Интернетпен байланыстыруды жүзеге асыратын мекеме.

Провайдерлерді мынадай топтарға бөледі :

• халықаралық
• ұлттық
• Аймақтық (региональдық)

Байланысу құрылымы

Провайдер

маршруттауышы

Модем

Интернет

Арнайы бөлінген арна

Модем

Тұтынушы

маршруттауышы

Брандмауэр,

Прокси-сервер

Тұтынушының жергілікті желісі

Аймақтық домен аттары

Аймақ ( Регион )

Домен

by

Беларусь

uk

Ұлы британия

uz

Өзбекстан

Қырғызстан

kg

Қазақстан

kz

ru

Р есей

us

АҚШ

ua

Украина

Д омен аты 2—4 сөзден тұрады, жоғарғы ( оң жақ шеткі ) домен желі торабы орналасқан елді немесе ұйымның типін (АҚШ-та) көрсетеді .

Атқаратын жұмысына қарай берілетін домен аттары

Мекеменің т ип і

Коммер циялық мекеме

Білім беретін мекеме

Мемелекеттік ұйым

n et

i nt

Халықаралық ұйымдар

Домендік аттардың құрылуы

ns.ru

ns.com

ns.sun.com

ns.ifmo.ru

sun

com

ifmo

ru

press.sun.com

cde.ifmo.ru

World Wide Web қызметі

World Wide Web (Дүниежүзілік өрмек ) – Интернеттегі бір құрылымдық құжатта (Web - парақта) әртүрлі информациялық элемент-терді (мәтін, бейне, дыбыс) біріктіруге мүм-кіндік беретін информацияны орналастыру жүйесі, мұндағы кез келген құжат ішіне желінің басқа компьютерлерінде орналасқан құжаттарға сілтеме жасауға болады.

Бір мақсатқа жету жолында өзара сілтеме-лермен байланысқан Web-парақтар жиыны Web-сайт (Web-торап) деп аталады.

Электрондық пошта адресі

[email protected]

• Абонент идентификаторы ( mir ) - бұл тұтынушы аты , анығырақ айтсақ, осы компьютердегі тұтынушы пошта жәшігі-нің аты.
• Пошта координаттары ( mail.ifmo.ru) - тұтынушы компьютерінің және пошта жәшігінің орналасқан жерін көрсетеді.

TELNET қызметі

Telnet – сіздің компьютеріңіз желідегі басқа компьютердің терминалы ретінде тіркелетін қызмет түрі. Қашықтағы компьютерден программаларды іске қосып, университет-тердің кітапхана каталогтарын көріп, олармен өз компьютеріңіздегідей жұмыс істеуге мүмкіндік береді (редак циялау және түзету операци яларын қоса ) .

ICQ қызметі

ICQ ( I seek you – мен сені іздеймін ) – нақ-ты уақыт кезеңінде тікелей хабарласу ісін жүргізу-ге мүмкіндік береді. О сы с ә тте Интернетке қ осы - лып отыр ғ ан кісіні ң желілік IP-адресін іздеуге арнал ғ ан. Б ұ л қ ызметті пайдалану ү шін оны ң орталы қ серверінде тіркеліп, жеке идентифика - циялы қ н ө мір UIN алу қ ажет.

Интернетке қ осыл ғ ан сайын ICQ программасы IP-адресі ң ізді қ ызмет орталы ғ ына , сізді ң ә ріп - тестері ң ізге де жібереді. Байланыс орнатыл ғ ан - нан кейін әңгіме сия қ ты жал ғ аса береді.

IRC қызметі

IRC ( Internet Relay Chat - Интернет ар-қылы тікелей хабарласу - чат) – мұнда мәлімет алмасу бірден тікелей жүргізі-леді.

IRC қызметі на қ ты уа қ ыт кезе ң інде бірнеше кісі тікелей хабарласуы ү шін қ ажет. Кейде IRC қ ызметін чат-конферен-ция немесе жай чат деп атайды. IRC ж ү йе-сіне қ атынасып с ө йлесу тек бір канал аралы ғ ында ж ә не оған бірнеше адам ғ ана қ атынаса ала ды.

IP - телефония

IP-телефония - Интернетті немесе кез келген IP-желісі арқылы телефонмен сөйлесу технология-сы.

Жұмыс режимі:

• телефон - телефон; компьютер - телефон.
• телефон - телефон;
• компьютер - телефон.

Бағасы:

• АҚШ - 0,17 у.е./мин, Германия - 0,18 у.е./мин, Қазан - 0,04 у.е./мин, Владивосток - 0,07 у.е./мин
• АҚШ - 0,17 у.е./мин,
• Германия - 0,18 у.е./мин,
• Қазан - 0,04 у.е./мин,
• Владивосток - 0,07 у.е./мин